Τι ξέρετε για την θερμοπληξία; Το ερώτημα δενείναι ρητορικό αλλά ουσιαστικό, διότι η παρατεταμένη έκθεση σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, σαν κι αυτές που επικρατούν μέρες τώρα σε αρκετές περιοχές της χώρας, είναι κύριος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνισή της.

Ωστόσο δεν είναι ο μόνος. Όπως αναφέρουν επιστήμονες από την Κλινική Μάγιο, στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, άλλες αιτίες θερμοπληξίας είναι η σωματική καταπόνηση στη ζέστη, το υπερβολικό ντύσιμο που εμποδίζει την εξάτμιση του ιδρώτα (και επομένως το δρόσισμα του σώματος) και η κατανάλωση αλκοόλ, η οποία επηρεάζει την ικανότητα του οργανισμού να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του.

Θερμοπληξία μπορεί να αναπτυχθεί και όταν ένας άνθρωπος αφυδατωθεί, επειδή δεν αναπληρώνει τα υγρά που χάνει με την εφίδρωση.

Το επακόλουθο μπορεί να είναι η υπερθέρμανση του σώματος, με τη θερμοκρασία να είναι επίμονα πάνω από 40-41 βαθμούς Κελσίου. Εκτός από τον πολύ υψηλό πυρετό, άλλα συμπτώματα θερμοπληξίας είναι αλλαγές στη συμπεριφορά (π.χ. σύγχυση, εκνευρισμός, οξυθυμία), μπερδεμένη ομιλία, ναυτία και έμετος, κόκκινο δέρμα, γρήγορη αναπνοή, ταχυκαρδία και πονοκέφαλος.

Ένα άλλο πολύ χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι οι αλλαγές στην εφίδρωση: όταν η θερμοπληξία οφείλεται στις υψηλές περιβαλλοντικές θερμοκρασίες ο ασθενής μπορεί να πάψει να ιδρώνει (το δέρμα του θα είναι θερμό και ξηρό), αλλά όταν οφείλεται στην έντονη άσκηση, το δέρμα του πάσχοντος μπορεί να είναι μούσκεμα.

Στα παιδιά

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να διαφοροποιούνται στα βρέφη και στα μικρά παιδιά, λέει η παιδίατρος δρ Άννα Παρδάλη, επιμελήτρια στο Νοσοκομείο Ιασώ Παίδων.

«Στα πρώτα στάδια τηςθερμοπληξίας στα μικρά παιδιά παρατηρείται εξάντληση από την παρατεταμένη θερμότητα, που χαρακτηρίζεται από διαταραχές της πνευματικής λειτουργίας, νωθρότητα, υπνηλία και μυϊκή αδυναμία», εξηγεί.

«Τα βρέφη αρχίζουν να κλαίνε ασταμάτητα, γίνονταικατακόκκινα, ανεβάζουν πυρετό και κάνουν συχνά διάρροιες. Όταν, όμως, εξελιχθεί η θερμοπληξία και αρχίσει πια να κινδυνεύει η ζωή τους, γίνονται πολύ “ήρεμα”, είναι καταβεβλημένα και αρνούνται να φάνε».

Η θερμοπληξία από την έντονη άσκηση είναι πιο συχνή σε νεαρά άτομα, ενώ η κλασική θερμοπληξία λόγω ζέστης είναι πιο συχνή στους αγύμναστους ηλικιωμένους, τους πάσχοντες από χρόνια προβλήματα υγείας (λ.χ. καρδιοπάθεια, νοσήματα πνευμόνων, παχυσαρκία) και στα πολύ μικρά παιδιά.

Τον κίνδυνο θερμοπληξίας αυξάνει επίσης η λήψη ορισμένων φαρμάκων τα οποία επηρεάζουν την ικανότητα του οργανισμού να παραμένει ενυδατωμένος και να ρυθμίζει τη θερμοκρασία του. Τέτοια είναι, λ.χ., ορισμένα φάρμακα για την υπέρταση (π.χ. βήτα-αναστολείς, διουρητικά) ή για ψυχιατρικά συμπτώματα (π.χ. αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωτικά).

«Η θερμοπληξία αποτελεί ιδιαίτερα επείγουσα κατάσταση, τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα παιδιά», λέει η δρ Παρδάλη. «Η θνησιμότητά της στους ενήλικες είναι περίπου 12%, ενώ στα παιδιά 4%, με τα περισσότερα θύματα να έχουν ηλικία κάτω των 4 ετών (για παράδειγμα, ένα νήπιο μπορεί να υποστεί θερμοπληξία μέσα σε ένα σταθμευμένο αυτοκίνητο, επειδή ο ενήλικας που ήταν μαζί του δεν σκέφθηκε να ανοίξει την πόρτα ή το παράθυρο). Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κινδυνεύουν τα μεγαλύτερα παιδιά και οι έφηβοι, αφού ειδικά το καλοκαίρι συνηθίζουν να έχουν αυξημένη δραστηριότητα υπό συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας και υγρασίας».

Οι πρώτες βοήθειες

Είναι προφανές πως οποιοσδήποτε παρουσιάσει τα προαναφερθέντα συμπτώματα, χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση.

«Το πάσχον άτομο πρέπει αμέσως να μεταφερθεί σε σκιερό, δροσερό χώρο και να αρχίσει το δρόσισμά του με όποιον τρόπο είναι διαθέσιμος. Μπορεί π.χ. να τυλιχθεί από την κορυφή ως τα νύχια με βρεγμένες πετσέτες, να τοποθετηθεί σε μία μπανιέρα με δροσερό νερό, να το ψεκάζουμε με νερό μπροστά στον ανεμιστήρα ή να το καταβρέχουμε πάνω από τα ρούχα του με τον σωλήνα του κήπου», λέει η δρ Παρδάλη.

«Μπορεί ταυτοχρόνως να του τρίβουμε με παγάκια τα χέρια (και από την μέσα μεριά των καρπών και των αγκώνων), έως ότου έρθει το ασθενοφόρο, ένας γιατρός ή έστω το σταθεροποιήσουμε κάπως για να το μεταφέρουμε στο πλησιέστερο νοσοκομείο».