Η Αριστερά, όχι μόνον η ημέτερη, κατά παράδοση δεν είχε εξαιρετικές σχέσεις με το παρόν, αφού ουδέποτε διέπρεψε στη διαχείρισή του. Το ταλέντο της ήταν ανέκαθεν το μέλλον. Αυτό που πάντα κατάφερνε να σκιαγραφεί ως εξιδανικευμένο, ως αποτέλεσμα της «διαλεκτικής της σχέσης με την Ιστορία» («Les lendemains qui chantent»…). Αλλά και με το παρελθόν οι σχέσεις της ήταν αγαστές, οσάκις τροφοδοτούσε τον κόσμο με -ξαναζεσταμένα –τα πάθη, τα οποία είχε εκτρέψει το χθες, προκειμένου να αποστρέφει το βλέμμα της κοινωνίας από τις συνήθως καταστροφικές συνέπειες που παρήγε στο εκάστοτε παρόν η διαχειριστική της ανεπάρκεια.
Το πασιφανές, ωστόσο, πως οι σήμερα παρ’ ημίν κρατούντες, αναβιώνοντας την «κομμουνιστολογία/φασιστολογία», επανέρχονται στην τακτική του αποπροσανατολισμού δεν σημαίνει υποχρέωσή μας να ανεχθούμε τη διαιώνιση των αριστερών μύθων… Πέρασε, άλλωστε, η περίοδος της απόλυτης ιδεολογικής ηγεμονίας της Αριστεράς.
Ειδικότερα λοιπόν…
Τα δύο καθεστώτα αδιαφορούσαν για το άτομο, είχαν πάντα την ίδια, τυπική μόνο, σχέση με τη δικαιοκρατία και την ίδια προνομιακή σχέση με το τερατώδες ψέμα. (Εστω και αν κανένα ψέμα δεν συγκρίνεται με την τερατωδία του Κατίν…).
Βεβαίως, δε, μοιράζονταν και την ίδια βουλιμική επεκτατική διάθεση, για την ικανοποίηση της οποίας –πρωτίστως εις βάρος της Πολωνίας –δεν δίστασαν ακόμη και να συνεργασθούν…
Από την άλλη όμως υπάρχουν και διαφορές…
Στη ναζιστική Γερμανία σε γενικές γραμμές, μπορούσες να κοιμάσαι σχετικά «ήσυχος», αν δεν είχες τέσσερις ιδιότητες, εκ των οποίων η πρώτη αποκτάτο αυτοβούλως, ενώ οι άλλες ήταν, λίγο – πολύ, γονιδιακά προκαθορισμένες: αφενός μεν, δηλαδή, αν δεν ήσουν δημόσια αντιφρονών, αφετέρου δε αν δεν ήσουν Εβραίος, Τσιγγάνος ή ομοφυλόφιλος. Τι σχέση είχε η σχετική αυτή «ασφάλεια» με τη διάχυτη τρομοκρατία του σταλινισμού, όπου κανείς δεν μπορούσε να θεωρήσει τον εαυτό του αδιάφορο για το καθεστώς;
Κατά δεύτερον, η δομή του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος ήταν απολύτως ιεραρχική, κάτι που διασφάλιζε κάποιο είδος εσωκομματικής ειρήνης. Στο ΚΚΣΕ, αντίθετα, οι εσωκομματικές συγκρούσεις, για τη διασφάλιση της εύνοιας της –μονοπρόσωπης επί σταλινισμού –ανώτατης ηγεσίας ήταν εξοντωτικές για τους ηττημένους: η πλειονότητα (!) των μελών του συνεδρίου, της Κεντρικής Επιτροπής και του Ανώτατου Σοβιέτ, που κυριαρχούσαν στα μέσα της δεκαετίας του 1930, δύο χρόνια αργότερα είχαν εγκαταλείψει, ουχί αυτοβούλως, τον μάταιο αυτό κόσμο. Ακόμη και πρωτεργάτες του Οκτωβρίου –Ζινόβιεφ, Καμένεφ, Μπουχάριν κ.λπ. –εκτελέστηκαν ως «εχθροί της επανάστασης». Θα έλεγε κανείς πως την οκτωβριανή επανάσταση την έκαναν εχθροί της… (Ενώ ανάλογου είδους θύμα επί 3ου Ράιχ υπήρξε μόνον ο Ερνστ Ρεμ)…
Τέλος, το ναζιστικό καθεστώς δεν ήθελε να αφομοιώσει τους «μη εκλεκτούς». Στρεφόταν ανενδοίαστα εναντίον τους (έστω και αν δεν τους εκτελούσε). Αντίθετα, τα θύματα του σταλινισμού ήταν εκείνοι εν ονόματι των οποίων είχε εγκαθιδρυθεί το κομμουνιστικό καθεστώς, δηλαδή οι απλοί άνθρωποι…
Αρα, τα δύο καθεστώτα –όχι τα ιδεολογήματα –δεν είχαν άπειρες διαφορές. Και όσες είχαν, δεν ήταν όλες υπέρ του κομμουνισμού…
Ο Θανάσης Διαμαντόπουλος είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης
