Ο θεός της Βρετανίας φαίνεται πως ξέχασε τους πιστούς του αυτό το καλοκαίρι. Τις δύο πρώτες εβδομάδες του Αυγούστου ο υδράργυρος δεν ξεπέρασε τους 20 βαθμούς Κελσίου στο Λονδίνο, ενώ κάποιες ημέρες η μέγιστη θερμοκρασία ήταν 14 βαθμοί. Μόνο μετά τον Δεκαπενταύγουστο η βρετανική πρωτεύουσα ένιωσε τι θα πει καλοκαίρι: κάποιες φορές το θερμόμετρο έφτασε τους 24 βαθμούς…
Με τέτοιον καιρό, πώς να αδικήσει κανείς την Τερίζα Μέι που παρέτεινε κατά τρεις ημέρες τις καλοκαιρινές διακοπές της στην Ιταλία και την Ελβετία (για να δεχτεί τα πυρά μερίδας του Τύπου και της αντιπολίτευσης); Οσο όμως και αν ανέβαλε την επιστροφή της στο ελαφρώς ψυχρό Λονδίνο, δεν μπόρεσε να αποφύγει το καυτό φθινόπωρο του Brexit που μπαίνει κάπως πρόωρα: μεθαύριο, με τον τρίτο γύρο διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες, ο οποίος σηματοδοτεί μια πραγματική μάχη με τον χρόνο.
Η Βρετανία πιέζει ώστε να αρχίσουν το συντομότερο δυνατόν οι συζητήσεις για την εμπορική συμφωνία αλλά η ΕΕ επιμένει ότι αυτό θα γίνει μόνον όταν επιτευχθεί «επαρκής πρόοδος» στα εκκρεμή θέματα του διαζυγίου, δηλαδή το καθεστώς των πολιτών, τον λογαριασμό του Brexit και τα σύνορα με την Ιρλανδία. Μέχρι πρότινος υπήρχε η βεβαιότητα ότι αυτό θα γινόταν τον Οκτώβριο. Εσχάτως όμως έχουν πληθύνει οι φωνές ευρωπαίων αξιωματούχων και ηγετών που λένε ότι η έναρξη των συζητήσεων θα καθυστερήσει, πιθανότατα έως τα τέλη του Δεκεμβρίου. Τελευταίος ήταν ο πρωθυπουργός της Σλοβενίας Μίρο Τσεράρ ο οποίος δήλωσε ότι οι συνομιλίες θα μετατεθούν χρονικά λόγω της μικρής προόδου που έχει σημειωθεί έως τώρα. Η μικρή πρόοδος αφορά κυρίως στην άρνηση του Λονδίνου να αποκαλύψει πόσα χρήματα είναι διατεθειμένο να καταβάλει στην ΕΕ για εκκρεμείς υποχρεώσεις στον κοινοτικό προϋπολογισμό, αναξιοποίητα κονδύλια κ.λπ. Το ποσό θα μπορούσε να φτάσει ακόμη και τα 100 δισ. ευρώ σύμφωνα με κοινοτικές πηγές. Ωστόσο, το ενδεχόμενο αυτό έχει ήδη απορριφθεί από τον υπουργό Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον (όχι ακριβώς το σοβαρότερο μέλος του υπουργικού συμβουλίου) με τη φράση «καλά, τραγουδάτε εσείς…».
Η έξοδος της Βρετανίας είναι προγραμματισμένη για το τέλος Μαρτίου 2019. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί πολύ νωρίτερα, καθώς εκτιμάται ότι απαιτούνται έξι μήνες για την έγκριση της όποιας συμφωνίας από τα κράτη-μέλη της ΕΕ και την ψήφισή της από τη βρετανική Βουλή και το Ευρωκοινοβούλιο. Εάν οι συζητήσεις για τη νέα εμπορική συμφωνία αρχίσουν τον Δεκέμβριο, θα απομένουν 9-10 μήνες για την ολοκλήρωσή τους.
Είναι επαρκής αυτός ο χρόνος; Ασφαλώς όχι. Το Λονδίνο αποδέχεται πλέον δημοσίως ότι θα χρειαστεί μια μεταβατική περίοδος (διάρκειας δύο ή τριών ετών) μετά το Brexit προκειμένου να ολοκληρωθούν ομαλά οι διαπραγματεύσεις και να μη βρεθεί η χώρα στο κενό. Πολλοί όμως εκτιμούν ότι ούτε αυτός ο χρόνος είναι αρκετός. Υπό αυτόν τον φόβο η Ντάουνινγκ Στριτ πιέζει ώστε οι εμπορικές διαπραγματεύσεις να αρχίσουν το συντομότερο δυνατό. Τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες η κυβέρνηση έχει επιδοθεί σε έναν άνευ προηγουμένου επικοινωνιακό βομβαρδισμό των ευρωπαίων ανταποκριτών στο Λονδίνο με ενημερωτικά μπρίφινγκ, συνεντεύξεις Τύπου και δεκάδες e-mails στα οποία προσπαθεί να πείσει (τους δημοσιογράφους, τις Βρυξέλλες, αλλά και τον εαυτό της) ότι «έχει επεξεργασμένες θέσεις για όλα τα εκκρεμή ζητήματα και, άρα, μπορούμε να προχωρήσουμε στην επόμενη φάση», όπως είπε στα «ΝΕΑ» πηγή της Ντάουνινγκ Στριτ.
Ωστόσο, η προσεκτική ανάγνωση των εγγράφων εργασίας που κυκλοφόρησε η βρετανική κυβέρνηση αποκαλύπτει ότι οι προτάσεις της δεν είναι εύκολα υλοποιήσιμες ούτε πάντοτε ξεκάθαρες. Οπως το έθεσε ο Βέρνον Μπογκντάνορ στην «Γκάρντιαν», το Λονδίνο θέλει «μια μαλακή προσγείωση σε ένα σκληρό Brexit», επιδιώκοντας πρόσβαση στην τελωνειακή ένωση και την ενιαία αγορά της ΕΕ χωρίς να ξεκαθαρίζει τι ανταλλάγματα είναι διατεθειμένο να προσφέρει. Παρά τη δυσαρέσκεια που εκφράζουν οι Βρυξέλλες για αυτή την θολή προσέγγιση, ο υπουργός Brexit Ντέιβιντ Ντέιβις υποστήριξε ότι οι συνομιλίες πηγαίνουν «απίστευτα καλά» και ότι η μυστικοπάθεια της Ντάουνινγκ Στριτ είναι μέρος της τακτικής της «δημιουργικής ασάφειας» που ακολουθείται, παραπέμποντας συνειρμικά στον Γιάνη Βαρουφάκη…
