Αναζήτηση
Την παραμονή της επίθεσης στη Ράμπλας, αργά το βράδυ, σημειώθηκε μια έκρηξη σε ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι στο Αλκαμάρ, ένα παραθαλάσσιο χωριό στις νότιες εσχατιές της Καταλωνίας. Οταν η τοπική αστυνομία έφτασε στο σημείο βρήκε δύο πτώματα. Το ένα ήταν του Γιουσέφ Αάλα. Το άλλο ανήκε στον Αμπντελμπακί Ες Σατί, τον 45χρονο ιμάμη του Ριπόλ και εγκέφαλο της φονικότερης επίθεσης που είχε γίνει ποτέ στην Ισπανία, έπειτα από εκείνη στη Μαδρίτη το 2004. Οι περίπου δέκα νέοι που είχε φανατίσει ο ίδιος είχαν μείνει πια ορφανοί: ο αρχηγός τους είχε σκοτωθεί από μια εκρηκτική ύλη (TATP ή «μητέρα του Σατανά» την αποκαλούν οι τζιχαντιστές) με την οποία σκόπευε να σκοτώσει εκατοντάδες ανθρώπους στη Ράμπλας και να καταστρέψει «εκκλησίες και μνημεία», όπως θα αποκάλυπτε ένα μέλος του τρομοκρατικού πυρήνα.
Χωρίς τον ιμάμη του και χωρίς εκρηκτικά, ο πυρήνας υποχρεώθηκε να αυτοσχεδιάσει. Ο ένας όρμηξε με ένα φορτηγάκι στη Ράμπλας, πέντε άλλοι σκότωσαν έναν άνθρωπο στο Καμπρίλς προτού πέσουν και οι ίδιοι νεκροί από τις σφαίρες των αστυνομικών. Η Ισπανία πάντως γλίτωσε από τη χειρότερη τρομοκρατική επίθεση που είχε πραγματοποιηθεί ποτέ στην Ευρώπη. Γλίτωσε από τη «μητέρα του Σατανά». Και από τη φιλοδοξία του νεκρού ιμάμη να «αναστηθεί η Αλ Ανταλούς», η μυθική Ισπανία του Μεσαίωνα που περιέγραφε στα χειρόγραφά του. Αυτή η Ισπανία, γράφει η «Λιμπερασιόν», είναι μια πραγματική εμμονή για τους τζιχαντιστές.
Ποιος είναι όμως αυτός ο ιμάμης; Η ιστορία του καλυπτόταν εν πολλοίς από μυστήριο. Σιγά σιγά όμως έχουν αρχίσει να ενώνονται τα κομμάτια του παζλ. Στο Ριπόλ έφτασε το 2015 για να στήσει έναν τρομοκρατικό πυρήνα που θα χτυπούσε στη Βαρκελώνη. Ως χαρακτήρας ήταν κλειστός και αυστηρός, ενώ η πορεία του στον χώρο του ριζοσπαστικού ισλαμισμού δεν έχει κάτι το ασυνήθιστο: είναι εκείνη ενός μικροκακοποιού που, υπό την καθοδήγηση έμπειρων τζιχαντιστών, βρήκε διέξοδο στην τρομοκρατία. Το 2010, κι ενώ περνούσε με το φέρι μποτ από την Κέουτα στο Αλγεσίρας, συνελήφθη με δώδεκα κιλά χασίς. Στην ισπανική εφημερίδα «Ελ Μούντο» δημοσιεύθηκαν φωτογραφίες από το σπίτι του στο Μαρόκο όπου ζούσε με τη γυναίκα του και τα οκτώ του παιδιά: απέξω διακρινόταν μια χασισοφυτεία.
Θα πληρώσει τα δώδεκα κιλά με τέσσερα χρόνια στη φυλακή. Κι εδώ τίθεται το βασικό ερώτημα: μπήκε ως διακινητής στη φυλακή και βγήκε από αυτήν επικίνδυνος ισλαμιστής; Οι γνώμες διίστανται. Το βέβαιο είναι ότι όταν ήρθε για πρώτη φορά στην Ισπανία από το Μαρόκο, το 2002, είχε ήδη έρθει σε επαφή με τους τρομοκράτες. Από το 2003 έως το 2005 έζησε λίγο έξω από τη Βαρκελώνη όπου για κάποιο καιρό υποτίθεται πως μοιράστηκε ένα διαμέρισμα με δύο τρομοκράτες: τον Αλγερινό Μπελγκασέμ Μπελίλ που είχε σκοτωθεί στο Ιράκ το 2003 και τον Μοχάμεντ Μραμπέτ, ο οποίος καταδικάστηκε για την πολύνεκρη επίθεση στον σιδηροδρομικό σταθμό της Μαδρίτης το 2004.
Οταν βγαίνει από τη φυλακή το 2014 ένας δικαστής θα αποφασίσει ότι είναι αβάσιμες οι κατηγορίες περί επαφών με το Ισλαμικό Κράτος και θα άρει τη διαταγή απέλασής του. Η απόφαση αποδεικνύεται σήμερα μοιραία και σε όλες τις εποχές αμφιλεγόμενη: «Η ριζοσπαστικοποίηση στη φυλακή δεν είναι άγνωστη» υπενθυμίζει ο ισλαμολόγος Ζορντί Μορέρας. «Το γεγονός ότι έπειτα από τον εγκλεισμό του στη φυλακή ένας έμπορος ναρκωτικών μεταμορφώνεται σε έναν ευσεβή πιστό θα έπρεπε να προβληματίσει τις δικαστικές Αρχές» προσθέτει ο ίδιος.
Θα έπρεπε ασφαλώς να προβληματίσει και το γεγονός ότι από το 2014 έως τα τέλη του 2015 ο Ες Σατί εξαφανίζεται από προσώπου γης. Τότε είναι που εγκαθίσταται στο Ριπόλ, το στρατηγείο των χτυπημάτων στη Βαρκελώνη. Η επιλογή δεν είναι τυχαία: με μια μαροκινή μειονότητα που αποτελεί μόλις το 8% των 11.000 κατοίκων του, το Ριπόλ είναι εκτός των ραντάρ της αστυνομίας. Και η πόλη τον υποδέχεται με ανοικτές αγκάλες: «Δεν ζητάμε ποινικό μητρώο» αναφέρει ο Ριάι Τάταρι, πρόεδρος της ισλαμικής επιτροπής της Ισπανίας που μετρά 1.200 κοινότητες. «Ηταν συνεσταλμένος, λιγομίλητος, συμπαθητικός. Δεν πήγαινε το μυαλό σου ότι μπορεί να είχε κάνει φυλακή».
Αλλά αυτή δεν ήταν παρά η μάσκα του. Ο Ες Σατί στρατολογεί νεαρούς με τη σωστή μέθοδο. Και ποια είναι αυτή: «Η ριζοσπαστικοποίηση πρέπει να γίνεται βαθμιαία και πάντα έξω από το τέμενος. Λειτουργεί με τη λογική της σέχτας και σταγόνα σταγόνα. Τους τύφλωσε με το μίσος για τους άπιστους» εξηγεί ένας ειδικός. «Είναι φοβερό αλλά αξίζει να σκεφτεί κανείς ότι έως το τέλος οι νεαροί τρομοκράτες ήταν πολύ ευγενικοί με τους κατοίκους του Ριπόλ». Τον Απρίλιο του 2016 ο ιμάμης αρχίζει να προετοιμάζει το χτύπημα. Οι ισπανικές Αρχές θα κάνουν το λάθος να αγνοήσουν ένα σήμα από το Βέλγιο. Η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει.
