Πριν από τέσσερα χρόνια, σε μια σύναξη «διανοουμένων» της Κεντροδεξιάς, επί πρωθυπουργίας Αντώνη Σαμαρά, είχε ακουστεί για τη Νέα Δημοκρατία ο χαρακτηρισμός «κόμμα κοτζαμπάσηδων». Με αυτό τον τρόπο ήθελαν να καυτηριάσουν τις πολλές και διαφορετικές ομάδες εξουσίας που υπάρχουν στη ΝΔ και το συγκολλητικό στοιχείο τους δεν είναι οι κοινές ιδεολογικές τους απόψεις, αλλά κάποιος κορυφαίος παράγοντας της Κεντροδεξιάς. Ανέκαθεν η ΝΔ, ακόμα και την εποχή της παντοδυναμίας του ιδρυτή της Κωνσταντίνου Καραμανλή, έδινε –και συνεχίζει ακόμα και σήμερα να δίνει –την αίσθηση ενός «πολυμετοχικού» κομματικού σχηματισμού, όπου ανάλογα με τις συνθήκες διαμορφώνονται και οι ισορροπίες.
Παρά το γεγονός ότι από τον Ιανουάριο του 2016, που εξελέγη στην ηγεσία της ΝΔ ο Κυριάκος Μητσοτάκης, υπήρχε η αίσθηση της αλλαγής αυτής της κατάστασης, εντούτοις όμως τα φέουδα, οι βαρονίες, οι «φαμίλιες» και τα τζάκια ζουν και βασιλεύουν στην κεντροδεξιά παράταξη.
Μάλιστα, σε πάρα πολλές περιπτώσεις καθορίζουν και τις εσωκομματικές ισορροπίες, ενώ η προεδρία Μητσοτάκη δεν επέφερε δραματικές αλλαγές ως προς τη δραστηριότητά τους. Ανεξαρτήτως των κινήσεων που έχουν γίνει από τον ίδιο τον πρόεδρο της ΝΔ για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο, δεν υπήρξαν θετικά αποτελέσματα. Η Κεντροδεξιά συνεχίζει να δίνει την εντύπωση ότι είναι μια παράταξη όπου υφίσταται ένας ετερόκλητος συνασπισμός διάφορων συστημάτων που έχουν ως στόχο τη νομή της κομματικής εξουσίας.
Αν και καταβάλλονται από τον Μητσοτάκη προσπάθειες περιορισμού των χαρακτηριστικών που προσδίδουν στη φυσιογνωμία ενός κόμματος τα φέουδα, οι πολιτικές οικογένειες και τα τζάκια, εντούτοις το κλίμα δεν αλλάζει εύκολα. Εξάλλου, πολλές κινήσεις της ηγετικής ομάδας οριοθετούνται με βάση τους εσωκομματικούς συσχετισμούς και με γνώμονα τη μη διατάραξη των συμμαχιών, άλλες εκ των οποίων είναι πιο εύθραυστες και άλλες πιο σταθερές.
Η πρόσφατη υπόθεση με τον γιο του Γιάννη Τραγάκη που «κόπηκε» από τα ψηφοδέλτια της ΝΔ, καθώς ο πατέρας ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του εξοργίζοντας τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ανέδειξε μια από τις παθογένειες της Κεντροδεξιάς. Ταυτόχρονα επιβεβαίωσε πλήρως την ύπαρξη καπετανάτων που σε συνδυασμό με τα τζάκια, τις βαρονίες, τα φέουδα και την οικογενειοκρατία αποτελούν τροχοπέδη στην όποια προσπάθεια εκσυγχρονισμού της Κεντροδεξιάς. Και αυτό διότι σε πάρα πολλούς νομούς κυριαρχούν τα στελέχη της κομματικής νομεκλατούρας που εκπροσωπούν τα διάφορα «καπετανάτα» της ΝΔ, ενώ η οικογενειοκρατία και τα τζάκια κυριαρχούν.
