Γιατροί, χημικοί και μηχανικοί στις ΗΠΑ δημιούργησαν ένα καινοτόμο χειρουργικό εργαλείο χειρός, το οποίο γρήγορα και με μεγάλη ακρίβεια μπορεί να ανιχνεύσει τον καρκινικό ιστό στη διάρκεια μιας επέμβασης στον ασθενή.

Η συσκευή μοιάζει με πένα και εντοπίζει τον καρκίνο στο σώμα μέσα σε περίπου δέκα δευτερόλεπτα, τουλάχιστον 150 φορές πιο γρήγορα σε σχέση με την υπάρχουσα τεχνολογία.

Το πενάκι με την ονομασία MasSpec Pen επιτρέπει στους χειρουργούς να έχουν άμεση και αξιόπιστη πληροφόρηση για τον ποιo ιστό πρέπει να αφαιρέσουν και ποιόν όχι, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες να επανεμφανισθεί ο καρκίνος στο μέλλον.

Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια χημείας Λίβια Σκιαβινάτο Έμπερλιν, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό “Science Translational Medicine”.

«Αν μιλήσει κανείς με καρκινοπαθείς μετά από μια χειρουργική επέμβαση, ένα από τα πρώτα πράγματα που θα πουν, είναι «ελπίζω ότι ο χειρουργός αφαίρεσε όλο τον καρκίνο». Είναι πραγματικά πολύ λυπηρό, όταν αυτό δεν έχει συμβεί. Όμως η νέα τεχνολογία μας μπορεί να αυξήσει δραστικά τις πιθανότητες οι χειρουργοί όντως να απομακρύνουν και το τελευταίο ίχνος του καρκίνου κατά την επέμβαση» δήλωσε η Σκιαβινάτο.

Το νέο εργαλείο, που είναι πολύ εύκολο στη χρήση του από τον γιατρό και δεν καταστρέφει τους ιστούς του ασθενούς, «διαβάζει» χημικά το μοριακό αποτύπωμα του ιστού μέσω ενός φασματόμετρου μάζας. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια ενός ειδικού λογισμικού, αξιολογεί αμέσως αν πρόκειται για καρκινικό ή υγιή ιστό.

Η σχετική ετυμηγορία εμφανίζεται στην οθόνη ενός συνδεδεμένου υπολογιστή με τις ενδείξεις «φυσιολογικό» ή «καρκίνος». Για μερικούς καρκίνους όπως των πνευμόνων, εμφανίζεται και ο συγκεκριμένος υποτύπος.

Η σημερινή μέθοδος διάκρισης ανάμεσα στον καρκινικό και στον υγιή ιστό (Frozen Section Analysis) είναι αργή και μερικές φορές ανακριβής. Κάθε δείγμα που έχει ληφθεί από τον ασθενή, χρειάζεται τουλάχιστον 30 λεπτά για να αξιολογηθεί από τον γιατρό και στο μεταξύ αυξάνεται ο κίνδυνος μόλυνσης του ασθενούς ή αρνητικών παρενεργειών της αναισθησίας.

Για μερικά είδη καρκίνου, τα λάθη στην αξιολόγηση φθάνουν το 10% έως 20% των περιπτώσεων. Επιπλέον, πρόβλημα αποτελεί και η περιττή αφαίρεση υγιούς ιστού, που αυξάνει τον κίνδυνο για πρόκληση βλάβης στα νεύρα, για αισθητικής φύσεως και άλλα προβλήματα (π.χ. απώλεια του λόγου στους ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδούς).

Οι ερευνητές δοκίμασαν το εργαλείο MasSpec Pen σε δείγματα από 253 καρκινοπαθείς και σε πειραματόζωα (ποντίκια) με καρκίνο. Κατά μέσο όρο χρειάσθηκαν δέκα δευτερόλεπτα για τη διάγνωση του καρκίνου, με ποσοστό ακρίβειας, ευαισθησίας (sensitivity) και ειδικότητας (specificity) άνω του 96%. Το νέο εργαλείο, που θα βελτιωθεί περαιτέρω στο μέλλον, θα αρχίσει να δοκιμάζεται σε ογκολογικές επεμβάσεις σε ανθρώπους από το 2018.