Η πείνα του συγγραφέα

Ετοιμαστείτε να γνωρίσετε τον Αρτούρο Μπαντίνι. Είναι ένας άφραγκος γραφιάς, που ζει στα όρια της επιβίωσης παρέα με τον αυτοτροφοδοτούμενο ναρκισσισμό του. Μάλιστα, δεν είμαστε καθόλου σίγουροι ότι τον λένε έτσι. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένας φανταστικός χαρακτήρας από τους πολλούς που ισχυρίζεται ότι έχει στο σεντούκι του ο συγγραφέας-ήρωας του βιβλίου. Στην πραγματικότητα ο Μπαντίνι αποτελεί ένα από τα πλέον διακριτά alter ego στην σύγχρονη ιστορία της δυτικής πεζογραφίας.

Ο Ιταλοαμερικανός Τζον Φάντε γεννήθηκε το 1909 στο Κολοράντο. Εγραψε διηγήματα, μυθιστορήματα και σενάρια για τον κινηματογράφο. Τα περισσότερα έργα του αντλούσαν περιστατικά από τη δύστροπη καθημερινότητά του. Τα θέματα που κατά καιρούς τον απασχόλησαν και στα οποία εστίαζε ήταν: ο καθολικισμός, το ζήτημα της ταυτότητας, η φτώχεια και το σπιράλ της συγγραφικής ζωής. Οταν μετακόμισε από τον γενέθλιο τόπο του στο Λος Αντζελες, έκανε ένα σωρό δουλειές για να επιβιώσει: από λιμενεργάτης μέχρι γκρουμ σε ξενοδοχεία. Τα βαριά ονόματα της αμερικανικής λογοτεχνίας τον σκέπασαν εκείνη την εποχή, αν και ο Φάντε διέθετε μια άμεση και συνάμα αισθαντική πρόζα, που αποτύπωνε στο χαρτί τη φωνή των απόκληρων.

Το «Ρώτα τη σκόνη» είναι το πιο ονομαστό μυθιστόρημα του Φάντε που είχε εκδοθεί και στο παρελθόν με τίτλο «Ρώτα τον άνεμο» (Απόπειρα, μτφ. Τεό Ρόμβος, 1994). Πρωτοκυκλοφόρησε το 1939, στις παρυφές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι ΗΠΑ μαστίζονταν από τη μεγάλη οικονομική κρίση. Οπως ακριβώς και ο δημιουργός του, ο Αρτούρο Μπαντίνι είναι εσωτερικός μετανάστης απ’ το Κολοράντο στο Λος Αντζελες. Ενας Ιταλοαμερικανός που ψάχνει να βρει το κουράγιο να βγάλει τη μέρα και παράλληλα να χαράξει τη δική του πορεία στη ζούγκλα της λογοτεχνίας. Μένει σ’ ένα μικρό δωμάτιο ξενοδοχείου, που μοιάζει με κουκούλι συγγραφικής μανίας. Η ένδεια τον περικυκλώνει. Ομως δεν το βάζει κάτω. Ως πεισματάρης, είναι χαρισματικός. Ο Μπαντίνι δημοσιεύει μικρές ιστορίες σε λαϊκά περιοδικά αμφιβόλου ποιότητος και από εκεί κερδίζει κάποια χρήματα, που του ταχυδρομεί ο εκδότης του –ο οποίος στα μάτια του Μπαντίνι έχει μετουσιωθεί σε θεϊκή μορφή.

Ο Μπαντίνι είναι γεμάτος σύνδρομα και ψυχολογικές μεταπτώσεις. Οταν μάλιστα ερωτεύεται μια σερβιτόρα, την Καμίγια, τότε όλα τα αδιέξοδα και οι εμμονές του ξεσπούν με τη μορφή καταιγίδας. Αρχίζει το κυνηγητό με το παράλογο. Το περιορισμένο περιβάλλον, τα όρια που βάζει ο συγγραφέας στον μοναχικό και παρασυρμένο από ποικίλες συνειδησιακές διακυμάνσεις ήρωά του, αποκτά το μέγεθος ενός σύμπαντος που αγωνίζεται να βγει στο φως, μόνο που σχεδόν πάντα τον καταπίνει η σκιά του.

Πολλές επεξεργασίες

Το πρότυπο του πένητος λογοτέχνη που εξέθρεψε η αμερικανική λογοτεχνική παράδοση, τηρουμένων των κοινωνικών προσλήψεων, πέρασε από πολλές επεξεργασίες. Κοινός τόπος, η καθιέρωση ενός modus vivendi που παρείχε ταυτίσεις με πρόσωπα και ιδιώματα του περιθωριακού βίου. Εκείνων των ανθρώπων, δηλαδή, που στη χοάνη των πολιτισμικών ετεροτήτων δεν στέριωναν πουθενά. Κάτι ανάλογο έχουμε κι εδώ. Οι πυρετικοί μονόλογοι του ήρωα οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην ασφυξία. Η εγρήγορση μετατρέπεται σε κατάβαση του ήρωα στον Αδη. Μέσα από τη μέθοδο της επανάληψης και της αφαίρεσης, το μελό πετιέται απ’ το παράθυρο. Και η προδιαγεγραμμένη πορεία αποτρέπεται.