Η διαχείριση της κατάστασης από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη, σύμφωνα με έμπειρα κομματικά στελέχη με μακρά διαδρομή. Και αυτό διότι οι ισορροπίες είναι εύθραυστες και κανείς δεν μπορεί να προδικάσει πώς θα κινηθούν διάφορες ισχυρές ομάδες της παράταξης, με κυρίαρχη αυτή των καραμανλικών.
ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ ΟΜΑΔΕΣ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αν και αρχηγός περίπου 20 μήνες, δεν έχει καταφέρει να έχει την πλήρη αποδοχή από τον κομματικό μηχανισμό της ΝΔ, ενώ και μεγάλο τμήμα της ΚΟ δεν θεωρείται φιλικό για τον ίδιο. Μπορεί να έχει τον έλεγχο των κομματικών οργάνων, εντούτοις όμως υπάρχουν πολλές ομάδες που κινούνται αυτόνομα και εκ των πραγμάτων αναγκάζεται και ο ίδιος να συμβιβαστεί και να συμμαχήσει. Π.χ. ακόμα και στη στενή του ομάδα πλέον συμμετέχει ο επικοινωνιολόγος Θωμάς Βαρβιτσιώτης, γιος του βαρόνου της Κεντροδεξιάς Γιάννη Βαρβιτσιώτη και αδελφός του βουλευτή και τομεάρχη Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχει εκεχειρία εδώ και πάρα πολύ καιρό μεταξύ της ηγεσίας της ΝΔ και των καραμανλικών λόγω και του καταλυτικού ρόλου που διαδραμάτισε στο παρασκήνιο η Ντόρα Μπακογιάννη με τις επαφές της με τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, εντούτοις υπάρχουν προβλήματα. Αν και το δόγμα που επικρατεί είναι ότι «μέσω της συμμαχίας του με τους καραμανλικούς εδραιώνεται ο Μητσοτάκης στην εξουσία», μέλη της πανίσχυρης αυτής ομάδας παίζουν το παιχνίδι της κυβέρνησης.
Και δεν είναι μόνο ο δίαυλος επικοινωνίας των καραμανλικών με το σημερινό σύστημα εξουσίας στο Μέγαρο Μαξίμου, υπό τη θεσμική ομπρέλα και του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, αλλά και το γεγονός ότι υπάρχει αγαστή συνεργασία σε πολλά επίπεδα κατά καιρούς. Μπορεί μέλη της οικογένειας, που εμμένει ότι έχει το «οικόσημο» της παράταξης, να διαψεύδουν –όπως κάνει συχνά ο βουλευτής Σερρών Κώστας Αχ. Καραμανλής –ότι υπάρχει στήριξη των καραμανλικών, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική.
Ο πρώην πρωθυπουργός και μακροβιότερος πρόεδρος της ΝΔ Κώστας Καραμανλής μπορεί να εμμένει να κινείται στην οδό της σιωπής, όμως αρκετοί καραμανλικοί έχουν διατηρηθεί σε θέσεις στον κρατικό μηχανισμό, βουλευτές όπως π.χ. ο Νικήτας Κακλαμάνης (διατηρεί στενή φιλία με τον Προκόπη Παυλόπουλο), ο Γιώργος Βλάχος, πρώην υπουργοί όπως ο Ευριπίδης Στυλιανίδης, ο Ευάγγελος Αντώναρος κ.ά. ασκούν έμμεση κριτική σε αποφάσεις της ηγεσίας της ΝΔ.
ΟΙ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ. Παράλληλα, διάφορα καραμανλικής προέλευσης sites και blogs αρκετά συχνά επιτίθενται για διάφορα θέματα στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Επίσης δεν περνάει απαρατήρητη η προτίμηση των καραμανλικών σε έναν νέο βαρόνο, τον πρώην υπουργό Νίκο Δένδια, που εμφανίζεται ως πρόσωπο που θα παίξει ρόλο μελλοντικά και προωθείται για δελφίνος. Δεν πρέπει να περνάει απαρατήρητη η κινητικότητα που έχει αναπτύξει και ο βουλευτής Σερρών Κώστας Καραμανλής, υιός του πρώην υπουργού Αχιλλέα Καραμανλή, που συνεχίζει τις δημόσιες παρεμβάσεις του και αποκτά επιρροή στην ΚΟ και κυρίως σε τμήμα του κομματικού μηχανισμού.
