Διαστάσεις χιονοστιβάδας έλαβαν τον Ιούλιο οι απλήρωτοι φόροι, αναδεικνύοντας πληγές στον κρατικό προϋπολογισμό, πιθανά προβλήματα στην τρίτη αξιολόγηση και εκατομμύρια «χαμογελαστών» φορολογουμένων οι οποίοι έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με τον εφιάλτη των κατασχέσεων.
Μέσα σε ένα μήνα οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς το Δημόσιο αυξήθηκαν κατά 2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου 1,5 δισ. ευρώ είναι μόνο οι απλήρωτοι φόροι.
Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων πάτησε εκ νέου γκάζι στις κατασχέσεις διενεργώντας περίπου χίλιες κάθε μέρα. Εχει καταφέρει από τις αρχές του έτους να εισπράξει με το ζόρι έσοδα 2,7 δισ. ευρώ. Η υπερφορολόγηση όμως έχει ήδη διαβρώσει τα έσοδα του προϋπολογισμού και τις προσδοκίες επανάληψης του περσινού φαινομένου με το υπερπλεόνασμα.
Τον Ιούλιο, οι εισπράξεις δεν πήγαν καλά. Φάνηκε στα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού με «τρύπα» 563 εκατ. ευρώ και οι διαστάσεις του προβλήματος επαναβεβαιώθηκαν με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ. Από τις αρχές του έτους 5,723 δισ. ευρώ φόρων έχουν μείνει απλήρωτα (το αντίστοιχο μέγεθος τον Ιούλιο ήταν 4,282 δισ. ευρώ) και οι συνολικές ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις έχουν κάνει άλμα στα 97 δισ. ευρώ. Ζήτημα είναι αν από αυτό το ποσό 20 δισ. ευρώ μπορούν να εισπραχθούν.
Το ρεκόρ των απλήρωτων υποχρεώσεων του Ιουλίου προς το Δημόσιο (2 δισ. ευρώ εάν συνυπολογιστούν και φόροι υπέρ τρίτων, δάνεια, πρόστιμα, παράβολα κ.λπ. τα οποία δεν πληρώθηκαν στην ώρα τους) σε ένα σημαντικό ποσό της τάξεως των 700 εκατ. ευρώ οφείλεται στην εγγραφή οφειλών τριών πτωχευμένων επιχειρήσεων στα βιβλία. Οι φόροι αυτοί χαρακτηρίζονται ως «ακραίες τιμές βεβαίωσης σε τρεις υποθέσεις ελέγχου χαμηλής εισπρακτικής απόδοσης».
Μια άλλη όψη του φορολογικού success story. Η υπερφορολόγηση δεν συνθλίβει μόνο την ικανότητα διαχείρισης των οικονομικών βαρών των φυσικών προσώπων, τσακίζει και επιχειρήσεις με τη βοήθεια ενίοτε «ακραίων τιμών βεβαίωσης».
ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ. Ο εισπρακτικός μηχανισμός επιχειρεί με κάθε μέσο να βάλει στο ταμείο τους φόρους που έχουν επιβληθεί. Οσο διαρκούν τα capital controls, η διαδικασία είναι απλούστερη.
Σε καθημερινή βάση, τα ηλεκτρονικά κατασχετήρια τα οποία εκδίδονται ξεπερνούν τα 5.000. Στο τέλος της ημέρας σε περίπου 1.000 τραπεζικούς λογαριασμούς η Εφορία έχει καταφέρει να απλώσει χέρι με κατασχέσεις μισθών, συντάξεων και καταθέσεων, με ακατάσχετο όριο φυσικών προσώπων (εφόσον ο λογαριασμός είναι προστατευμένος) 1.250 ευρώ. Για τις επιχειρήσεις, ακατάσχετο όριο δεν υπάρχει. Είναι μια από τις περσινές πρωθυπουργικές εξαγγελίες στη ΔΕΘ η οποία έμεινε στα χαρτιά.
Η επιτάχυνση των ρυθμών διενέργειας κατασχέσεων φαίνεται από την εξέλιξη των στοιχείων των τελευταίων μηνών. Τον Ιανουάριο, 851.818 φορολογούμενοι βρίσκονταν υπό μέτρα αναγκαστικής είσπραξης. Τον Μάρτιο έφτασαν σε 889.455 και στο τέλος Ιουλίου μια ανάσα από το ένα εκατομμύριο ή 971.429.
Μέχρι τον Ιούνιο καταγράφεται αισθητή μείωση του πλήθους των φορολογουμένων με ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις. Οι κατασχέσεις αποδίδουν. Από 4.173.206 τον Ιανουάριο, τον Ιούνιο ο συνολικός αριθμός οφειλετών περιορίστηκε σε 3,8 εκατομμύρια.
Τον Ιούλιο, όμως, η πρώτη δόση του φόρου εισοδήματος, η οποία έμεινε απλήρωτη από τρεις στους δέκα υπόχρεους, στάθηκε ικανή για να αντιστρέψει την εικόνα. Οι κατασχέσεις δεν μπόρεσαν να σώσουν τα έσοδα και το πλήθος των οφειλετών με ληξιπρόθεσμα χρέη αυξήθηκε κατά 172.704, προσεγγίζοντας και πάλι τα 4 εκατομμύρια. Ληξιπρόθεσμα στην Εφορία έχει ένας στους δύο φορολογουμένους και εκτεθειμένοι στον κίνδυνο κατασχέσεων είναι 1.678.160 πολίτες.
ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ. Τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού αλλά και η πορεία των ληξιπρόθεσμων οφειλών βρίσκονται ήδη στο μικροσκόπιο των δανειστών, με τα τεχνικά κλιμάκια να επιχειρούν να διαβλέψουν εάν η υστέρηση έχει μόνιμα ή συγκυριακά χαρακτηριστικά. Στην πρώτη περίπτωση, η συνέχεια είναι γνωστή. Το ΔΝΤ, συνήθως, ζητά πρόσθετα μέτρα.
Επί του παρόντος, πηγές των δανειστών αλλά και το Δημοσιονομικό Συμβούλιο με έκθεσή του εκτιμούν ότι ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ στο τέλος του έτους είναι επιτεύξιμος. Το «επιτεύξιμος» απέχει πολύ από τις προσδοκίες που επιχείρησε να καλλιεργήσει στη Θεσσαλονίκη ο Πρωθυπουργός αναφορικά με την προοπτική διανομής κοινωνικού μερίσματος και το 2017.
Κατά την εκτίμηση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου, η διατήρηση του πλεονάσματος σε επίπεδα πάνω από τον στόχο του Μνημονίου οφείλεται στη συγκράτηση των δαπανών (1,5 δισ. ευρώ χαμηλότερες σε σχέση με τις προβλέψεις), η οποία εκτιμάται πως έχει συγκυριακό χαρακτήρα.
Οι επόμενοι μήνες είναι κρίσιμοι. Κυρίως ο Σεπτέμβριος, όταν στο τέλος του μήνα λήγουν οι προθεσμίες πληρωμής της δεύτερης δόσης του φόρου εισοδήματος και της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ. Για τον Ιούλιο, οι πρώτες πληροφορίες αναφέρουν ότι τα φορολογικά έσοδα σχετικά πήγαν καλά. Τις επόμενες ημέρες θα δοθούν στη δημοσιότητα τα επίσημα στοιχεία. Η αξιολόγησή τους από τους δανειστές θα έχει ιδιαίτερη σημασία για τον υπό κατάρτιση προϋπολογισμό του 2018, όταν ο πήχης του πλεονάσματος μπαίνει στο 3,5% του ΑΕΠ.
