Η υπενθύμιση από φίλο ήταν καταλυτική. «Μπαίνουμε στο όγδοο έτος της κρίσης»! Μια ξαφνική σιωπή έπεσε στην παρέα και η βραδιά του Αυγούστου ξαφνικά δεν φάνταζε τόσο θελκτική. Δεν υπάρχει προηγούμενο στον δυτικό κόσμο ένα κράτος για τόσο μακρύ χρονικό διάστημα να βιώνει την αποσύνθεση της ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρας με τόση ένταση, όπως αυτή αποτυπώνεται σε μειώσεις μισθών, συντάξεων, υπερφορολόγηση, ισοπέδωση της επιχειρηματικότητας, εξαφάνιση της μεσαίας τάξης, «εκπτώσεις» στις ζωές όλων μας.
Βρισκόμαστε όλοι σε μια παρατεταμένη παύση ευχών από το 2010, ενώ από το 2015 η κρίση βάθυνε με τη νομιμοποίηση της post-truth κοινωνικοπολιτικής νόρμας, την ανάδειξη δηλαδή της μετα-αλήθειας ως παράλληλης διαδικασίας εσωτερικής νομιμοποίησης, να καταλαμβάνει κεντρική θέση στο πολιτικό μας αφήγημα. Οι ζωές μας βρίσκονται εγκλωβισμένες σε μια άηχη παρένθεση, σε μια άχαρη κανονικότητα, που όταν τη βλέπουμε να προβάλλεται στα μάτια φίλων που έρχονται «απ’ έξω» [sic], τότε μόνο καταλαβαίνουμε το αβάστακτο των αδιεξόδων που μας περιβάλλουν.
Ισως το ανάλαφρο της μεσογειακής πραγματικότητας να μην μας επιτρέπει να δούμε ξεκάθαρα τα δεδομένα, όμως οι εξελίξεις δεν είναι ευοίωνες όσο κι αν κάποιοι κόπτονται για το αντίθετο. Κι αυτό γιατί το πραγματικό ζητούμενο της κρίσης που υπνωτίζει όλα τα αισθητήρια όργανά μας δεν είναι η οικοδόμηση μιας νέας διοικητικής πραγματικότητας ή η υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης. Πέρα από αυτά τα δεδομένα, το ουσιαστικό διακύβευμα είναι αν θα καταφέρουμε να εισέλθουμε ως οργανωμένη συλλογικότητα στον 21ο αιώνα ή αν ο καθείς θα προσπαθήσει με ίδια μέσα να διασφαλίσει την επιβίωσή του και της οικογένειάς του έχοντας πλέον αποδεχθεί ότι «η Τροία εχάθη».
Για να τα καταφέρουμε θα πρέπει να ξεπεράσουμε την τάση ως λαός να ελκυόμαστε από το εύκολο και το πεπερασμένο, από το περιορισμένο και το άλογο. Θα πρέπει να μάθουμε, επιτέλους, να μη συγκινούμαστε από τους εγχώριους πραγματευτάδες της ήσσονος προσπάθειας, από τους αυτόκλητους παραχαράκτες της Ιστορίας, από τους εμπόρους των καραβανιών που, όταν τα σκυλιά γαβγίζουν, αυτοί αλυχτούν ακόμη δυνατότερα για να καλύψουν την αδυναμία τους να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να φανούν ακόλουθοι των ευθυνών τους.
Μπορούμε να τα καταφέρουμε. Αρκεί να σταματήσουμε να ελκυόμαστε από το κενό ή να βιώνουμε τη ναρκισσιστική ψευδαίσθηση ότι όλοι θέλουν να μας καταστρέψουν. Να κατανοήσουμε ότι το παρόν μας πρέπει να ακολουθήσει ρυθμούς«έξυπνων» οργανογραμμάτων δημόσιας διοίκησης, ρεαλιστικών διεθνοπολιτικών συμπράξεων με στόχο την ισχυροποίησή μας στο δυτικό γίγνεσθαι, κοσμοπολίτικων κοινωνικών τάσεων και τρισδιάστατων αποτυπώσεων και όχι με τα φάλτσα μιας υποκειμενικής ανάγνωσης του ’46-’49 ή με τις παγωμένες νοητικές ομίχλες του Μεσοπολέμου. Μπορούμε να τα καταφέρουμε. Αρκεί να σταματήσουμε να αισθανόμαστε βολικά βλέποντας το παραμορφωμένο μας είδωλο στο ραγισμένο από μύθους και ιστορικοφανείς μαξιμαλισμούς συλλογικό μας κάτοπτρο.
Ο Σπύρος Ν. Λίτσας είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Τελευταία Νέα