Εκατοντάδες χιλιάδες πιστοί ξεκίνησαν από χθες το χατζ, το ετήσιο προσκύνημα στη Μέκκα –θρησκευτική υποχρέωση κάθε μουσουλμάνου σωματικά και οικονομικά ικανού τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του. Συνολικά δύο εκατομμύρια μουσουλμάνοι, από ολόκληρο τον κόσμο, αναμένεται να την εκπληρώσουν μέσα στις επόμενες ημέρες. Για ακόμη μία φορά, ωστόσο, το χατζ αντανακλά τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή. Το 2016, οι ιρανοί προσκυνητές ήταν ανύπαρκτοι, ενώ 12.000 Καταριανοί είχαν δώσει ευλαβικό «παρών» στη Μέκκα. Στη φετινή «έκδοση», εν μέσω κρίσης ανάμεσα στην Ντόχα και το Ριάντ, η πρώτη υπολογίζει τους καταριανούς προσκυνητές σε «60 με 70» και το δεύτερο σε «1.200». Δεκάδες χιλιάδες Ιρανοί έκαναν, αντιθέτως, την επιστροφή τους στη Μέκκα. Κι ας ακούγεται αυτό παράδοξο, δεδομένου ότι ένα από τα πράγματα που προσάπτει η Σαουδική Αραβία στο Κατάρ, πέραν της υποστήριξης στην τζιχαντιστική τρομοκρατία, είναι και οι στενές σχέσεις με την Τεχεράνη.
Η «Monde» μιλούσε χθες για «ένα δειλό λιώσιμο του πάγου» στις σχέσεις Ριάντ – Τεχεράνης, με αβέβαιη συνέχεια. Οι ιρανοί πιστοί είχαν πληρώσει πέρυσι το τίμημα της διακοπής των διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στη χώρα τους και τη Σαουδική Αραβία. Την απόφαση την είχε λάβει η σαουδαραβική μοναρχία ως αντίδραση στη λεηλασία της πρεσβείας της στην Τεχεράνη, τον Ιανουάριο του 2016 –είχε προηγηθεί η εκτέλεση, από το Ριάντ, ενός διάσημου σαουδάραβα σιίτη διαφωνούντος, του σεΐχη Νιμρ αλ Νιμρ. Τα δύο κράτη, σε ανταγωνισμό για το περιφερειακό πάνω χέρι, συγκρούονται άμεσα ή έμμεσα σε πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής, όπως η Υεμένη, η Συρία, το Ιράκ και ο Λίβανος. Η ιρανική συμμετοχή στο χατζ συμφωνήθηκε στη διάρκεια ενός διμερούς παζαρέματος που διήρκεσε μήνες.
Σε ό,τι αφορά το Κατάρ, κάθε προσπάθεια διαμεσολάβησης, από το Κουβέιτ ή και τις ΗΠΑ, στην κρίση που μαίνεται από τις αρχές Ιουνίου με τη Σαουδική Αραβία έχει πέσει στο κενό. Μη θέλοντας ωστόσο να κατηγορηθεί για «πολιτικοποίηση» του χατζ, το Ριάντ έκανε μέσα Αυγούστου μια κίνηση καλής θέλησης ανοίγοντας εκ νέου, για τους προσκυνητές, το πέρασμα της Σαλβά, στα σύνορα με το Κατάρ. Επιπλέον, ο βασιλιάς Σαλμάν ανακοίνωσε πως σαουδαραβικά επιβατηγά αεροσκάφη θα στέλνονταν, με δικά του έξοδα, στο αεροδρόμιο της Ντόχας για να μεταφέρουν καταριανούς προσκυνητές: τα αεροσκάφη της Qatar Airways δεν έχουν πλέον δικαίωμα να εισέρχονται στον σαουδαραβικό εναέριο χώρο.
Οι ανακοινώσεις αυτές όμως έγιναν έπειτα από μια συνάντηση, στην Τζέντα, ανάμεσα στον σαουδάραβα πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και ένα μέλος της καταριανής βασιλικής οικογένειας, τον σεΐχη Αμπντάλα μπιν Αλί αλ Τάνι, που ενεργούσε αυτόβουλα –με τον εμίρη του Κατάρ Ταμίμ μπιν Χαμάντ αλ Τάνι να «διαβλέπει» προσπάθεια αποσταθεροποίησής του. Αντί λοιπόν για την όποια αποκλιμάκωση, ακολούθησαν νέες αλληλοκατηγορίες, σαουδαραβικά αεροσκάφη δεν προσγειώθηκαν ποτέ στην Ντόχα και η ροή καταριανών προσκυνητών στο πέρασμα της Σαλβά παρέμεινε υποτονική.