Σε αυτό το μωσαϊκό των βαρόνων ξεχωριστή θέση έχει και ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς που στηρίζει τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά πρώτο μέλημά του είναι η υπεράσπιση της πολιτικής του την περίοδο της πρωθυπουργίας του 2012-2015. Διατηρεί μια σκληρή ομάδα υποστηρικτών στην ΚΟ, έχει καθημερινή επικοινωνία μαζί τους, όπως και με τους διάφορους πυρήνες που διαθέτει ανά τη χώρα. Στο επιτελείο του γελάνε με τη θεωρία που αναπτύσσεται από κύκλους που εχθρεύονται τον πρώην πρωθυπουργό και σύμφωνα με την οποία «οι σαμαρικοί θα είναι οι πρώτοι που θα τραβήξουν το χαλί στον Μητσοτάκη όταν έρθει η ώρα». «Στόχος μας είναι η πτώση του ΣΥΡΙΖΑ με Κυριάκο αρχηγό. Τα όσα λέγονται είναι γελοιότητες» απαντάνε.
Πολλές αποφάσεις που λαμβάνει η ηγεσία της ΝΔ λαμβάνονται και υπό το πρίσμα να μη διαταραχθούν οι σχέσεις με τον Σαμαρά που διατηρεί και ανοικτή γραμμή με τον Αδωνη Γεωργιάδη. Ο αντιπρόεδρος της ΝΔ, ενισχυμένος αρκετά μετά την επικράτηση του Μητσοτάκη στην προεδρία της ΝΔ (τον ενίσχυσε στον δεύτερο γύρο με τις δυνάμεις που συγκέντρωσε ως υποψήφιος και αυτός στον πρώτο) έχει αυξήσει την επιρροή του. Διατηρεί σημαντική δύναμη στον κομματικό μηχανισμό, ενώ επέβαλε και ανθρώπους του σε θέσεις – κλειδιά στο κόμμα με το βλέμμα στην επόμενη μέρα, καθώς έχει αυτονομηθεί πολιτικά.
ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΜΕ… ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ. Αποστασιοποιημένος από τα εσωκομματικά δρώμενα είναι ο άλλος βαρόνος της Κεντροδεξιάς, ο κοινοτικός επίτροπος Δημήτρης Αβραμόπουλος, που έχει το βλέμμα του στο μέλλον με υπερκομματική στρατηγική. Δεν θέλει και αυτός να θιγούν κεκτημένα του στο κόμμα, ενώ έχει ενδιαφέρον ότι βάζει πάντα στον δημόσιο διάλογο έννοιες όπως συνεργασία και συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων που έρχονται και σε αντίθεση με το κεντρικό αφήγημα της κυβέρνησης.
Πάντως ο Αβραμόπουλος, ο οποίος έχει ως μελλοντικό στόχο το Προεδρικό Μέγαρο, φέρεται να έχει συμμαχήσει με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ οι πιο μυημένοι τονίζουν ότι δεν λέει όχι και σε πρωθυπουργία σε μια κυβέρνηση εθνικής συνεργασίας των δυο μεγάλων κομμάτων, εάν οι συνθήκες το επιβάλλουν.
