Συμπληγάδες μετά τη ΔΕΘ

Με την πιο μεγάλη μέρα του πολέμου μοιάζει το κολασμένο δεκαήμερο που ακολουθεί για την κυβέρνηση. Η αρχή γίνεται με τη φθινοπωρινή πρεμιέρα του EuroWorking Group, στην οποία θα συζητηθεί μεταξύ άλλων η εκταμίευση της υποδόσης των 700 εκατ. ευρώ που έχουν απομείνει από τη συμφωνία του Ιουνίου. Ακολουθούν διαδοχικά η επίσκεψη Μακρόν στην Αθήνα, η άνοδος Τσίπρα στη ΔΕΘ και η εκκίνηση των συζητήσεων σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων για την τρίτη αξιολόγηση.

Κομβικής σημασίας θεωρείται για το κυβερνητικό επιτελείο η επίσκεψη του γάλλου προέδρου στην Αθήνα την ερχόμενη Πέμπτη και Παρασκευή. Γενικότερα, τα σχέδια Τσίπρα περνούν μέσα από… γαλλικές και γερμανικές συμπληγάδες, αφού μετά την επίσκεψη Μακρόν, στις 24 Σεπτεμβρίου, διεξάγονται οι ομοσπονδιακές εκλογές στη Γερμανία που αφορούν άμεσα το ελληνικό ζήτημα. Πέντε μέρες αργότερα, στην Αθήνα θα βρεθεί μια Γαλλίδα με διεθνή ρόλο: η Κριστίν Λαγκάρντ.

Με την κυβέρνηση να καταφεύγει σε επικοινωνιακό επίπεδο στην παροχολογία που θυμίζει έντονα προεκλογική περίοδο και σε προσπάθεια να ανατάξει το κλίμα με τη δημιουργία θετικών ειδήσεων, ο Πρωθυπουργός θα προχωρήσει τις επόμενες μέρες στην υπογραφή της σιδηροδρομικής σύνδεσης Ελλάδας – Βουλγαρίας, στα εγκαίνια τμημάτων της Ιονίας Οδού και ενδεχομένως σε νέες επισκέψεις σε χώρους εργασίας και παραγωγής, όπως έκανε με το εργοστάσιο της «Παπαστράτος» και το Impact Hub Athens. Παράλληλα, έως την Πέμπτη θα έχει ψηφιστεί από τη Βουλή το νομοσχέδιο για τα εργασιακά, το οποίο θα αποτελέσει κορωνίδα των φιλολαϊκών εξαγγελιών Τσίπρα στη ΔΕΘ.

Πίσω από τα χαμόγελα, ωστόσο, στο Μαξίμου υπάρχει μεγάλη αγωνία για την οικονομία και φόβος πως το κυβερνητικό αφήγημα για έξοδο από τα Μνημόνια και την επιτροπεία το 2018 μπορεί να γίνει θρύψαλα. Τα χθεσινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την ανάπτυξη δείχνουν πως μια ανώμαλη προσγείωση στο τέλος του έτους δεν θα πρέπει να αποκλείεται. Εάν μάλιστα υπάρξουν νέες καθυστερήσεις στην τρίτη αξιολόγηση, τότε είναι σχεδόν βέβαιο πως ο στόχος του 2% για το σύνολο του έτους, όπως τον έθεσε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, μοιάζει όνειρο απατηλό. Μια τέτοια εξέλιξη πυροδοτεί ασφαλώς αλυσιδωτές αντιδράσεις, με την πιο σημαντική να αφορά το ενδεχόμενο επιβολής νέων μέτρων το 2018 και να καθιστά τελικά τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα αναξιόπιστο.

