Νοσοκομεία: Ο μεγάλος ασθενής

Τον Σεπτέμβριο ανεβαίνει η αυλαία της αξιολόγησης των διοικητών του ΕΣΥ, οι οποίοι θα κριθούν από την ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Μάλιστα, για πρώτη φορά, πέραν των οικονομικών κριτηρίων, έχουν εισαχθεί στην… εξεταστέα ύλη και ποιοτικοί στόχοι που αφορούν την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Τα κριτήρια αυτά, ωστόσο, παραπέμπουν σε ευχολόγιο καθώς η καθημερινότητα στα δημόσια νοσοκομεία εξιστορεί μια άλλη πραγματικότητα: ασθενείς στοιβάζονται στις ουρές περιμένοντας για πρωινό ραντεβού πέντε και πλέον μήνες, ενώ βαριά περιστατικά που χρειάζονται κλίνη σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας λαμβάνουν περίθαλψη β’ κατηγορίας, διασωληνωμένοι σε κοινούς θαλάμους. Σημειωτέον ότι μεταξύ άλλων οι διοικητές των νοσοκομείων θα κριθούν για τον χρόνο αναμονής των ασθενών στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (να μην ξεπερνά τις δυόμισι ώρες), τις λίστες για ραντεβού στα τακτικά εξωτερικά ιατρεία, ενώ οι επιδόσεις τους θα κριθούν και από τις κλειστές κλίνες ΜΕΘ αλλά και από τις αναμονές για «ψυχρά» χειρουργεία (π.χ. αρθροπλαστικές και καταρράκτης δεν πρέπει να ξεπερνούν τους έξι μήνες).

Με τον τρόπο αυτόν η ηγεσία στην οδό Αριστοτέλους επιχειρεί να ασκήσει πιέσεις ώστε να μειωθεί η ταλαιπωρία των ασθενών. Ωστόσο, η «αυτοψία» των «ΝΕΩΝ» σε μεγάλα νοσοκομεία της Αττικής και της περιφέρειας αποδεικνύει ότι οι διοικητές παλεύουν με στόχους-φαντάσματα εξαιτίας της υποχρηματοδότησης και υποστελέχωσης που λυγίζουν το ΕΣΥ στο σύνολό του. Ισως αυτός είναι (και) ο λόγος που στελέχη στην οδό Αριστοτέλους κάνουν λόγο για μια άτυπη διαδικασία με στόχο τον εντοπισμό των αδυναμιών του συστήματος. Παρά ταύτα, διαμηνύουν ότι ήδη ετοιμάζεται ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο για μια θεσμοθετημένη διαδικασία που θα δίνει το πράσινο φως για απολύσεις.

«Υποτίθεται, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του υπουργείου Υγείας, ότι έχουν επιλεχθεί οι καλύτεροι. Υπό αυτό το πρίσμα αλλά και δεδομένων των ελλείψεων σε μόνιμο προσωπικό και της υποχρηματοδότησης, τα δημόσια νοσοκομεία δεν μπορούν να επιλύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν» σημειώνει στα «ΝΕΑ» η πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας – Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) και συντονίστρια διευθύντρια της Γ’ Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Γ. Γεννηματάς, Ματίνα Παγώνη.

Η ίδια προβλέπει έναν «θερμό χειμώνα», καθώς η επίλυση των προβλημάτων που λυγίζει το ΕΣΥ παραμένει σε εκκρεμότητα.

Το νοσοκομείο-πυλώνας στο κέντρο της Αθήνας δέχεται στην εφημερία κατά μέσο όρο 1.200-1.300 ασθενείς. Ακόμη και το καλοκαίρι, εξακολουθούν να είναι ασφυκτικές, με τους ασθενείς να αγγίζουν τους 1.000 κατά μέσο όρο.

