Το ξεπούλημα των ελληνικών ομολόγων στον απόηχο των γερμανικών εκλογών και η βουτιά των τραπεζικών μετοχών στο Χρηματιστήριο, παρασύροντας τον γενικό δείκτη σε πτώση 4,06%, ήρθαν χθες να δώσουν ένα ηχηρό σήμα κινδύνου για τις μελλοντικές εξελίξεις.
Ο Γερούν Ντεϊσελμπλούμ, ύστερα από αλλεπάλληλες επαφές με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό, τον υπουργό Οικονομικών και τον διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, έδωσε διαβεβαιώσεις πως στόχος όλων είναι η καθαρή έξοδος της Ελλάδας από το 3ο Μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018. Για να συμβεί αυτό όμως, ο ίδιος ανέδειξε τις προϋποθέσεις της επιτυχούς ολοκλήρωσης της τρίτης αξιολόγησης έως το τέλος του έτους, της βιώσιμης εξόδου στις αγορές και της τήρησης των συμφωνηθέντων για τις μεταρρυθμίσεις. Υπό τη σκιά του αποτελέσματος των γερμανικών εκλογών, όλες οι παράμετροι επιτυχίας ενδέχεται να δυσκολέψουν πολύ περισσότερο.
Ηδη στο κυβερνητικό στρατόπεδο καταγράφονται δύο εστίες ανησυχίας. Η δήλωση του Μάριο Ντράγκι, με την οποία άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο τα stress tests για τις ελληνικές τράπεζες να έρθουν πιο κοντά σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό, έφερνε σε πρώτο πλάνο την πρώτη: τις απαιτήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για άμεση διενέργεια νέου ελέγχου ποιότητας στοιχείων ενεργητικού. Ο ίδιος ο Ντεϊσελμπλούμ, άλλωστε, παρατήρησε τις καθυστερήσεις στο θέμα των κόκκινων δανείων, σημειώνοντας πως εφόσον αντιμετωπιστούν οι ελληνικές τράπεζες δεν θα έχουν πρόβλημα.
Η δεύτερη εστία ανησυχίας, η οποία συντηρείται φραστικά χαμηλά, μετά τις προειδοποιήσεις ανώτατου αξιωματούχου του υπουργείου Οικονομικών προ ημερών, έχει να κάνει με τον κίνδυνο πρόσθετων δημοσιονομικών μέτρων το 2018.
Επ’ αυτού, ο Γερούν Ντεϊσελμπλούμ εμφανίστηκε αισιόδοξος, δηλώνοντας παράλληλα αναρμόδιος και παραπέμποντας στους θεσμούς. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, άλλωστε, δεν ρισκάρισε κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις για το αντίθετο. Εκτίμησε ότι μέχρι τις 21 Νοεμβρίου, οπότε θα έχει κατατεθεί ο προϋπολογισμός, «θα έχουν πειστεί οι θεσμοί πως είμαστε στον σωστό δρόμο». Επί του παρόντος, τις εντυπώσεις κλέβει η υστέρηση των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού κατά 1,7 δισ. ευρώ (ρεπορτάζ σελίδα 34) .
Εάν στο σκηνικό αυτό προστεθεί η ανησυχία για το μέγεθος της αυστηροποίησης των θέσεων της γερμανικής κυβέρνησης απέναντι στο ελληνικό ζήτημα και το θέμα του χρέους, είναι απολύτως εξηγήσιμο γιατί όλοι επισημαίνουν την ανάγκη να κλείσει η τρίτη αξιολόγηση έως το τέλος του έτους.
Aν ο χρόνος αποδειχθεί λιγοστός, το αφήγημα χωλαίνει επικίνδυνα και ο πρόεδρος του Eurogroup, παρά την αισιόδοξη προοπτική την οποία επιχείρησε να διαμορφώσει, ήταν απολύτως ξεκάθαρος. Προϋπόθεση για την έξοδο από το Μνημόνιο είναι η ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης έως το τέλος του έτους, η εφαρμογή των μνημονιακών δεσμεύσεων και βέβαια η βιώσιμη έξοδος στις αγορές. Ολα αυτά πρέπει να συμβούν παράλληλα έως το καλοκαίρι του 2018 και ο δρόμος προφανώς δεν είναι ανοιχτός.
