Το ΠΑΣΟΚ του Αλέξη

Αναπόφευκτα το άρθρο Τσίπρα για τον Ανδρέα Παπανδρέου πέτυχε τον στόχο του, επιμελημένο από χέρι πολιτικού επιστήμονα με ροπή στην ανάλυση των κοινωνικών συμμαχιών…

Και ήταν πετυχημένο αφού κατάφερε να μετατοπίσει τη συζήτηση για το ΠΑΣΟΚ στα παπανδρεϊκά χρόνια. Για την ακρίβεια, ο Τσίπρας κατάφερε θυμώνοντας τους κλειδοκράτορες του ΠΑΣΟΚ να εστιάσει σε κάτι απόλυτα σωστό: πως το ΠΑΣΟΚ ως κίνημα αρχικά και μετά ως πολιτική ηγεμονία εξέφρασε την εκδίκηση των υποτελών τάξεων και οριοθέτησε (ή ανέκοψε) τον ριζοσπαστισμό τους. Αυτό όμως συντελέστηκε στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησής του. Οχι στα χρόνια που δρομολόγησε τη λιτότητα, που παγίωσε το πελατειακό κράτος ή την πρόσδεση της χώρας σε οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ.

Αναπόφευκτα, βέβαια, διάφοροι θεώρησαν σωστό να συγκρίνουν Ανδρέα με Αλέξη (και όχι Φώφη με Αλέξη) ή να εξεγερθούν που ο Πρωθυπουργός επιχείρησε ρεσάλτο στη δεξαμενή του ΠΑΣΟΚ και στα σύμβολά του. Τελικά, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το ΠΑΣΟΚ του παρόντος μας ή απλώς και μόνον μια τέτοια υπόθεση θα ήταν ιερόσυλη; Κατ’ αρχάς, όλοι αυτοί κατηγορούσαν εδώ και καιρό τον ΣΥΡΙΖΑ πως είναι το νέο ΠΑΣΟΚ αφού έχει καταφέρει να περιμαζέψει διαφόρους τέως «πρασινοφρουρούς». Τώρα ξαφνικά υποδύθηκαν τους θεματοφύλακες των συμβόλων της 3ης Σεπτέμβρη.

Από την άλλη, προφανώς ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ΠΑΣΟΚ. Δεν έχει την ίδια κοινωνική βάση. Δεν εκφράζει τις ίδιες κοινωνικές συμμαχίες. Δεν ιδρύθηκε για τον ίδιο λόγο που το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε. Μα και τα πρόσωπα δεν είναι τα ίδια. Μήπως όμως είναι η χώρα η ίδια; Είναι η Ελλάδα του 2017 η Ελλάδα του 1974 ή του 1981; Αν η τότε Ελλάδα περιγραφόταν και από την ανερχόμενη μεσαία τάξη της, η σημερινή περιγράφεται από τη συρρίκνωση της τελευταίας. Το ΠΑΣΟΚ, μαζί με τον κόσμο του και τον χαρισματικό του ηγέτη, για την πρώτη οκταετία κατάφερε να στεγάσει αλλά και να ενθαρρύνει ένα αίτημα διεύρυνσης της Δημοκρατίας.

Μήπως όμως και το σημερινό ΠΑΣΟΚ είναι ΠΑΣΟΚ; Εχει σχέση το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα με το ΠΑΣΟΚ του Σημίτη ή με το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου ή με το ΠΑΣΟΚ που συγκυβέρνησε με τον Σαμαρά; Γιατί είναι εύκολο διάφοροι να υμνούν την 3η Σεπτέμβρη, το δύσκολο όμως είναι να την εφαρμόσουν. Είναι εύκολο επετειακά να γίνονται αναφορές στον Ανδρέα, αλλά δύσκολο να θυμούνται κάποιοι τα δεκάδες προοδευτικά του νομoθετήματα ή μεταρρυθμίσεις, αλλά και τις παλινωδίες τύπου «έξω οι βάσεις που μένουν». Αυτό το τελευταίο φαντάζει δύσκολο και για τον αρθρογράφο Τσίπρα.