Μοιραία, οι εισαγωγές τις «σκληρές» μέρες φτάνουν και τις 250, με τους ασθενείς να περιμένουν ακόμη και δέκα ώρες –από την είσοδό τους στο νοσοκομείο έως ότου να διεκπεραιωθούν οι εξετάσεις που θα οδηγήσουν στην τελική γνωμάτευση. Ο απαρχαιωμένος ή ελλιπής εξοπλισμός σε συνδυασμό με την έλλειψη προσωπικού ροκανίζουν την εύρυθμη λειτουργία του νοσηλευτικού ιδρύματος. Το παράδειγμα του βιοχημικού εργαστηρίου είναι ενδεικτικό: τις ημέρες που ο Ευαγγελισμός εφημερεύει, από τους πέντε αναλυτές λειτουργούν μόνο οι δύο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την καθυστέρηση των αποτελεσμάτων. «Ο χρόνος αναμονής έχει αυξηθεί και γι’ αυτό δεν φταίνε οι διοικήσεις. Οταν το προσωπικό είναι μειωμένο, ο προϋπολογισμός είναι συγκεκριμένος και ψαλιδισμένος, οι δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας αποδεκατισμένες, δεν υφίσταται αξιολόγηση» δηλώνει στα «ΝΕΑ» ο καρδιολόγος και πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων στον Ευαγγελισμό Ηλίας Σιώρας.

Στις μαύρες σελίδες του Ευαγγελισμού συμπεριλαμβάνονται οι τέσσερις κλειστές κλίνες ΜΕΘ και οι οκτώ κλειστές κλίνες στη Μονάδα Αυξημένης Φροντίδας. «Ιδια είναι η κατάσταση και στα υπόλοιπα δημόσια νοσοκομεία. Υπολογίζεται ότι 25%-30% των κλινών ΜΕΘ είναι κλειδωμένες εξαιτίας της ανεπαρκούς στελέχωσης» προσθέτει ο Ηλίας Σιώρας. Επιπλοκές όμως καταγράφονται και στα υπερσύγχρονα χειρουργικά τραπέζια, με τη διάγνωση να δείχνει (και πάλι) ως βασική αιτία τις ελλείψεις κυρίως σε νοσηλευτές. Για την ιστορία, αναφέρεται ότι έπειτα από αναβολές, επιδιορθώσεις, τροποποιήσεις των έργων και εγκαίνια, το 2014, σήμερα από τις 22 προβλεπόμενες αίθουσες έχουν παραδοθεί οι 15 αλλά λειτουργούν μόλις οι 13.

Το νέο έτος είναι το αμέσως επόμενο διαθέσιμο ραντεβού για τα πρωινά ιατρεία της Α’ Οφθαλμολογικής Πανεπιστημιακής Κλινικής του νοσοκομείου στη Λεωφόρο Μεσογείων. Για την ακρίβεια, οι ενδιαφερόμενοι που κάλεσαν στις 23 Αυγούστου πληροφορήθηκαν ότι ο γιατρός θα τους εξετάσει ύστερα από πέντε μήνες –δηλαδή στις 31 Ιανουαρίου. Οι ασθενείς αυτοί φαίνεται, πάντως, να είναι πιο τυχεροί από εκείνους που αναζητούν νευρολόγο στο ίδιο νοσοκομείο. Τα ραντεβού του 2017 έχουν ήδη κλείσει, χωρίς να έχει κατατεθεί πρόγραμμα για το 2018.

Με υπομονή, όμως, πρέπει να οπλίζονται και τα έκτακτα περιστατικά, αφού σε κάθε εφημερία συνωστίζονται κατά μέσο όρο 1.200-1.300 ασθενείς περιμένοντας ακόμη και οκτώ ώρες για να λάβουν τελική γνωμάτευση.

Οι ρωγμές στη λειτουργία του νοσοκομείου οφείλονται στην αποδυναμωμένη ραχοκοκαλιά, που δεν είναι άλλη από το προσωπικό. Υπολογίζεται ότι οι κενές οργανικές θέσεις νοσηλευτικού προσωπικού ανέρχονται στις 280. Κατά 80 ειδικευμένους είναι μειωμένος και ο… στρατός των γιατρών, που δίνει καθημερινά μάχη.

