Πρόκειται να αρχίσουν σε δύο εβδομάδες, όμως τα στρατιωτικά γυμνάσια της Ρωσίας με την ονομασία Ζάπαντ (Δύση) 2017 –πιθανώς τα μεγαλύτερα πολεμικά παιχνίδια της Ρωσίας σε ευρωπαϊκό έδαφος από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου –έχουν ήδη δημιουργήσει ανησυχίες σε όλη την Ανατολική Ευρώπη. Για επτά ημέρες, από τις 14 Σεπτεμβρίου, η Ρωσία θα διεξάγει στρατιωτικές ασκήσεις μεγάλης κλίμακας –στη Λευκορωσία, στη Δυτική Ρωσία και στον ρωσικό θύλακο του Καλινινγκράντ στη Βαλτική, που συνορεύει με τρεις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ, την Πολωνία, τη Λετονία και τη Λιθουανία.
Ενώ η Μόσχα ισχυρίζεται ότι στην άσκηση Ζάπαντ θα πάρουν μέρος λιγότεροι από 13.000 στρατιώτες, ειδικοί στις δυτικές πρωτεύουσες υπολογίζουν ότι ο αριθμός των συμμετεχόντων μπορεί να είναι ακόμα και εξαψήφιος. Οι ασκήσεις πραγματοποιούνται την ώρα που οι σχέσεις της Ρωσίας με τις δυτικές χώρες βρίσκονται στο χειρότερο σημείο μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου πριν από τρεις δεκαετίες και λίγο καιρό μετά την επιβολή νέων κυρώσεων από τις ΗΠΑ εις βάρος της Μόσχας με αφορμή την πιθανολογούμενη ανάμειξη του Κρεμλίνου στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές.
Στο παρελθόν, η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει ασκήσεις ως κάλυψη για πραγματική στρατιωτική δράση. Η προσάρτηση από τη Μόσχα της Κριμαίας το 2014 έγινε υπό τη μάσκα μιας άσκησης – αστραπή. Ο επικεφαλής του συμβουλίου εθνικής ασφάλειας της Ουκρανίας δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «δεν αποκλείεται» η Ρωσία να χρησιμοποιήσει τα γυμνάσια Ζάπαντ 2017 για «στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία». Το σενάριο μπορεί να ακούγεται τραβηγμένο, υπάρχουν όμως κάποιοι σε Λετονία, Λιθουανία και Εσθονία, τις τρεις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Βαλτικής, που εκφράζουν παρόμοιους φόβους.
Ο στρατηγός Μπεν Χότζες, διοικητής των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ευρώπη, προειδοποιεί μιλώντας στους «Financial Times» ότι η ρωσική άσκηση μπορεί να αποτελέσει δούρειο ίππο ώστε να μεταφερθούν ρώσοι στρατιώτες και όπλα στη Λευκορωσία και κατόπιν να παραμείνουν εκεί. «Λένε “απλά πραγματοποιούμε άσκηση” και μετά, ξαφνικά, έχουν μετακινήσει μεγάλο οπλισμό και άνδρες κάπου» παρατηρεί. Η Ρωσία διαψεύδει τους φόβους αυτούς. Ο υφυπουργός Εξωτερικών Γκριγκόρι Καράσιν δηλώνει ότι «τεχνητή ένταση για τις συνηθισμένες ασκήσεις Ζάπαντ έχει στόχο να δικαιολογήσει τη μεγάλη κινητικότητα των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στα σύνορα με τη Ρωσία».
Βάσει όσων προετοιμασιών έχουν γίνει μέχρι τώρα, δυτικοί αξιωματούχοι υπολογίζουν ότι στις ασκήσεις μπορεί να πάρουν μέρος περίπου 100.000 στρατιωτικοί –αντί για 12.700 που έχει ανακοινώσει η Μόσχα. Κάθε χρόνο οι ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις πραγματοποιούν μια μεγάλη άσκηση εναλλάξ: στα ανατολικά, στα κεντρικά, στον Καύκασο και στις δυτικές περιοχές. Ο ρώσος στρατιωτικός αναλυτής Αλεξάντερ Γκολτς εξηγεί πως στις πρόσφατες ανάλογες ασκήσεις έχουν χρησιμοποιηθεί περισσότεροι από 100.000 στρατιώτες. Προσθέτει πως οι ρώσοι στρατηγοί γνωρίζουν πολύ καλά πώς να παρακάμψουν τη διεθνή συμφωνία που τους υποχρεώνει να καλέσουν ευρωπαίους παρατηρητές σε οποιαδήποτε άσκηση συμμετέχουν περισσότεροι από 13.000 στρατιώτες, πραγματοποιώντας υποθετικά πολλές ξεχωριστές ασκήσεις ταυτόχρονα.
Τα στρατιωτικά γυμνάσια της Ρωσίας έχουν στόχο να στείλουν ισχυρό μήνυμα στο ΝΑΤΟ, που ενίσχυσε την ανατολική του πτέρυγα μετά την κρίση με την Ουκρανία το 2014, εγκαθιστώντας τέσσερις πολυεθνικές στρατιωτικές μονάδες στην Πολωνία και στις χώρες της Βαλτικής. «Το πολιτικό μήνυμα που θέλουν να στείλουν με αυτά τα στρατιωτικά γυμνάσια είναι “κρατηθείτε μακριά από τα συμφέροντα της Ρωσίας”» λέει ο Φιόντορ Λουκιάνοφ, πρόεδρος του ρωσικού Συμβουλίου Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής. «Και δεν υπάρχει καμία πρόθεση για οποιαδήποτε κλιμάκωση». Προσθέτει ότι «η Μόσχα βρίσκεται σε σύγχυση και αναμονή αφότου διαψεύσθηκαν οι ελπίδες που είχε δημιουργήσει ο Τραμπ για γρήγορη βελτίωση των αμερικανικορωσικών σχέσεων».
Ομως το να παραμείνουν εξοπλισμός και στρατιωτικές μονάδες στη Λευκορωσία δεν είναι κάτι εύκολο. Χρειάζεται η συμφωνία του προέδρου της χώρας Αλεξάντερ Λουκασένκο, που όμως δεν επιθυμεί να γίνει η χώρα του στόχος της Δύσης και παρά τη στενή του σχέση με τη Μόσχα έχει αντιταχθεί στο παρελθόν σε πρόταση να φιλοξενήσει στρατιωτικές υποδομές.
Ο Γενς Στόλτενμπεργκ, γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, άσκησε κριτική στη Μόσχα και στο Μινσκ επειδή δεν συμμορφώνονται με τις διεθνείς δεσμεύσεις τους για διαφάνεια στη διεξαγωγή των στρατιωτικών ασκήσεων. Η Λευκορωσία απάντησε πως έχει προσκαλέσει την Ουκρανία, την Πολωνία, τις χώρες της Βαλτικής, τη Σουηδία και τη Νορβηγία καθώς και οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ να στείλουν παρατηρητές.
Οι δυτικές χώρες θα παρακολουθήσουν με μεγάλο ενδιαφέρον τα ρωσικά γυμνάσια, καθώς πραγματοποιούνται έπειτα από μια δεκαετία στρατιωτικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στη Ρωσία.
Τελευταία Νέα