Πρωταθλητισμό στη φοροδιαφυγή του ΦΠΑ κάνει η Ελλάδα. Με τα έσοδα που χάνει να υπερβαίνουν τα 5 δισ. ευρώ ετησίως, η χώρα μας κατέχει την τρίτη θέση στην ΕΕ με τη μεγαλύτερη τρύπα στις εισπράξεις ΦΠΑ, πίσω από τη Ρουμανία και τη Σλοβακία. Μάλιστα, η τρύπα αυτή διευρύνθηκε από τα 4,290 δισ. ευρώ το 2014 στα 5,079 δισ. ευρώ το 2015, παρά το τσουνάμι των ανατιμήσεων που προκάλεσε η αύξηση του ΦΠΑ με τη μαζική μετάταξη αγαθών και υπηρεσιών από τον χαμηλό στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ.
Ειδική έκθεση της Κομισιόν για το έλλειμμα του ΦΠΑ σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, όπου ως έλλειμμα ορίζεται η διαφορά μεταξύ των δυνητικών και των εισπραχθέντων εσόδων από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, είναι καταπέλτης για την Ελλάδα. Αποκαλύπτει ότι η φοροκαταιγίδα που έπληξε τα νοικοκυριά το καλοκαίρι του 2015 φούντωσε τη φοροδιαφυγή, μείωσε την κατανάλωση και έφερε πενιχρά έσοδα στα δημόσια ταμεία.
Τον Ιούλιο του 2015, αμέσως μετά την υπογραφή του τρίτου Μνημονίου, η κυβέρνηση προχώρησε στην αύξηση του ΦΠΑ για δεκάδες αγαθά και υπηρεσίες που «μετακόμισαν» από τον χαμηλό συντελεστή 13% στο 23%, ενώ από την 1η Οκτωβρίου του ίδιου έτους κατάργησε την έκπτωση 30% του ΦΠΑ στα έξι πρώτα νησιά του Αιγαίου, τη Σαντορίνη, τη Μύκονο, την Πάρο, την Νάξο και τη Σκιάθο.
Οι αυξήσεις στον ΦΠΑ προκάλεσαν κύμα ανατιμήσεων στην αγορά σε βασικά είδη διατροφής, στην εστίαση και σε πολλές υπηρεσίες.
Με τα δυο αυτά μέτρα, η κυβέρνηση προσδοκούσε ότι θα εισπράξει επιπλέον περίπου 1 δισ. ευρώ. Πόσα μπήκαν στα ταμεία του Δημοσίου; Μόλις 200 εκατ. ευρώ. Ως εκ τούτου, το χάσμα ΦΠΑ αυξήθηκε κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες, από 25% σε 28%.
Με βάση αυτά τα στοιχεία, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τρίτη θέση με το μεγαλύτερο κενό στις εισπράξεις του ΦΠΑ, καθώς για άλλη μια φορά αποδεικνύεται ότι η αύξηση των φόρων αποτελεί στις περισσότερες περιπτώσεις μπούμερανγκ και φουντώνει τη φοροδιαφυγή.
Παρήγορο χαρακτηρίζεται το γεγονός ότι οι απώλειες στην αρχή της κρίσης υπολογίζονταν στα 7,656 δισ. ευρώ, ως αποτέλεσμα του συνδυασμού εκτεταμένης φοροδιαφυγής και του πολυδαίδαλου πλαισίου εφαρμογής του ΦΠΑ.
Τα μικρότερα ελλείμματα ΦΠΑ παρατηρήθηκαν στην Ισπανία (3,5%) και την Κροατία (3,9%). Σε απόλυτους όρους, το υψηλότερο έλλειμμα ΦΠΑ, ύψους 35 δισ. ευρώ, σημειώθηκε στην Ιταλία. Το έλλειμμα ΦΠΑ μειώθηκε στα περισσότερα κράτη – μέλη, με τη μεγαλύτερη βελτίωση στη Μάλτα, τη Ρουμανία και την Ισπανία. Επτά κράτη – μέλη σημείωσαν μικρές αυξήσεις: το Βέλγιο, η Δανία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα, το Λουξεμβούργο, η Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, ενώ η είσπραξη των εσόδων από τον ΦΠΑ παρουσιάζει κάποιες ενδείξεις βελτίωσης, τα διαφυγόντα έσοδα παραμένουν σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα. Η έκθεση δημοσιεύθηκε ενόψει των προτάσεων της Επιτροπής, τον Οκτώβριο, για ριζική αναμόρφωση του συστήματος ΦΠΑ.
«Τα κράτη – μέλη δεν θα έπρεπε να επιτρέπουν τέτοιες σοβαρές απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ. Ενώ η Επιτροπή υποστηρίζει τις προσπάθειες για τη βελτίωση της είσπραξης σε όλη την ΕΕ, οι ισχύοντες κανόνες περί ΦΠΑ χρονολογούνται από το 1993 και είναι πλέον παρωχημένοι» δήλωσε ο κοινοτικός επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, προσθέτοντας ότι σύντομα η Επιτροπή θα προτείνει την αναθεώρηση των κανόνων που διέπουν τον ΦΠΑ επί των διασυνοριακών πωλήσεων. Οπως είπε, η μεταρρύθμισή του ΦΠΑ θα συμβάλει στη μείωση της διασυνοριακής απάτης κατά 80% και στην επιστροφή στα ταμεία των κρατών – μελών των τόσο αναγκαίων χρημάτων.