To πρωτοσέλιδο της «Libération» του περασμένου Σαββάτου ήταν εντυπωσιακό: ένα ξυρισμένο κεφάλι και τυπωμένος πάνω του ο τίτλος «Ναζί, η τρίτη γενιά». Από την Ουγγαρία και την Ελλάδα μέχρι τη Γερμανία, τη Σουηδία και τις ΗΠΑ, σημείωνε η εφημερίδα, τα νεοναζιστικά κινήματα κάνουν όλο και πιο συχνά την εμφάνισή τους. Και δεν κρύβουν πια τον θαυμασμό τους για τον Χίτλερ. Ο αντιπρόεδρος του γερμανικού AfD, στο οποίο οι δημοσκοπήσεις δίνουν 10%, έλεγε τις προάλλες ότι «όπως οι Γάλλοι δικαιούνται να είναι υπερήφανοι για τον Ναπολέοντα και οι Αγγλοι για τον Τσόρτσιλ, έτσι κι εμείς μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι για τις πράξεις των γερμανών στρατιωτών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Σε αυτή την τρίτη γενιά των Ναζί, η Χρυσή Αυγή έχει περίοπτη θέση. Δεκαεπτά βουλευτές στο ελληνικό Κοινοβούλιο, τρεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και σταθερά στην τρίτη θέση σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Σύμφωνα με τη δημοσιογράφο Αγγελική Κουρούνη, που έχει γυρίσει το συνταρακτικό ντοκιμαντέρ «Χρυσή Αυγή: προσωπική υπόθεση», η γοητεία που ασκεί το μόρφωμα αυτό στους νεοναζί οφείλεται στο ότι κρατά την ίδια πολιτική γραμμή από τότε που δημιουργήθηκε και φτάνει τα πράγματα στα άκρα. Σκοτώνει, ας πούμε, και καμαρώνει γι’ αυτό.
Το πρόβλημα είναι ότι η Χρυσή Αυγή δεν έχει απήχηση μόνο στους νεοναζί αλλά και σε απλούς πολίτες που ανησυχούν για την ασφάλεια ή διαμαρτύρονται για τη διαφθορά. Γι’ αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία η στάση αυτής της γενναίας γυναίκας που λέγεται Μάγδα Φύσσα. Η καθημερινή της παρουσία στο δικαστήριο, η συχνά επεισοδιακή συνύπαρξή της με τους αυτουργούς –φυσικούς ή ηθικούς –της δολοφονίας του γιου της, οι συνεντεύξεις της στα μέσα ενημέρωσης θέλουν να θυμίσουν ότι οι άνθρωποι αυτοί που παριστάνουν τους πολιτικούς έχουν διαπράξει εγκλήματα. Και πρέπει να τιμωρηθούν.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Οι δήμιοι και οι συμπαραστάτες τους εξακολουθούν να προκαλούν. Βεβηλώνουν το μνημείο του Παύλου Φύσσα, προσβάλλουν τη μητέρα του στο δικαστήριο, ενώ δεν χάνουν ευκαιρία να δείξουν το πραγματικό τους πρόσωπο και στη Βουλή. Η μεγάλη πλειοψηφία της κοινής γνώμης βέβαια τούς καταδικάζει, αλλά η καθημερινότητα είναι δύσκολη, τα προβλήματα πολλά, οι προτεραιότητες αλλάζουν. Η προχθεσινή συγκέντρωση μνήμης στο Κερατσίνι για τα τέσσερα χρόνια από τη δολοφονία του Παύλου δεν ήταν μεγάλη.
Υστερα από ασυγχώρητες καθυστερήσεις για τις οποίες φέρουν ευθύνη πολλές πλευρές, περιλαμβανομένης της σημερινής κυβέρνησης, η δίκη της εγκληματικής οργάνωσης έχει μπει επιτέλους σε ένα αυλάκι. Και η Μάγδα Φύσσα είναι πάντα εκεί. Οχι μόνο ως τραγική μάνα που απαιτεί την απόδοση δικαιοσύνης αλλά και ως σύμβολο ενός αγώνα για τη διάλυση των ψευδαισθήσεων που μολύνουν τη δημοκρατία.
Γιατί όπως έλεγε πρόσφατα η οικογένειά της σε ένα δελτίο Τύπου, «η δίκη αυτή δεν αφορά μόνο εμάς ή τα υπόλοιπα θύματα. Η συνολική καταδίκη των φασιστών είναι μονόδρομος».