Την ίδια στιγμή, μολονότι ο Πρωθυπουργός συνδέει την ανασυγκρότηση της Δημόσιας Διοίκησης με υποσχέσεις για προσλήψεις στο Δημόσιο –που επίσης έχουν έντονο προεκλογικό άρωμα -, το νέο αφήγημα της κυβέρνησης είναι οι επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα. Πέραν του ότι ο Τσίπρας μοιάζει να υπερβαίνει τον εαυτό του, η εξέλιξη αυτή ισοδυναμεί με μια μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ που τον φέρνει σε σύγκρουση με το παρελθόν και την ιδεολογία του. Εντυπωσιακή είναι, όμως, η αφομοίωση αυτής της στροφής 180 μοιρών από τα κομματικά στελέχη, τα οποία υιοθετούν την εκτίμηση του Πρωθυπουργού πως «οι άμεσες ξένες επενδύσεις τριπλασιάστηκαν αμέσως μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης», καίτοι οι αριθμοί δεν το αποδεικνύουν.

Σε ό,τι αφορά την επίσκεψη Μακρόν, το Μαξίμου έχει επενδύσει επικοινωνιακά σε αυτή για δύο βασικούς λόγους, επιβεβαιώνοντας –κατά τους ίδιους –το κλασικό «Ελλάς – Γαλλία, συμμαχία». Ο πρώτος λόγος είναι οι πρωτοβουλίες που εμφανίζεται διατεθειμένος να αναλάβει ο γάλλος πρόεδρος για το ελληνικό χρέος και ο δεύτερος είναι η έμπρακτη βοήθεια που μπορεί να προσφέρει στην προσέλκυση επενδύσεων. Οχι μόνο με τα καλά του λόγια, αλλά και με την ομάδα γάλλων επιχειρηματιών που θα τον συνοδεύει, δεδομένου ότι το ενδιαφέρον τους φέρεται να είναι σοβαρό τόσο για τις αποκρατικοποιήσεις που επίκεινται όσο και για νέες επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα.

Μολονότι πρόκειται για έναν κεντρώο πολιτικό και όχι σοσιαλιστή, όπως ο προκάτοχός του Φρανσουά Ολάντ (σ.σ.: του οποίου υπήρξε υπουργός στην κυβέρνησή του), το Μαξίμου εκτιμά πως ο Μακρόν μπορεί να αποτελέσει ισχυρό αντίβαρο στη σκληρή γερμανική πολιτική και την Ανγκελα Μέρκελ. Με τη γερμανίδα καγκελάριο να βγαίνει την ίδια στιγμή ενισχυμένη, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, από την προσεχή εκλογική αναμέτρηση, καίγεται το χαρτί του Σοσιαλδημοκράτη Μάρτιν Σουλτς, στο οποίο είχε επενδύσει αρχικά το Μαξίμου, ελπίζοντας ότι μπορεί να φρενάρει τη λιτότητα.

Το κεντρώο προφίλ του Μακρόν, εξάλλου, ταιριάζει γάντι στα σχέδια Τσίπρα για διείσδυση στον χώρο του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς, επιχειρώντας έτσι να απομονώσει δεξιότερα τη ΝΔ –με την οποία ταυτίζει σκόπιμα τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, στην προσπάθεια να στρέψει τους ψηφοφόρους του ευρύτερου χώρου προς την πλευρά του. Οι σκληρές αλλαγές, ωστόσο, που εφαρμόζει ο γάλλος πρόεδρος στα εργασιακά λίγα 24ωρα πριν πατήσει το πόδι του στην Αθήνα και η μαζική αποδοκιμασία τους από τα συνδικάτα και τη γαλλική κοινή γνώμη έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με όσα υποστηρίζει η κυβέρνηση. Και είναι αλήθεια ότι αφήνουν μια βαριά σκιά πάνω από την επίσκεψη, ακυρώνοντας τους ισχυρισμούς του Μαξίμου περί συμμαχίας με τον γάλλο πρόεδρο στη συζήτηση που είναι ανοιχτή μεταξύ Ελλάδας και θεσμών για τα εργασιακά.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε ό,τι αφορά την επίσκεψη του Μακρόν και γενικότερα τις σχέσεις Ελλάδας – Γαλλίας έχει το ότι, μολονότι ο Ολάντ ήταν εξαρχής… Ολαντρέου για τον Τσίπρα, ήταν τελικά αυτός που λειτούργησε ως υποστηρικτής των ελληνικών συμφερόντων, ιδίως στη φορτισμένη και δύσκολη περίοδο του καλοκαιριού του 2015. Παράλληλα, πολλοί θυμούνται πώς το Μαξίμου έμεινε τεχνηέντως μακριά από τον α’ γύρο των γαλλικών εκλογών, αφήνοντας τον ΣΥΡΙΖΑ να στηρίξει τον αριστερό Ζαν-Λικ Μελανσόν. Οταν όμως εκείνος κράτησε ίσες αποστάσεις στον β’ γύρο και ουσιαστικά αβαντάρισε την ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν, ο Αλέξης Τσίπρας αναζήτησε… απεγνωσμένα το τηλέφωνο του Εμανουέλ Μακρόν για να τον προσκαλέσει στην Αθήνα.

