Στην Ελλάδα έχουμε πια συνηθίσει. Ολονύκτια Eurogroup, παζάρια για την επόμενη δόση, νουθεσίες, απειλές και στο τέλος συμφωνία στο παρά πέντε. Κι έπειτα, φτου κι απ’ την αρχή. Στην «ιμπεριαλιστική» Βρετανία, πάλι, είναι μαθημένοι να έχουν το πάνω χέρι σε κάθε διαπραγμάτευση. Αυτή τη φορά όμως μάλλον δεν τους βγαίνει. Ασφαλώς, η Βρετανία δεν είναι Ελλάδα και το Brexit δεν είναι Μνημόνιο. Ωστόσο, το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών που βρίσκεται σε εξέλιξη τους τελευταίους μήνες έχει αρκετά κοινά με την ελληνική περίπτωση.
Το πιστεύουν και στην Ντάουνινγκ Στριτ. Υπουργοί που δεν κατονομάζονται είπαν στους «Τάιμς» ότι «η Κομισιόν επαναλαμβάνει την τακτική που χρησιμοποίησε στο ελληνικό πρόγραμμα: αναλαμβάνει την ευθύνη για τις διαπραγματεύσεις, αλλά αρνείται να κάνει συμβιβασμούς, με τη δικαιολογία ότι πρέπει να ακολουθήσει την εντολή που της έχουν δώσει οι ηγέτες της ΕΕ». Σύμφωνα με το δίκτυο Sky News, βρετανοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι οι ευρωπαίοι διαπραγματευτές έχουν τα χέρια τους δεμένα και «είναι ανίκανοι» να διεξαγάγουν αληθινές διαπραγματεύσεις.
Εχουν δίκιο οι Βρετανοί; Δεν συμφωνούν όλοι. «Νομίζω ότι το Λονδίνο κάνει ότι δεν γνωρίζει πώς λειτουργεί η ΕΕ. Δεν πρόκειται για τακτική, αλλά για τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει το σύστημα. Η Κομισιόν είναι το εκτελεστικό όργανο, αλλά δεν μπορεί να λειτουργήσει εκτός πλαισίου της εντολής που έχει λάβει από τα κράτη – μέλη» είπε στα «ΝΕΑ» πηγή με βαθιά γνώση των διαδικασιών στις Βρυξέλλες. «Επίσης», πρόσθεσε, «η διαφορά με την Ελλάδα είναι ότι ανήκει στην ευρωζώνη και στις διαδικασίες εμπλέκονται και άλλα όργανα όπως το Eurogroup, αλλά και διαφορετικοί θεσμοί όπως η ΕΚΤ και το ΔΝΤ». Οταν ρωτήθηκε από «ΤΑ ΝΕΑ», η εκπρόσωπος της Τερίζα Μέι αρνήθηκε να απαντήσει αν η κυβέρνηση βλέπει ομοιότητες με την Ελλάδα στον τρόπο που οι Βρυξέλλες χειρίζονται το Brexit.
Για την ώρα, πάντως, στις συνομιλίες κυριαρχούν η εμφανής δυσαρμονία μεταξύ των δύο πλευρών και το (τεχνητό;) κλίμα αδιεξόδου. Διανύουμε πλέον τον τέταρτο μήνα των διαπραγματεύσεων. Οι συζητήσεις διεξάγονται τέσσερις ημέρες τον μήνα και κάθε φορά που επαναλαμβάνονται νομίζει κανείς ότι ζει τη μέρα της μαρμότας: ο υπουργός Brexit Ντέιβιντ Ντέιβις συναντά τον διαπραγματευτή της ΕΕ Μισέλ Μπαρνιέ κάθε τέταρτη Δευτέρα, ακούει από τα χείλη του ότι δεν έχει σημειωθεί επαρκής πρόοδος, αναχωρεί αυθημερόν για το Λονδίνο και επιστρέφει την Πέμπτη για να ξανακούσει τα ίδια με μικρές παραλλαγές.
Το μπαράζ διαρροών και οι ανταλλαγές δηλητηριωδών σχολίων δίνουν την εντύπωση ότι πολύ δύσκολα θα αρχίσουν μέσα στο φθινόπωρο οι συζητήσεις για τη μελλοντική εμπορική σχέση, όπως ζητά επιμόνως το Λονδίνο. Το θέμα θα συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ τον Οκτώβριο. Οι 27 έχουν ξεκαθαρίσει ότι η επίτευξη «επαρκούς προόδου» στα ζητήματα του «διαζυγίου» (πολίτες, «λογαριασμός», Βόρεια Ιρλανδία) αποτελεί προαπαιτούμενο –για να θυμηθούμε την ορολογία της τρόικας –προκειμένου να αρχίσουν οι εμπορικές συνομιλίες. Ωστόσο, η Βρετανία υποστηρίζει ότι είναι αδύνατον να επιλυθούν αυτά τα θέματα χωρίς να είναι γνωστό το περίγραμμα της μελλοντικής σχέσης των δύο πλευρών.
Σύμφωνα με τους «Τάιμς», η Μέι ετοιμάζεται να παρακάμψει την Κομισιόν και να ζητήσει απευθείας από τους ηγέτες κρατών όπως η Γαλλία και η Γερμανία να εγκρίνουν την έναρξη των εμπορικών συνομιλιών το φθινόπωρο. Ωστόσο, όλες οι χώρες έχουν δεσμευθεί ότι δεν θα έχουν διμερείς επαφές με το Λονδίνο, αναγνωρίζοντας αυτή την αρμοδιότητα αποκλειστικά στην Κομισιόν.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η Βρετανία θα δεχόταν να συνεχίσει να συνεισφέρει στον κοινοτικό προϋπολογισμό για δύο ή τρία χρόνια μετά την έξοδό της (μεταβατική περίοδος), με αντάλλαγμα την πρόσβαση στην ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση. Αυτή η διευθέτηση θα μπορούσε να καλύψει την τρύπα που θα δημιουργηθεί στον προϋπολογισμό της ΕΕ μετά το Brexit. Η ΕΕ ανεπισήμως υπολογίζει τις υποχρεώσεις της Βρετανίας μεταξύ 40-100 δισ. ευρώ. Την Τετάρτη το Λονδίνο διαμήνυσε στις Βρυξέλλες ότι ορισμένες αξιώσεις τους δεν έχουν νομική βάση και άφησε να διαρρεύσει ότι οι Ευρωπαίοι «παραφουσκώνουν» τις οικονομικές τους απαιτήσεις.