Ο βασικός αντίπαλος του Μητσοτάκη για την ηγεσία, ο πρώην πρόεδρος του κόμματος Βαγγέλης Μεϊμαράκης, διατηρεί σε εγρήγορση τον κομματικό μηχανισμό που έχει σε όλη τη χώρα. Αν και αποφεύγει να μιλά δημοσίως, έχει καθημερινή επαφή και επικοινωνία με δεκάδες στελέχη, πιάνοντας τον σφυγμό της κομματικής βάσης που ασφυκτικά με τις επιλογές της κεντρικής διοίκησης της ΝΔ. Εδώ και καιρό είναι αποστασιοποιημένος, αλλά δεν είναι διατεθειμένος να χάσει μερίδιο από την κομματική εξουσία που έχει και ως εκ τούτου οι κινήσεις της ηγεσίας έναντί του είναι προσεκτικές.
Η ΝΤΟΡΑ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ. Κεντρικό ρόλο στις εσωκομματικές εξελίξεις διαδραματίζει η Ντόρα Μπακογιάννη, που κατά καιρούς παίζει τον ρόλο «ειρηνοποιού» και σβήνει πολιτικές φωτιές που ανάβει ο ηγετικός πυρήνας της ΝΔ με λανθασμένες αποφάσεις. Αν και βασικό της μέλημα πλέον είναι ο υιός της και πετυχημένος αυτοδιοικητικός, ο περιφερειάρχης Κώστας Μπακογιάννης, και η μετάβασή του στην κεντρική πολιτική σκηνή, η παρουσία της είναι καταλυτική.
Με τις κινήσεις της έχει καταφέρει να διορθώσει πολλές φορές τη γραμμή της ΝΔ και να κρατήσει το κόμμα στον δρόμο του κέντρου και της μετριοπάθειας, όπως συνέβη και πρόσφατα, με την κριτική που δέχθηκε η αξιωματική αντιπολίτευση, κυρίως λόγω των παρεμβάσεων του Αδωνη Γεωργιάδη. Θεωρείται πρόσωπο – κλειδί που όταν χρειαστεί θα παρέμβει για να ισορροπήσει η κατάσταση και λόγω της δυναμικής που διατηρεί στο κόμμα, αλλά και στην κοινωνική βάση της ΝΔ δεν μπορεί να μην εισακουστεί η άποψή της.
Ενδυναμωμένος είναι στην κομματική βάση της ΝΔ ο Μάκης Βορίδης, που ηγείται ενός τμήματος της καθαρής Δεξιάς στο κόμμα, γεγονός που τον ξεχωρίζει και τον καθιστά υπολογίσιμο παίκτη για το μέλλον. Οι απόψεις του ακούγονται από σημαντικό τμήμα της κομματικής βάσης που έχει δεξιά χαρακτηριστικά.
Και επειδή στο κόμμα παραδοσιακά ιστορικές οικογένειες διαδραμάτιζαν ρόλο και δεν μπορούσε καμία ηγεσία να τις αγνοήσει, έχει ενδιαφέρον να εστιάσει κανείς στις κινήσεις της Ολγας Κεφαλογιάννη. Αλλοι δυο πόλοι στο κόμμα, με άλλα χαρακτηριστικά ο καθένας, είναι ο έτερος αντιπρόεδρος Κωστής Χατζηδάκης που διαθέτει ερείσματα στον κομματικό μηχανισμό και ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.
Στον Βορρά και ειδικά στην Κεντρική Μακεδονία κάνει παιχνίδι ο περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας που διεκδίκησε την ηγεσία της ΝΔ και εμφανιζόταν και ως φαβορί. Στη σκιά των σεναρίων που συζητούνται τα τελευταία χρόνια για την περίφημη «Λέγκα του Βορρά», ο Τζιτζικώστας, ο οποίος έχει συνάψει εκεχειρία με τον Μητσοτάκη, έχει δημιουργήσει τον δικό του «στρατό» και κατά καιρούς ασκεί κριτική στη σημερινή ηγετική ομάδα. Πιστός σύμμαχός του παραμένει ο πρώην γραμματέας του κόμματος Ανδρέας Παπαμιμίκος, ενώ διατηρεί άριστες σχέσεις με τον επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη και παράλληλα επενδύει σε έναν βαθμό στη σκληρή δεξιά πτέρυγα της ΝΔ.