Οι ίδιοι σηκώνουν πλέον τα χέρια ψηλά, στα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν: για παράδειγμα, καλούνται –παρά τις διαμαρτυρίες τους –να προσφέρουν ιατροφαρμακευτική φροντίδα σε διασωληνωμένους ασθενείς που «νοσηλεύονται» σε κοινούς θαλάμους, καθώς τουλάχιστον τέσσερις κλίνες ΜΕΘ βρίσκονται σταθερά κλειδωμένες.

Ο κανόνας των εξοντωτικών συνθηκών –τόσο για το προσωπικό του ΕΣΥ όσο και για τους ασθενείς –ισχύει και στο νοσοκομείο της Νίκαιας, εκεί όπου μόλις το 60% των οργανικών θέσεων για νοσηλευτές και βοηθητικό, υγειονομικό προσωπικό είναι καλυμμένο. «Από το δυναμικό μας λείπουν και 50 ειδικευμένοι γιατροί» σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο νευροχειρουργός στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας και γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ) Παναγιώτης Παπανικολάου.

Η κατάσταση πάντως είναι ακόμη χειρότερη στους ειδικευμένους γιατρούς –το «στήριγμα» κατά γενική ομολογία των κλινικών –καθώς οι νέοι γιατροί αποτελούν είδος προς εξαφάνιση από όλα τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας. Ο ίδιος αντιμετωπίζει τις ελλείψεις στην εντατική θεραπεία ως τη μαύρη τρύπα που ρουφάει την ποιότητα των υπηρεσιών στο ΕΣΥ. Αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι στο νοσοκομείο βρίσκονται στη διάθεση των ασθενών μόλις 11 κλίνες ΜΕΘ από τις συνολικά 16, όταν θα έπρεπε βάσει των αναγκών να λειτουργούν 60.

Η μαρτυρία του Παναγιώτη Παπανικολάου είναι ενδεικτική των αναγκαστικών εκπτώσεων στις υπηρεσίες που παρέχει το ΕΣΥ. «Ασθενής με όγκο εγκεφάλου βρισκόταν επί τρεις μήνες στην αναμονή, επειδή δεν υπάρχει διαθέσιμο κρεβάτι στη Μονάδα». Ακόμη μεγαλύτερη (αρνητική) έκπληξη αποτελεί η διαπίστωση ότι «είμαστε η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που τηρεί επισήμως λίστα αναμονής για τα βαριά περιστατικά τα οποία χρειάζονται εντατική θεραπεία σε ΜΕΘ».

Υπό αυτές τις συνθήκες, η διαδικασία αξιολόγησης των διοικητών αποτελεί κενό γράμμα. «Αντιστρόφως, τους τελευταίους μήνες έχουν γίνει σοβαρές καταγγελίες από ενώσεις νοσοκομειακών γιατρών για σοβαρά διοικητικά θέματα, όπως αυτό που έχει προκύψει με τον διοικητή στο Νοσοκομείο Λαμίας. Εχουν σταλεί και σχετικά υπομνήματα στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας. Περιμένουμε με ενδιαφέρον να διαπιστώσουμε εάν η φωνή των γιατρών θα εισακουστεί» καταλήγει ο Παπανικολάου.

Με απαρχαιωμένο εξοπλισμό παλεύουν οι εργαζόμενοι στο ΑΧΕΠΑ, ένα από τα νοσοκομεία-πυλώνες στη Θεσσαλονίκη με δυναμικότητα 680 οργανικών κλινών. Ο αγγειογράφος που μετρά δύο δεκαετίες ζωής βγαίνει συχνά εκτός λειτουργίας, ενώ στο πανεπιστημιακό νοσηλευτικό ίδρυμα ο μαγνητικός τομογράφος εγκαινιάστηκε πριν από 15 χρόνια.

Δεν πρόκειται πάντως για μυστικό: οι εργαζόμενοι είχαν επισημάνει στον υπουργό Υγείας Ανδρέα Ξανθό, κατά την επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη τον περασμένο Απρίλιο, ότι δεν έχουν ανανεωθεί ούτε καν τα πιεσόμετρα που αγοράστηκαν προ δεκαετίας τουλάχιστον.