Κινούμενη άμμος. Η πορεία των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων είναι ενδεικτική των συνθηκών κινούμενης άμμου που έχουν διαμορφωθεί μετά τις γερμανικές κάλπες. Χώρια τα ίδια τα προβλήματα τα οποία, αργά ή γρήγορα, θα ανακύψουν στο μέτωπο της αξιολόγησης. Ιδιωτικοποιήσεις, περικοπές επιδομάτων, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, αξιολόγηση στο Δημόσιο έχουν ήδη βάλει υποψηφιότητα καυτών φακέλων.
Χθες οι αποδόσεις των ελληνικών δεκαετών τίτλων με άλμα 1,20% βρέθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο από την 19η Ιουνίου (5,654%), σβήνοντας σε μια μέρα τις εντυπώσεις από την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές τον Ιούλιο. Εξοδο από το Μνημόνιο οραματιζόταν και ο Αντώνης Σαμαράς το καλοκαίρι του 2014, όταν η Ελλάδα είχε βγει στις αγορές, αλλά η συνέχεια ήταν πολύ διαφορετική. Οπως υπαινίχθηκε άλλωστε ο Ντεϊσελμπλούμ σε συνέντευξή του στον Σκάι, αν δεν είχαν μεσολαβήσει οι εκλογές του 2015, θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά τα πράγματα. Αντί για έξοδο από το Μνημόνιο, όμως, το καλοκαίρι του 2015 ήρθε ένα νέο Μνημόνιο.
«Θα υπάρξουν σκαμπανεβάσματα και προβλήματα, αλλά θα τα αντιμετωπίσουμε» σημείωσε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, «πάμε για το τελευταίο σπριντ, πρέπει να αποφύγουμε τον εφησυχασμό» σημείωσε λίγο αργότερα ο Γιώργος Χουλιαράκης, προβλέποντας μάλιστα ότι φέτος το πρωτογενές πλεόνασμα θα διαμορφωθεί σε επίπεδα κοντά στο 2,1%-2,2% του ΑΕΠ.
Το χρέος. Ο Ντεϊσελμπλούμ επιχείρησε να καθησυχάσει τις ανησυχίες για μεταβολή της στάση της επόμενης γερμανικής κυβέρνησης στο θέμα του χρέους, λέγοντας πως οι αποφάσεις του Eurogroup δεν αλλάζουν όταν αλλάζει οποιαδήποτε κυβέρνηση, περιλαμβανομένης της γερμανικής. «Αν χρειαστεί», σε συνάρτηση με την πορεία της ανάπτυξης –εφόσον επιβεβαιωθούν οι δυσμενείς εκτιμήσεις του ΔΝΤ -, θα αποφασιστούν πρόσθετα μέτρα μετά το τέλος του προγράμματος. Ως πρόεδρος του Eurogroup δεν θα μπορούσε να απαντήσει διαφορετικά. Αναλυτές ήδη επισημαίνουν όμως πως η αλλαγή των συσχετισμών πολιτικών δυνάμεων στη Γερμανία με την εκτίναξη των ακροδεξιών και των φιλελεύθερων είναι συνθήκη ικανή να ανατρέψει κάθε σχεδιασμό. Προβλέπουν (Morgan Stanley, Capital Economics) αυστηροποίηση των γερμανικών θέσεων για το θέμα του χρέους και πιο δύσκολες μέρες για την Ελλάδα.
Στο σενάριο το οποίο περιέγραψε ο Ντεϊσελμπλούμ ως αυτό για το οποίο έχει υπάρξει πλήρης συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση, η ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος συνοδεύεται από καθαρή έξοδο, ακολουθούμενη από μια μακρά περίοδο εποπτείας στην οποία η διαδικασία είναι «τυποποιημένη». Οι διαφορές σε σχέση με όσα είχε περιγράψει προ ημερών ο παρών και χθες –χωρίς δημόσιες δηλώσεις όμως –Τόμας Βίζερ είναι ευδιάκριτες. Ο Βίζερ είχε μιλήσει για ένα πλαίσιο αυξημένης εποπτείας σε σχέση με τα όσα ισχύουν για την Ιρλανδία, για παράδειγμα. Τόσο ο Ντεϊσελμπλούμ όσο και ο Βίζερ ολοκληρώνουν τη θητεία τους στο τέλος του έτους.
Τελευταία Νέα