Αναμένεται η ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και «η αγωνία των υποψηφίων κορυφώνεται», όπως μας πληροφορεί η επανερχόμενη κάθε χρόνο τέτοια εποχή τυπική δημοσιογραφική φράση. Θα καταργηθεί η φράση αυτή σε πέντε χρόνια, όταν θα ισχύσουν οι αλλαγές που ετοιμάζει ο υπουργός Παιδείας κ. Γαβρόγλου, ο οποίος συνεργάστηκε επί τούτου χθες με τον Πρωθυπουργό; Λεπτομέρειες δεν γνωρίζουμε, το μόνο που έχει αναφερθεί είναι ότι «οι εξετάσεις θα καταργηθούν» ώστε τα φροντιστήρια να μην απορροφούν το ενδιαφέρον και τους οικονομικούς πόρους μαθητών και οικογενειών και να αναβαθμιστούν επιτέλους τα ρημαγμένα λύκεια.
Το πρόβλημα όμως είναι πως οι «Πανελλήνιες Εξετάσεις» είναι οι μοναδικές σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης που δεν είναι στην πραγματικότητα εξετάσεις ελέγχου γνώσεων αλλά διαγωνισμός για την κατάληψη περιορισμένων θέσεων –πρωτίστως των θέσεων που προετοιμάζουν για επαγγέλματα με κοινωνικό γόητρο και υψηλές αμοιβές (τουλάχιστον προ κρίσης). Προκειμένου να ξεδιαλεχτούν αυτοί που θα φοιτήσουν σε πολυτεχνεία ή νομικές και ιατρικές σχολές, τα θέματα είναι εξαιρετικά δύσκολα: πρόκειται για ψιλή κρησάρα από όπου πρέπει να περάσουν μόνο οι εκλεκτοί. Αυτό δημιουργεί την ανάγκη φροντιστηρίου και στους μαθητές που ενδιαφέρονται για σχολές μικρότερης ζήτησης, αφού θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τα ίδια δύσκολα θέματα.
Είμαστε η μόνη χώρα της Ενωσης με κλειστό αριθμό (numerus clausus) εισαγομένων φοιτητών. Σε όλες τις άλλες έχουν δικαίωμα να συνεχίσουν στην ανώτατη εκπαίδευση όλοι όσοι έχουν κατακτήσει το επίπεδο των γνώσεων του λυκείου –με εξετάσεις που ελέγχουν τις γνώσεις τους. Οποιαδήποτε αλλαγή δεν καταργεί τον ανταγωνισμό των πολλών μαθητών λυκείου για τις λίγες θέσεις φοιτητών δεν θα φέρει την πολυπόθητη αλλαγή στο λύκειο: ξανά τα παιδιά θα τρέχουν στα φροντιστήρια για να καταφέρουν να καταλάβουν μία από τις λίγες θέσεις.
Το ζήτημα δεν είναι απλό. Αυτό όμως που φαίνεται ότι απαιτείται είναι το κόσκινο για τα επίζηλα πτυχία να μεταφερθεί στα πανεπιστήμια και τα πολυτεχνεία. Ας υπάρξει δηλαδή έγκυρο σύστημα ελέγχου των γνώσεων που αποκτήθηκαν στο λύκειο και όσοι πιστοποιούνται ως επαρκείς (παίρνουν δηλαδή τη βάση) ας αποκτούν το δικαίωμα εγγραφής στην ανώτατη εκπαίδευση –και ας μετατοπιστεί στα πανεπιστήμια το βάρος της επιλογής αυτών που θα γίνουν γιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι.
Τέτοιες αλλαγές, που απαιτούν βαθιά αναδιοργάνωση και της ανώτατης εκπαίδευσης, δεν μπορούν να αποφασιστούν με συζητήσεις ανάμεσα στον κ. Γαβρόγλου και τον κ. Τσίπρα ούτε με τη συγκρότηση μιας ακόμη επιτροπής γνωστών και φίλων, που ο επόμενος υπουργός θα την αγνοήσει. Απαιτείται πρωτίστως θεσμική συμμετοχή της ακαδημαϊκής κοινότητας και δευτερευόντως πολιτική συναίνεση –αλλιώς, ας μείνουν τα κακώς κείμενα ως έχουν.