«Είναι απαράδεκτο ένα νοσοκομείο του μεγέθους του ΑΧΕΠΑ να αναγκάζεται να διοχετεύει ασθενείς σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα ή κλινικές για να υποβληθούν σε εξετάσεις. Αποτελεί ωστόσο μονόδρομο καθώς μόνο το Παπαγεωργίου διαθέτει αγγειογράφο –εκτός του δικού μας νοσοκομείου» σημειώνει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων Χαράλαμπος Κοροξένος.

Ετσι, οι δωρεές είναι η μοναδική πηγή ανάσας για το πληγωμένο ΕΣΥ. Σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Κοροξένο, το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος έχει αναγνωρίσει το πρόβλημα, με την υπόσχεση ότι θα ανανεώσει τουλάχιστον τον αγγειογράφο.

Στο μεταξύ, αποδυναμωμένη εμφανίζεται και η νοσηλευτική υπηρεσία, με αποτέλεσμα τις απογευματινές και βραδινές βάρδιες να αναλογεί ένας νοσηλευτής για 50 ασθενείς. Με τα δεδομένα αυτά, το ΑΧΕΠΑ «καμαρώνει» για τη μικρή αναμονή στα Επείγοντα Εξωτερικά Ιατρεία, που κατά κανόνα δεν ξεπερνά τις τρεις ώρες. Μέτρο σύγκρισης αποτελούν το Παπαγεωργίου και το Ιπποκράτειο, όπου οι χρόνοι αναμονής αγγίζουν έως και τις οκτώ ώρες.

Το πρόβλημα των χειρουργείων που επί μήνες απασχόλησε την επικαιρότητα δεν είναι το μοναδικό αγκάθι για τη λειτουργία του Νοσοκομείου Ζακύνθου. Τα δεδομένα καταγράφουν μια ασφυκτική καθημερινότητα –ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες –καθώς κλινικές πρώτης γραμμής όπως είναι η Παθολογική, η Ορθοπεδική και η Χειρουργική έχουν πληρότητα 100%-120%. Μοιραία οι γιατροί αναγκάζονται να ακολουθούσουν το παράδειγμα μεγάλων νοσοκομείων της Αττικής, φιλοξενώντας ασθενείς σε άλλες (άσχετες με την πάθησή τους) κλινικές.

Και παρόλο που το νοσοκομείο αποτελεί στολίδι –το σύγχρονο κτίριο όπου στεγάζεται άνοιξε τις πόρτες του το 2012 -, ήδη μετρά ζημιές, διότι η μαύρη τρύπα στα ταμεία του ΕΣΥ δεν αφήνει περιθώρια για συντήρηση. «Θα έπρεπε να έχει προβλεφθεί η σύναψη σύμβασης ετήσιας προληπτικής συντήρησης. Στην πράξη, όμως, χάνονται πόροι και κάθε ευκαιρία εξοικονόμησης χρημάτων. Υπάρχει τεχνική υποστήριξη μόνον όταν προκύπτουν βλάβες –για παράδειγμα, στον κουρασμένο εξαιτίας του φόρτου εργασίας αξονικό τομογράφο και στο ακτινολογικό μηχάνημα των χειρουργείων» σημειώνει ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Ζακύνθου, χειρουργός Παύλος Καψαμπέλης.

Εν τω μεταξύ, ερμητικά κλειστά είναι και τα πέντε κρεβάτια στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας λόγω της έλλειψης νοσηλευτών. Μοιραία, τα περιστατικά που υποβάλλονται σε βαριές επεμβάσεις λαμβάνουν περίθαλψη από τους αναισθησιολόγους στη Μονάδα Ανάνηψης, έως ότου να προγραμματιστεί η αεροδιακομιδή τους σε άλλο νοσοκομείο (κυρίως στην Πάτρα ή στα Ιωάννινα).