Μιλάμε την ίδια γλώσσα; Μάλλον όχι. Ο Εμανουέλ Μακρόν μίλησε για νέα «Ευρωπαϊκή κυριαρχία». Ξεπερνώντας τα παραδοσιακά γαλλικά σύνδρομα του «κυριαρχισμού» (sovereignism), ο γάλλος πρόεδρος μίλησε ανοιχτά στην Πνύκα για την ανάγκη ανάδειξης της ευρωπαϊκής κυριαρχίας ως προϋπόθεση για τη συλλογική ενίσχυση των κρατών-μελών, ως όρο για να σταθεί η Ευρώπη στα πόδια της και να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις αλλά και ως προϋπόθεση δημοκρατίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η τοποθέτηση αυτή αντιπροσωπεύει μια εντυπωσιακή εξέλιξη στην πολιτική της Γαλλίας. Η διαχρονικά παραδοσιακή θέση της Γαλλίας όπως είχε εννοιολογηθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1960 από τον Ντε Γκολ, εστίαζε στην «Ευρώπη των Πατρίδων». Πρακτικά αυτό σήμαινε την προστασία της εθνικής κυριαρχίας από την ευρωπαϊκή ενοποίηση και επομένως τη διακυβερνητική οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η διακυβερνητικότητα (intergovernmentalism) υπήρξε ο ακρογωνιαίος λίθος της γαλλικής ευρωπαϊκής πολιτικής σε βάρος της υπερεθνικότητας (που συνεπάγεται εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων για την οικοδόμηση του ευρωπαϊκού συστήματος). Αντίθετα, η παραδοσιακή θέση της Γερμανίας ήταν υπέρ της υπερεθνικότητας στη συγκρότηση του συστήματος. Οι δύο αυτές διαφορετικές προσεγγίσεις (διακυβερνητικότητα – υπερεθνικότητα) αποτελούσαν το μόνιμο εμπόδιο στην εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Ο Ε. Μακρόν φαίνεται με την αναφορά του στην «Ευρωπαϊκή κυριαρχία» να γεφυρώνει το χάσμα με τη Γερμανία και ανοίγει επομένως μια διαφορετική προοπτική για την ενοποίηση. Μια πρώτη συνέπεια της ανάδειξης της ευρωπαϊκής κυριαρχίας θα είναι η αποχώρηση του ΔΝΤ από την ευρωζώνη. Αλλά θα πρέπει βέβαια να δούμε τις λεπτομέρειες του σχεδίου αυτού στον συνολικό «οδικό χάρτη» για την Ευρώπη που επεξεργάζεται η Γαλλία και πρόκειται να παρουσιάσει σύντομα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Ο έλληνας Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μίλησε για το μέλλον της Ευρώπης με ορισμένα θετικά στοιχεία για την ολοκλήρωση της ευρωζώνης –ΟΝΕ. Για το άλλο μείζον θέμα της ατζέντας Μακρόν –την ευρωπαϊκή άμυνα –δεν είπε όμως τίποτα το ιδιαίτερο. Αλλά κυρίως στο επίμαχο θέμα της ευρωπαϊκής κυριαρχίας η ελληνική πλευρά σιωπά γιατί πάρα πολύ απλά είναι αλλεργική στην ιδέα μεταφοράς εθνικής κυριαρχίας/ εξουσιών στους υπερεθνικούς ενωσιακούς θεσμούς. (Τούτο ισχύει πολύ περισσότερο βέβαια για τον εταίρο της κυβέρνησης, τους ΑΝΕΛ). Αλλά χωρίς εκχώρηση κυριαρχικών εξουσιών ούτε ολοκλήρωση της ΟΝΕ μπορεί να υπάρξει, ούτε ευρωπαϊκή άμυνα, ούτε κοινωνική Ευρώπη με αναδιανεμητικές πολιτικές για τη σύγκλιση, συνοχή και αλληλεγγύη. Και βεβαίως δεν μπορεί να υπάρξει ευρωπαϊκή δημοκρατία. Από την άλλη μεριά, η (επιβεβλημένη) δημοκρατική νομιμοποίηση της ευρωζώνης δεν πρόκειται να επιτευχθεί με ένα ξεχωριστό Κοινοβούλιο όπως προτείνει ο Πρωθυπουργός. Τη λειτουργία αυτή θα πρέπει να αναλάβει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεν ξέρω αν συνειδητοποιούνται οι κίνδυνοι για τις σχετικά μικρότερες χώρες από τη σύσταση ξεχωριστού Κοινοβουλίου για την ευρωζώνη. Σε κάθε περίπτωση μαζί με τη Γαλλία που ετοιμάζει τον «οδικό της χάρτη» για την Ευρώπη ας ετοιμάσει και η Ελλάδα τον δικό της, που μεταξύ άλλων να απαντά και στο ζήτημα της ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Μπορεί;