Πριν καλά καλά προλάβει να ολοκληρώσει προχθές ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ την ετήσια ομιλία του στο Ευρωκοινοβούλιο για την κατάσταση της Ευρώπης, τα γαλλικά (και όχι μόνο) Μέσα είχαν ανεβάσει λεπτομερείς συγκρίσεις ανάμεσα στις δικές του προτάσεις και τις προτάσεις του γάλλου προέδρου. «Ο Εμανουέλ Μακρόν βρέθηκε μόνος» αποφάνθηκε ο Ζαν Κατρμέρ στη «Libération», προτάσσοντας το «όχι» του Γιούνκερ «στο όραμα του γάλλου προέδρου για μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων». «Μοναδική πραγματική παραχώρηση στο Παρίσι, ο Γιούνκερ στηρίζει τη δημιουργία ενός υπουργού Οικονομικών, με τη συγχώνευση των πόστων του ευρωπαίου επιτρόπου Νομισματικών Υποθέσεων και του προέδρου του Eurogroup» σχολίασε. «Ο Γιούνκερ διαχωρίζει τη θέση του από τον Μακρόν και θέλει έναν εκλεγμένο πρόεδρο για την Ευρώπη» έκρινε από την πλευρά της η «Figaro», προβάλλοντας το «όχι» του προέδρου της Κομισιόν σε ένα ξεχωριστό Κοινοβούλιο και έναν ξεχωριστό προϋπολογισμό για την ευρωζώνη.
«Εμπνευσμένος ρεαλισμός». Πιο κοντά στην ουσία βρέθηκε ενδεχομένως το χθεσινό κύριο άρθρο της «Monde»: «Ανάμεσα στον ευρωπαϊκό λυρισμό του Εμανουέλ Μακρόν και στη λογιστική σύνεση της Ανγκελα Μέρκελ επί του θέματος υπάρχει ο δρόμος του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ: ο εμπνευσμένος ρεαλισμός». Αυτός ο μεσαίος δρόμος ήταν που έκανε χθες τον Πιερ Μοσκοβισί να δηλώσει πως οι προτάσεις Γιούνκερ και Μακρόν για το μέλλον της ευρωζώνης είναι «απολύτως συμβατές», την ώρα που ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε επεσήμαινε ότι το σχέδιο του προέδρου της Κομισιόν «συνάδει γενικά» με το όραμα του Βερολίνου.
«Μία ταχύτητα, ένα νόμισμα, ένας πρόεδρος»: σε αυτήν τη φράση συμπύκνωσε το Politico το όραμα που ξεδίπλωσε στο Ευρωκοινοβούλιο ο Γιούνκερ. Η πρότασή του για έναν απευθείας εκλεγόμενο πρόεδρο της ΕΕ, με συγχώνευση των πόστων του προέδρου της Κομισιόν και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, «υπενθύμισε –όπως επισημαίνει ο Economist –στους σκεπτικιστές παρατηρητές γιατί ήταν απρόθυμοι εξαρχής να δώσουν την προεδρία της Κομισιόν στον παλαιό φεντεραλιστή Γιούνκερ». «Ας μην μπερδεύουμε ρόλους και αρμοδιότητες» έσπευσε να σχολιάσει με tweet ο δανός πρωθυπουργός Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, ενώ ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε (που ενδιαφέρεται να διαδεχθεί το 2019 τον Ντόναλντ Τουσκ στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) αποκάλεσε τον Γιούνκερ «ρομαντικό».
Τα δυο στοιχήματα. Η επιθυμία του προέδρου της Κομισιόν να γίνει το ευρώ ενιαίο νόμισμα ολόκληρης της ΕΕ αντιμετωπίστηκε με σχετική επιφυλακτικότητα από τον Σόιμπλε, ο οποίος επέμεινε πως «οι χώρες της ΕΕ πρέπει να εκπληρώνουν τις προϋποθέσεις πριν γίνουν μέλη της ευρωζώνης», και με απροκάλυπτη εχθρότητα τόσο από τον σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο όσο και από τον συντηρητικό υπουργό Εξωτερικών της Αυστρίας (η χώρα οδεύει προς κρίσιμες κοινοβουλευτικές εκλογές) που χαρακτήρισαν την ιδέα διεύρυνσης της ευρωζώνης «απερίσκεπτη», υπενθυμίζοντας το προηγούμενο της ελληνικής κρίσης.
Πληθώρα δημοσιευμάτων επαινούσαν εντούτοις χθες τον πρόεδρο της Επιτροπής για τις προτάσεις που υπέβαλε, και οι περισσότερες ευρωομάδες «εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για το φιλόδοξο όραμα του προέδρου της Επιτροπής για μια ισχυρή και ενωμένη Ευρώπη το 2025». «Ο κύριος Γιούνκερ βάζει με όλα αυτά δύο στοιχήματα» επεσήμανε ο Economist. «Το πρώτο είναι πως μπορεί να υπάρξει ουσιαστική ολοκλήρωση μέσω της πονηριάς. Η Επιτροπή γνωρίζει πως οι αλλαγές στις ευρωπαϊκές συνθήκες, με όλα τα συμπαρομαρτούντα, δημοψηφίσματα και συνόδους, είναι προς το παρόν εκτός συζήτησης. Αντ’ αυτού, οι αξιωματούχοι ξεθάβουν ρήτρες-γέφυρες που επιτρέπουν να γίνουν ήσυχα αλλαγές στο βιβλίο με τους κανονισμούς της ΕΕ. Ο Γιούνκερ ελπίζει επίσης να καταργήσει τα εθνικά βέτο από κάποιους τομείς λήψης αποφάσεων, όπως είναι η φορολογία και κομμάτια της εξωτερικής πολιτικής.
Το μεγαλύτερο στοίχημα είναι πως υπάρχει ένα ενιαίο όραμα για την ΕΕ αρκετά ευρύ ώστε να χωρέσει τους πάντες. Οι ενδοευρωπαϊκοί διχασμοί για τους οποίους παραπονιόταν ο Γιούνκερ πριν από έναν χρόνο δεν έχουν εξαφανιστεί. Οι καβγάδες για τη μετανάστευση, τα χρήματα και το κράτος δικαίου είναι τόσο βαθιοί που κάποιοι, ιδίως στη Γερμανία και τη Γαλλία, μπαίνουν ολοένα και περισσότερο στον πειρασμό της παλιάς ιδέας μιας Ευρώπης πολλών ταχυτήτων. Αυτή, λοιπόν, είναι η νέα διάθεση στις Βρυξέλλες: αυτοπεποίθηση αλλά όχι υπερβολική σιγουριά, ανυπομονησία για αλλαγή έπειτα από χρόνια άβολης στασιμότητας, αλλά και φόβος πως όλα μπορεί πάντα να πάνε κατά διαβόλου. Επειτα από χρόνια κρίσης, τουλάχιστον δείχνουν ακόμα σημάδια ζωής».