Η επανέκδοση μιας ελληνικής ταινίας του 1932, σε πλήρως αποκατεστημένη κόπια, δεν μπορεί παρά να είναι ένα από τα πιο σημαντικά νέα για το ελληνικό σινεμά –και φυσικά, μιλώντας για ελληνικό σινεμά αναφερόμαστε τόσο στο παρόν όσο και στην ιστορία του. Η «Kοινωνική σαπίλα», λοιπόν, σε σκηνοθεσία του Στέλιου Τατασόπουλου θεωρούνταν χαμένη μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν η Αγλαΐα Μητροπούλου και ο σκηνοθέτης εντόπισαν υλικό της ταινίας. Στη συνέχεια τα εργαστήρια της Ταινιοθήκης της Ελλάδος ανέλαβαν την αποκατάστασή της και η πρώτη αυτή αποκατεστημένη βερσιόν του ιστορικού φιλμ κυκλοφόρησε το 1989.
Πρόσφατα, στο πλαίσιο της documenta 14: Μαθαίνοντας από την Αθήνα, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος σε συνεργασία με την documenta 14 και την Ταινιοθήκη του Βελγίου (Cinematek) προχώρησαν σε μια βελτιωμένη επανέκδοση του φιλμ, το οποίο ψηφιοποιήθηκε για πρώτη φορά σε DCP σε ανάλυση 2Κ στη Cinematek στις Βρυξέλλες. Συμπαραγωγός στην αποκατάσταση ήταν η Cosmote TV και υποστηρικτής το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΚΚ).
Συγκεκριμένα, η νέα ψηφιοποίηση του ενδιάμεσου αρνητικού που πραγματοποιήθηκε σε ανάλυση 2Κ στη Cinematek του Βελγίου επέτρεψε την αποκατάσταση τμήματος του πρωτότυπου κάδρου, τη διόρθωση των ανεστραμμένων σκηνών, την απάλειψη των κολλήσεων και τη βελτίωση της τονικής διαβάθμισης. Τέλος, η πρωτότυπη ταχύτητα αναπαραγωγής των καρέ αναπροσαρμόστηκε ώστε να προσομοιάζει στο φορμά του DCP. Οι ελληνικοί μεσότιτλοι που σχεδιάστηκαν από τον σκηνοθέτη το 1989 έχουν διατηρηθεί σχεδόν αυτούσιοι με εξαίρεση ελάχιστες διορθώσεις.
Ο Κ. Βήτα, ο οποίος το 2015 συνέθεσε τη μουσική που συνοδεύει την ταινία, δούλεψε εκ νέου το σάουντρακ για τις ανάγκες της νέας, μεγαλύτερης διάρκειας. Σήμερα και αύριο η ταινία θα προβληθεί στο Κάσελ, στο πλαίσιο της documenta 14, σε παγκόσμια πρεμιέρα. Τις προβολές θα προλογίσει η Μαρία Κομνηνού, γενική γραμματέας ΔΣ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
Πιο επίκαιρη από ποτέ, η ταινία, αποτελεί το πρώτο φιλμ κοινωνικού προβληματισμού στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την υπόθεση, ένας φτωχός φοιτητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Ντίνος Βρισθένης (Στέλιος Τατασόπουλος), έχει εγκαταλείψει τις σπουδές του λόγω οικονομικών δυσκολιών και βρίσκεται σε αναζήτηση εργασίας. Καταφέρνει να προσληφθεί ως ηθοποιός σε έναν θίασο, όπου γνωρίζει και ερωτεύεται την πρωταγωνίστρια Νίκη (Δανάη Γρίζου). Oταν αυτή ενδίδει σε έναν βιομήχανο που της υπόσχεται λαμπρό μέλλον, ο Ντίνος, απογοητευμένος, εγκαταλείπει το θέατρο. Η φτώχεια θα τον οδηγήσει στις γραμμές του προλεταριάτου και θα γίνει καπνεργάτης προκειμένου να κερδίσει τα προς το ζην. Εκεί, έρχεται αντιμέτωπος με την εκμετάλλευση των εργατών, συμβάλλει στην ίδρυση του συνδικάτου και ηγείται του αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη, αδιαφορώντας για τις ανηλεείς διώξεις της Αστυνομίας. Φυλακίζεται και όταν βγαίνει απαρνείται το παρελθόν του και αποφασίζει να πολεμήσει την κοινωνική σαπίλα.
Πρόκειται για την πρώτη ταινία μυθοπλασίας που ασχολήθηκε με τη δεινή κατάσταση των άνεργων και φτωχών εργατικών πληθυσμών των αστικών κέντρων, και ταυτόχρονα απεικόνισε τους αγώνες για την οργάνωση της βιομηχανικής εργατιάς σε συνδικάτα. Την άφιξη της ταινίας στις αίθουσες ακολούθησαν αστυνομικές επεμβάσεις και ματαιώσεις προβολών. Η νέα κόπια θα προβληθεί στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος μέσα στη χρονιά.
INFO
Η «Κοινωνική σαπίλα» προβάλλεται σήμερα και αύριο στο Κάσελ και αργότερα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος
