Οι γαλλικές προεδρικές εκλογές (Απρίλιος – Μάιος 2017) που οδήγησαν στην εκλογή του Εμανουέλ Μακρόν χαρακτηρίστηκαν ως οι σημαντικότερες των τελευταίων χρόνων σε όλη την Ευρώπη, γιατί μας έδωσαν την ευκαιρία να θυμηθούμε τις αξίες του ευρωπαϊκού σχεδίου.
Ειρήνη, δημοκρατία, συνείδηση κοινότητας, ισότητα δικαιωμάτων, επικουρικότητα, αξιοπρέπεια του ανθρώπου, ελευθερία, αλληλεγγύη και ανεκτικότητα είναι μερικές από τις βασικές αξίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς η ΕΕ δεν είναι απλώς ένας οικονομικός χώρος (όπως επιμένουν να την εμφανίζουν οι εθνικολαϊκιστές) αλλά κυρίως μια κοινωνία αξιών.
Τι εξυπηρετεί όμως σήμερα η ΕΕ και ποιο είναι το μέλλον της; Σε μια περίοδο έντονης παγκοσμιοποίησης, μπορεί η ΕΕ να ανταγωνιστεί με επιτυχία άλλες μεγάλες οικονομίες; Μπορεί να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή; Θα βαδίσει τελικά η ΕΕ προς το σχήμα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης ή στο τέλος θα παραμείνει ένα πλαίσιο συνεργασίας και ανταγωνισμού ανάμεσα σε διαφορετικά κράτη, τα οποία απλώς θα συμμετέχουν στο ίδιο οικοδόμημα; Για διαρκή μεταμόρφωση της ΕΕ έκανε λόγο ο Μακρόν στην ομιλία του στην Πνύκα.
Εθεσε κομβικά ερωτήματα στα οποία φαίνεται πως θα επιχειρήσει να απαντήσει η διακυβέρνηση Μακρόν. Θα ξεχωρίζαμε δυο άξονες πάνω στους οποίους θα στηρίξει την ευρωπαϊκή πολιτική του. Ο πρώτος αφορά την εμβάθυνση – ολοκλήρωση της ευρωζώνης, υπογραμμίζοντας την ανάγκη ενός υπουργού Οικονομικών και ενός Κοινοβουλίου της ευρωζώνης. Ο δεύτερος άξονας περιγράφει την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής κοινής άμυνας προκειμένου η ΕΕ να είναι σε θέση να εξασφαλίζει τη στρατηγική της αυτονομία και να μπορεί να διαχειριστεί τις διεθνείς κρίσεις μόνη της.
Η νέα συζήτηση για το μέλλον της ΕΕ και της ευρωζώνης που θα αρχίσει αμέσως μετά τις γερμανικές εκλογές θα είναι το στοίχημα για περισσότερη και καλύτερη Ευρώπη. Σε αυτήν τη συζήτηση η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να προσέλθει γνωρίζοντας πως η ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ/ΕΕ και στην ευρωζώνη λειτούργησε ως δίχτυ ασφαλείας και αλληλεγγύης. Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, το ευρωπαϊκό θεσμικό κεκτημένο ήταν εκείνο που δεν επέτρεψε στην οικονομική κρίση να εξελιχθεί σε γενική κατάρρευση.
Ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας δείχνει να γνωρίζει πολύ καλά πως η «έλλειψη» της Ευρώπης σημαίνει την «υποχώρηση» της Ευρώπης. Η Ευρώπη «σαν κενός χώρος» είναι η πραγματική παγίδα που η ίδια η Γηραιά Ηπειρος κινδυνεύει να στήσει στον εαυτό της.
Η νίκη του Εμανουέλ Μακρόν απέναντι στον εθνικολαϊκισμό έδωσε μια νέα διάσταση στη συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης. Ηδη δημιούργησε νέες προϋποθέσεις για τον γαλλογερμανικό άξονα που είναι πάντα απαραίτητος για την προώθηση της ευρωπαϊκής ενοποιητικής διαδικασίας.
Θα μπορέσει άραγε ο Μακρόν να δώσει μια vita nuova, μια ανανεωμένη και αναγεννημένη ζωή, στην Ευρώπη που θα εκφραστεί μέσα από μια νέα ευρωπαϊκή αλληλεγγύη σε μια θωρακισμένη ευρωζώνη;
Ο Σωτήρης Ντάλης είναι επ. καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παπαζήση το νέο βιβλίο του με τίτλο «Η “δύσκολη” Ευρώπη. Σε αναζήτηση της νέας ευρωπαϊκής αλληλεγγύης».
Τελευταία Νέα