Αναζήτηση
Η υπόθεση είναι γνωστή. Και είναι νομικά παράδοξη και ιδεολογικά επικίνδυνη. Με άλλα λόγια, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς ζητά μέσω δικηγόρου «εξηγήσεις» (;) από τον ομότιμο καθηγητή Θάνο Βερέμη για τις δηλώσεις του που έγιναν στην αγγλική εφημερίδα «Financial Times» στις 9 Αυγούστου 2017.
Πού έγκειται η νομική και ιδεολογική παραδοξότητα; Οι δηλώσεις του Θάνου Βερέμη αφορούν μια κριτική της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ –ως συλλογικότητας –και δεν προσβάλλουν ουδόλως την προσωπικότητα ή την τιμή του υπουργού Εξωτερικών.
Τι λένε συγκεκριμένα οι ανωτέρω δηλώσεις στο πιο ενδιαφέρον τμήμα τους; «Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ακολουθεί τον ίδιο δρόμο του ακραίου λαϊκισμού που υιοθέτησαν και οι κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Πολωνίας» (The SYRIZA government is going down the road of extreme populism as Poland and Hungary).
Και αναρωτιέται κανείς καλόπιστα το εξής πράγμα: Με ποιον τρόπο προσβάλλεται άραγε η προσωπικότητα του υπουργού από τις προκείμενες δηλώσεις; Επειδή είναι απλώς εξέχον μέλος της κυβέρνησης στην οποία ασκεί κριτική ο Θάνος Βερέμης; Ή επειδή η αγγλική εφημερίδα εκφράζει στο επίμαχο άρθρο τους δικούς της φόβους για το κράτος δικαίου που επικρατεί στην Ελλάδα (ιδίως μετά τη νομική δικαίωση του κ. Κοτζιά στη διαμάχη που είχε με το περιοδικό «Athens Review of Book»);
Σημειώνω μάλιστα ότι –από ποινική άποψη –θα ήταν εντελώς παρατραβηγμένο να υποστηρίξει κανείς ότι υφίσταται μια προσβολή της τιμής του υπουργού από τις παραπάνω δηλώσεις (λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη ότι υπάρχει και το άρθρο 367 του ΠΚ που προστατεύει τους δημοσιογράφους ή άλλους που πληροφορούν την κοινή γνώμη για διάφορα ζητήματα).
Επομένως το μόνο μέγεθος που «θίγεται» από τέτοιου είδους καταστάσεις είναι η θεμελιώδης συνταγματική αρχή της «ελευθερίας της έκφρασης των ιδεών». Και τούτο γιατί ο Θάνος Βερέμης εξέφερε απλώς μια ιδεολογική κριτική για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ (και τώρα με ένα οιονεί αστυνομικό ύφος και με «νομική όχληση» του ζητούνται εξηγήσεις)!
Στο σημείο αυτό αναφέρω μάλιστα ότι το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών –είτε συμφωνεί κανείς είτε όχι –υποστήριξε ότι το κάψιμο της αμερικανικής σημαίας από διαδηλωτές «καλύπτεται» από το αμερικανικό Σύνταγμα, γιατί ακριβώς συνιστά έκφανση της θεμελιώδους συνταγματικής αρχής της «ελευθερίας της έκφρασης» (Texas v. Johnson, United States v. Eichmann)!
Το συμπέρασμα; Η ελευθερία της έκφρασης των ιδεών δεν είναι δυνατό να τίθεται σε διακινδύνευση και μάλιστα επί κυβερνήσεως που θέλει να αυτοαποκαλείται «Αριστερά»!
Ούτε είναι επίσης δυνατό κάποιοι υπουργοί να ζητούν εξοντωτικές αποζημιώσεις από τα αστικά δικαστήρια για ενοχλητικά δημοσιεύματα, γιατί αυτό θυμίζει τον τοκογλύφο Σάιλοκ (στον «Εμπορο της Βενετίας» του Σαίξπηρ) που ζητούσε από τον οφειλέτη Αντόνιο «μια λίβρα από τη σάρκα του» αν δεν πληρωνόταν το χρέος!
Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ
