Η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των Πανελλαδικών Εξετάσεων για την εισαγωγή στα ΑΕΙ και ΤΕΙ έδωσε και φέτος την ευκαιρία για σχόλια επί του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας και του τρόπου εισαγωγής στα πανεπιστήμια. Οι προβληματισμοί που εκφράζονται από πολλές πλευρές για το ισχύον σύστημα είναι πολλοί. Και όμως το σύστημα επιβιώνει, με μικροαλλαγές, για δεκαετίες. Το κύριο στοιχείο που εξασφαλίζει τη μακροβιότητα του συστήματος είναι η αμεροληψία του και η αδυναμία παρεμβάσεων τρίτων στη διαδικασία εξέτασης και βαθμολόγησης.
Ομως, το σύστημα έχει και τις αδυναμίες του. Μια εξ αυτών είναι το μεγάλο κόστος προετοιμασίας, διεξαγωγής και βαθμολόγησης. Η κυριότερη όμως αδυναμία του συστήματος είναι ότι τα πανεπιστήμια τα οποία δέχονται τους αποφοίτους του λυκείου ως φοιτητές τους δεν έχουν κανένα λόγο, επιρροή ή δυνατότητα άρνησης στις επιλογές που γίνονται από το σύστημα των Πανελλαδικών. Ουσιαστικά η πολιτεία λέει στα πανεπιστήμια: «Αυτοί είναι οι φοιτητές, πάρτε τους και κάνετέ τους επιστήμονες».
Με τον τρόπο αυτόν τα πανεπιστήμια καλούνται να μορφώσουν χιλιάδες άτομα που είτε δεν θέλουν ή δεν μπορούν να σπουδάσουν. Εγγράφονται ή μπορούν να εγγραφούν σε ΑΕΙ και ΤΕΙ άτομα των οποίων η αδιαφορία και αγραμματοσύνη είναι ολοφάνερες. Π.χ. στα Τμήματα Οικονομικών Επιστημών στα Πανεπιστήμια Κρήτης, Ιωαννίνων, Θράκης, Θεσσαλίας και Πελοποννήσου μπορούν να εγγραφούν άτομα με περίπου 11.000 μόρια. Ακόμη χειρότερα, στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων μπορούν να εγγραφούν άτομα με 2.956 μόρια.
Ο υπουργός Παιδείας πιστεύει ότι «πρέπει να αλλάξει το σημερινό σύστημα των Πανελλαδικών Εξετάσεων, όχι όμως και να καταργηθούν οι εξετάσεις για την εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση». Ευτυχώς που δεν προτείνει εισαγωγή με κλήρωση. Ομως, οι ομοϊδεάτες του στο Τμήμα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, πιστοί στο δόγμα Μπαλτά (η αριστεία είναι ρετσινιά) και στην εξίσωση προς τα κάτω, προτείνουν «ελεύθερη πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση», κάτι που προκαλεί ανατριχίλα φρίκης σε όποιον έχει κι ελάχιστη γνώση του τι σημαίνει πανεπιστήμιο. Πάντως, το υπό σκέψιν σύστημα του υπουργού είναι πιο περίπλοκο, πιο δαπανηρό και διαβλητό κατά το μέρος που αφορά τον βαθμό του λυκείου.
Ο κ. Γαβρόγλου δεν χρειάζεται να πρωτοτυπήσει. Αν μελετήσει τα συστήματα των ξένων πανεπιστημίων, θα δει ότι η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, κρατικό ή ιδιωτικό, είναι υπόθεση κάθε ιδρύματος και όχι του κράτους. Αυτά ξέρουν καλύτερα πόσους και ποιους φοιτητές χρειάζονται. Το μόνο που πρέπει να απασχολήσει τον κ. Γαβρόγλου είναι η εξασφάλιση του αδιαβλήτου του συστήματος. Και αυτό διότι εδώ είναι Ελλάδα και είναι βέβαιο ότι αν το σύστημα είναι διαβλητό, οι πανεπιστημιακές σχολές θα γεμίσουν από τα παιδιά του καθηγητικού και διοικητικού προσωπικού, των βουλευτών, των κυβερνητικών αξιωματούχων και των πλουσίων. Το αδιάβλητο του συστήματος μπορεί να διασφαλιστεί με πολλούς τρόπους, τους οποίους θα μάθει και το υπουργείο, αν αποφασίσει να κάνει κάτι καλό για την παιδεία, όταν έρθει η ώρα.
Η εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης των διάφορων ειδικοτήτων είναι υπόθεση της αγοράς και όχι του κράτους. Τα πανεπιστήμια, κρατικά ή ιδιωτικά, μπορούν να εκτιμήσουν τι πρέπει να προσφέρουν και οι πολίτες ξέρουν τι πρέπει να διαλέξουν.
Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.