Δεν ξέρω αν το παρατηρήσατε αλλά φέτος δεν έπαιξαν, σχεδόν καθόλου, διαφημίσεις παγωτών. Ενα ολόκληρο καλοκαίρι χωρίς εκείνες τις αρχετυπικές διαφημιστικές αναφορές που συνδέουν τη στρατσιατέλα με φλούο μπραζίλιαν που λικνίζονται ξέφρενα σε παραλίες και αισθησιακές μουλάτες που δαγκώνουν την επικάλυψη σοκολάτας με την ίδια αποφασιστικότητα που ο Μέγας Αλέξανδρος έκοψε τον γόρδιο δεσμό. Ο Ρολάν Μπαρτ έχει πει ότι η διαφήμιση βασίζεται σε ένα είδος αναπαράστασης του ενδόμυχου. Ο γάλλος σημειολόγος έχει απόλυτο δίκιο, αφού το προ δεκαετίας εθνικό μας ενδόμυχο απέχει από το σημερινό όσο και ο Γιώργος Λάνθιμος που τότε σκηνοθετούσε τα «Οσκαρ των τριάντα δευτερολέπτων», από τη Θεοπούλα του «Παρά πέντε», η οποία φέτος αναδείχθηκε στο most wanted person της τηλεοπτικής διαφήμισης.
Ηταν στα τέλη της δεκαετίας του 1980, στην εποχή της μεγάλης εξόδου από τη βαλκανική μας απομόνωση, που ο Ζακ Σεγκελά, ο διαφημιστής της «γενιάς Μιτεράν», έπαιρνε διαστάσεις ποπ ειδώλου και εμείς ανακαλύπταμε στη διαφήμιση ένα νέο είδος Τέχνη. Και ακόμη, μία νέα βιομηχανία παραγωγής αισθητικής, στυλ, προτύπων, καθημερινών ηθών και επικοινωνιακής κουλτούρας. Η οικονομική έκρηξη της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα προκάλεσε και την έκρηξη της διαφημιστικής δαπάνης. Και αν η ευμάρεια ήταν τότε ψευδεπίγραφη, η δημιουργικότητα στη διαφήμιση ήταν αυθεντική και ουσιαστική.
Ηταν η εποχή που το κόστος παραγωγής ενός τηλεοπτικού σποτ πλησίαζε αυτό μιας ταινίας. Συνεργεία ολόκληρα μετακόμιζαν για εβδομάδες σε περιοχές ανά τον κόσμο που εκπλήρωναν τις ανάγκες του σούτινγκ. Θυμάμαι να μου λένε ότι είχαν κλείσει για αρκετές μέρες κεντρική λεωφόρο σε μεγάλη πόλη της Νότιας Αφρικής ή είχαν κατεβάσει αεροπλάνα στην Κοιλάδα του Θανάτου. Δεν υπήρχε όμως μόνο χρήμα αλλά και ιδέες και ταλέντα. Τυχαία να αναφέρω ανάμεσα στους σκηνοθέτες, εκτός από τον Λάνθιμο, τον Τάσο Μπουλμέτη και τον Ντένη Ηλιάδη. Να θυμίσω τη διαφημιστική ηθογραφία που μας χάρισε αγαπημένους τύπους όπως αυτόν που ενσάρκωνε ο Καφετζόπουλος και «ήθελε τον Γερμανό του» μέχρι τον Μαυρομουστακάκη με τον «ομορφάντρα» του και τους φαντάρους του «Σήμα καμπάνα». Το «Πουτ δε κοτ ντάουν» έγινε πρωτοσέλιδο στα «ΝΕΑ» και στις εκλογές του 2012 ο Βαγγέλης Βενιζέλος είχε σχολιάσει πολιτικό του αντίπαλο με το «τράτζικ» του Κίτσου και της Τασούλας (και τα δύο είναι ιδέες του Λάζαρου Ευμορφία).
Η οικονομική κρίση προκάλεσε συρρίκνωση της τηλεοπτικής διαφημιστικής δαπάνης και αλλαγή διαφημιστικών ηθών που μας πήγε από το «Ελληνας κροίσος με νησί» στο «Τυρί, κάθε μέρα γιορτή». Το Διαδίκτυο με τις φτηνές τιμές του είναι το νέο μέσον, η κατακόρυφη πτώση του επιπέδου διαβίωσης γέμισε την τηλεόραση με σποτ για φτηνά χοιρινά, απορρυπαντικά δύο σε ένα και εκπτωτικά κουπόνια. Απόλυτα κατανοητό. Και μελαγχολικό συγχρόνως. Να αναφέρω μόνο, έστω και ουτοπικά, ότι ο Χένρι Φορντ έλεγε πως το να σταματάς τη διαφήμιση για να κερδίσεις χρήματα είναι σαν να σταματάς το ρολόι για να κερδίσεις χρόνο.