Για τα σχέδια της κυβέρνησης υπάρχει ένα ακόμη «γαλλικό κλειδί», που σχεδόν αναγκαστικά θα συνδεθεί με τα αποτελέσματα της επίσκεψης του γάλλου προέδρου στην Αθήνα. Η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ αναμένεται στις 29 Σεπτεμβρίου, δηλαδή σε μια περίοδο κατά την οποία θα «ζυμώνεται» η τρίτη αξιολόγηση, θα είναι ante portas των Αθηνών οι επικεφαλής των θεσμών και ταυτόχρονα θα έχουν διεξαχθεί μόλις λίγα 24ωρα νωρίτερα οι γερμανικές εκλογές. Με τις κυβερνητικές ισορροπίες που θα προκύψουν από αυτές να έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα, αφού η πολιτική Μέρκελ και ίσως η παραμονή του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο υπουργείο Οικονομικών θα εξαρτηθούν από την κυβερνητική συμμαχία που θα προκύψει.

Φαίνεται λοιπόν πως η συγκεκριμένη χρονική συγκυρία δεν είναι τυχαία για την επίσκεψη Λαγκάρντ, αφού συνδέεται με τις συζητήσεις για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Με το Βερολίνο να έχει εκφράσει επανειλημμένα την άποψη της «αντικατάστασης» του Ταμείου από τον ESM και την προώθηση των μεταρρυθμίσεων από την Ελλάδα, αντί της διευθέτησης χρέους.

Σε ό,τι αφορά την τρίτη αξιολόγηση, διαρροές από το κυβερνητικό στρατόπεδο κάνουν ήδη λόγο για προσκόμματα που μπορεί να βάλει στη διαπραγμάτευση το ΔΝΤ και παρελκυστικό παιχνίδι που ενδέχεται να οδηγήσει σε νέες καθυστερήσεις στην ολοκλήρωσή της. Μια τέτοια εξέλιξη θα ακυρώσει το σχέδιο της κυβέρνησης να κλείσει την αξιολόγηση με διαδικασίες-εξπρές, προκειμένου ο Πρωθυπουργός να έχει μπροστά του όσο το δυνατόν μεγαλύτερο «καθαρό» πολιτικό χρόνο που θα του επιτρέψει να κάνει παιχνίδι τόσο με την έξοδο από τα Μνημόνια και την επιτροπεία όσο και με τις παροχές που υπόσχεται. Πρόκειται, άλλωστε, για το τελευταίο του χαρτί προκειμένου να «πολεμήσει» την αντιπολίτευση και να προσπαθήσει να γυρίσει το ματς της κάλπης. Είτε οι εκλογές γίνουν στο τέλος της τετραετίας, το φθινόπωρο του 2019, είτε νωρίτερα.