Δύο φορές την αξία του σπιτιού τους καλούνται να πληρώσουν σε διάστημα ακόμα και 30 ετών οι ιδιοκτήτες ακινήτων, τα οποία μπορεί να θεωρηθεί ότι αποκτήθηκαν σε τιμή ευκαιρίας αλλά συνεχίζουν να φορολογούνται με αντικειμενικές αξίες πέραν πάσης λογικής.

Τα ραβασάκια του ΕΝΦΙΑ, τα οποία αποτελούν τον φθινοπωρινό εφιάλτη εκατομμυρίων ιδιοκτητών, μπαίνοντας δίπλα δίπλα με τα συμβόλαια αγοράς των ακινήτων αποκαλύπτουν περιπτώσεις φορολογουμένων που μπορεί να αγόρασαν το σπίτι τους σε τιμές «σκοτωμένες», αλλά θα κληθούν τα επόμενα χρόνια να το πληρώσουν διπλό. Ο ΕΝΦΙΑ, παρά τις αλλεπάλληλες κυβερνητικές δεσμεύσεις για κατάργηση ή έστω μείωσή του, συνεχίζει να βεβαιώνει ετήσια έσοδα κοντά στα 3,2 δισ. ευρώ. Η υπογραφή της κυβέρνησης στο τρίτο Μνημόνιο, αλλά κυρίως στον στόχο για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2% έως το 2060, μεταφράζεται σε ευθεία απειλή για συντήρηση του ΕΝΦΙΑ, ενδεχομένως με άλλο όνομα, για πολλά χρόνια ακόμα.

ΟΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ. Το παράδειγμα φορολογουμένου ο οποίος αγόρασε τον περασμένο Μάρτιο διαμέρισμα 70 τετραγωνικών μέτρων στην περιοχή Ζωγράφου έναντι 10.000 ευρώ είναι χαρακτηριστικό. Το σπίτι, 70 τετραγωνικών μέτρων, βρίσκεται στον δεύτερο όροφο, έχει δύο προσόψεις, είναι παλιό, του 1966, αλλά ο δρόμος στον οποίο βρίσκεται έχει τιμή ζώνης 1.250 ευρώ.

Η αντικειμενική του αξία, με βάση πλασματικές τιμές, ανέρχεται στα 87.500 ευρώ. Κανένας σήμερα, με χιλιάδες ακίνητα να βρίσκονται απούλητα για χρόνια, τις τιμές να βρίσκονται υπό διαρκή συμπίεση ιδίως ενόψει ενός σαρωτικού κύματος ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και την Εφορία να χτυπά την πόρτα κάθε λίγο, δεν θα επιχειρούσε να πουλήσει το ακίνητο στο ύψος της αντικειμενικής του τιμής. Επειτα από αλλεπάλληλες προσαρμογές του τιμήματος πώλησης (προς τα κάτω) το συμβόλαιο έκλεισε τον περασμένο Μάρτιο στα 10.000 ευρώ και ενσωματώνεται στο Μητρώο Αξιών Μεταβιβάσεων Ακινήτων της Γενικής Γραμματείας Πληροφορικών Συστημάτων.

Ο ΕΝΦΙΑ δεν αφορά τον νέο ιδιοκτήτη του για φέτος. Του χρόνου θα λάβει τον λογαριασμό δεδομένου ότι ο φόρος ακινήτων υπολογίζεται με βάση την περιουσιακή κατάσταση κάθε φορολογουμένου την 1η Ιανουαρίου εκάστου έτους. Το ραβασάκι γράφει 266,82 ευρώ. Σε 37 χρόνια, αν δεν αλλάξει ο ΕΝΦΙΑ, ο νέος ιδιοκτήτης του ακινήτου θα έχει πληρώσει δύο φορές την αξία του σπιτιού του όπως αποτυπώθηκε στο συμβόλαιο.

Αντλώντας στοιχεία από το Μητρώο Αξιών Μεταβιβάσεων Ακινήτων, στο οποίο καταγράφονται όλα τα δεδομένα για κάθε αγοραπωλησία ακινήτων από τις αρχές του 2017 έως σήμερα, τα παραδείγματα που προκύπτουν αφορούν μικρά και μεγάλα πορτοφόλια.

ΣΤΑ ΑΚΡΙΒΑ ΑΚΙΝΗΤΑ, όπου η πτώση των τιμών είναι πολλαπλάσια και ο ΕΝΦΙΑ ασήκωτος –ιδίως αν η αγορά των ακινήτων έχει γίνει τις καλές εποχές και σήμερα οι ιδιοκτήτες τους έχουν βρεθεί σε δυσμενή οικονομική κατάσταση -, ακόμα και σε 26 χρόνια ο λογαριασμός του φόρου μπορεί να αγγίξει την εμπορική αξία του ακινήτου.

Σπίτι στην Κηφισιά 277,19 τετραγωνικών μέτρων με βοηθητικούς χώρους 72,67 τ.μ., αντικειμενικής αξίας πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ, πωλήθηκε έναντι 196.000. ΕΝΦΙΑ και συμπληρωματικός φόρος με τα σημερινά δεδομένα απαιτούν 7.484 ευρώ κάθε χρόνο. Σε 26 χρόνια ο ιδιοκτήτης του θα το έχει πληρώσει διπλό. Στο Μοσχάτο, τριάρι 90 τετραγωνικών μέτρων του 1967 πωλήθηκε έναντι 15.000 ευρώ όταν η αντικειμενική του αξία είναι 99.000 ευρώ. Με ΕΝΦΙΑ 339,69 ευρώ, σε 44 χρόνια ο ιδιοκτήτης του θα πληρώσει άλλη μια φορά τη σημερινή αξία του σπιτιού του σε φόρους.

ΠΤΩΣΗ 40%. Οι τιμές των ακινήτων διαγράφουν ελεύθερη πτώση την τελευταία δεκαετία και συνεχίζουν να μειώνονται. Ο δείκτης τιμών διαμερισμάτων, τον οποίο καταρτίζει η Τράπεζα της Ελλάδος εκκινώντας από τις 100 μονάδες το 2007, βρέθηκε το δεύτερο εξάμηνο του 2017 στις 59 μονάδες. Το πρώτο τρίμηνο του έτους σημειώθηκε μείωση 1,7%, την οποία διαδέχθηκε νέα πτώση κατά 1,2% το δεύτερο τρίμηνο σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2016.

Οι τιμές αναμένεται να πιεστούν πολλαπλάσια το επόμενο διάστημα, δεδομένων των σαρωτικών πλειστηριασμών ακινήτων που έχουν προγραμματιστεί. Μόνο την ερχόμενη Τετάρτη 6 Σεπτεμβρίου έχουν προγραμματιστεί 213 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί ακινήτων, ενώ συνολικά οι τράπεζες έως το τέλος του έτους αναμένεται να βγάλουν στο σφυρί 5.000 ακίνητα.

Παράλληλα, στις ιστοσελίδες αγγελιών πώλησης ακινήτων μια απλή αναζήτηση με κριτήριο τιμή έως 15.000-20.000 ευρώ οδηγεί σε χιλιάδες αποτελέσματα πανελλαδικά. Οι Ελληνες χάνουν τα σπίτια τους ή τα «σκοτώνουν» για να σώσουν ό,τι μπορούν. Ο ΕΝΦΙΑ όμως δεν λυγίζει.