«Κόκκινος» Οκτώβρης για το Μαξίμου

Μήνας «κόκκινος» για την κυβέρνηση είναι ο φετινός Οκτώβρης, καθώς τα μέτωπα που έχει να αντιμετωπίσει είναι πολλαπλά. Με αφορμή το Ελληνικό, οι επενδύσεις εξελίσσονται σε αγκάθι στα πλευρά της, δίχως αυτό να σημαίνει πως τα άλλα ανοιχτά ζητήματα είναι ήσσονος σημασίας. Οπως οι συζητήσεις με τους θεσμούς που θα ξεκινήσουν εντός του μήνα, με την προθεσμία για την εκπλήρωση των προαπαιτουμένων να τρέχει ήδη. Επίσης, το ΔΝΤ θα δώσει τα πρώτα δείγματα γραφής σχετικά με τη στάση του, ενώ η πορεία των φορολογικών εσόδων θα καθορίσει τη μοίρα του προϋπολογισμού –το προσχέδιό του παρουσιάζεται μεθαύριο.

Η υπόθεση του Ελληνικού γίνεται πάντως η αφορμή για να βγουν στον αφρό τα προβλήματα και οι συγκρούσεις που υποβόσκουν σε ενδοκυβερνητικό και εσωκομματικό επίπεδο, αφήνοντας προς το παρόν σε δεύτερο πλάνο τους τριγμούς από τη συμβίωση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Η αποφασιστικότητα που εμφανίζεται να επιδεικνύει ο Αλέξης Τσίπρας για την υλοποίηση της επένδυσης αντιπαρατίθεται με τις πεποιθήσεις κυβερνητικών και κομματικών στελεχών, μετά και το επαναλαμβανόμενο φιάσκο του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Ενδεικτικό είναι το κλίμα που επικράτησε κατά την εσπευσμένη –με εντολή Τσίπρα –συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου του ΣΥΡΙΖΑ την Πέμπτη, ενώ οι διαφωνούντες δειλά-δειλά ψελλίζουν ακόμη και τη λέξη «εκλογές». Οπως ο Πάνος Σκουρλέτης, ο οποίος φέρεται να έχει πει στο Υπουργικό Συμβούλιο πως «η χώρα πρέπει να επανεκκινήσει μέσα από εκλογές διότι έτσι δεν πάμε πουθενά». Στην ίδια κατεύθυνση κινείται, σύμφωνα με πληροφορίες, και ο πρόεδρος της Βουλής, Νίκος Βούτσης, καθώς και ο πρώην υπουργός, Νίκος Φίλης.

Το Ελληνικό αποτελεί έναν μόνο κρίκο μιας ολόκληρης αλυσίδας στην οποία προστίθενται οι παλινωδίες με την Eldorado Gold και το νομοσχέδιο που «απενεργοποιεί» τις startup επιχειρήσεις υπηρεσιών μεταφοράς όπως η Beat (σ.σ. πρώην Taxibeat). Αρκετοί μιλούν για ρουσφετολογικού χαρακτήρα ρυθμίσεις, με την κυβέρνηση να υποκύπτει στη… γοητεία του Θύμιου Λυμπερόπουλου και του συνδικάτου των ιδιοκτητών ταξί. «Η κυβέρνηση ταυτίζεται με στενά συντεχνιακά συμφέροντα μιας μειοψηφίας συνδικαλιστών», δήλωσε χαρακτηριστικά και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Την ίδια στιγμή το κυβερνητικό αφήγημα για έξοδο από Μνημόνια και επιτροπεία κλονίζει η παρέμβαση του Γιάννη Στουρνάρα. «Η έξοδος της χώρας στις αγορές προϋποθέτει προσήλωση στους στόχους του προγράμματος και επιτάχυνση στον ρυθμό εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων», σημείωσε ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος. Προειδοποίησε παράλληλα πως, εάν καθυστερήσει η ολοκλήρωση της αξιολόγησης, η οικονομία θα εισέλθει σε νέο κύκλο αβεβαιότητας, με αποτέλεσμα την αναστολή επενδυτικών σχεδίων, την ανάσχεση της αναπτυξιακής προοπτικής της οικονομίας και την αμφισβήτηση της μεταμνημονιακής εξόδου της χώρας στις αγορές.

Μια πρώτη μικρή νίκη για την κυβέρνηση επετεύχθη στον τομέα των τραπεζών και στην υποχώρηση του ΔΝΤ για τα stress tests και τις κεφαλαιακές τους ανάγκες. Επείγον, ωστόσο, παραμένει το ζήτημα των κόκκινων δανείων, ενώ το φάντασμα του κόφτη και των νέων μέτρων εξακολουθεί να πλανάται πάνω από τον προϋπολογισμό του 2018, παρά τις διαβεβαιώσεις του Μαξίμου πως δεν υφίσταται σχετικός κίνδυνος.

Το συνεχιζόμενο φιάσκο του Ελληνικού αναδεικνύει πάντως εκ νέου τους εσωκομματικούς πόλους που παραμένουν ισχυροί και αντιπολιτεύονται την κυβέρνηση, πλήττοντας την προσωπική αξιοπιστία του Πρωθυπουργού απέναντι στους επενδυτές. Των αντιδράσεων, εκτός του Σκουρλέτη, ηγείται ο Νίκος Φίλης. Ο τελευταίος είναι γνωστό πως έχει αναπτύξει δεσμούς με την ομάδα των 53, η οποία εσχάτως παραμένει σιωπηλή, αλλά οι πληροφορίες αναφέρουν πως παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις τόσο για το Ελληνικό όσο και για την αξιολόγηση, έχοντας ενημερωθεί επαρκώς από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Με τον υπουργό Οικονομικών, όμως, άνοιξε μέτωπο ο Σκουρλέτης, διατυπώνοντας αιχμές για την υπερφορολόγηση, ενώ επαναλαμβάνει τη θέση που συμμερίζονται και αρκετοί από τους 53 –συμπεριλαμβανομένου του Φίλη –ότι το πρόγραμμα δεν βγαίνει και πως η κυβέρνηση δεν πρέπει να αναλάβει την πατρότητά του και να υποχωρήσει στις πιέσεις των δανειστών.

Στη μάχη της Κουμουνδούρου ο Τσίπρας επιμένει ότι θα ξεπεράσει τα εμπόδια, παίρνοντας την κατάσταση στα χέρια του –αν και αρκετοί υποστηρίζουν ανοιχτά πως οι αντιδράσεις είναι καθαρά εσωτερικής κατανάλωσης, προκειμένου να ικανοποιηθούν όλες οι αντικρουόμενες φωνές. Το τελευταίο ταιριάζει, άλλωστε, με την ιδιοσυγκρασία και τη στρατηγική Τσίπρα, ο οποίος είναι θιασώτης του μαοϊκού ρητού «αφήστε όλα τα λουλούδια να ανθίσουν».

Κάποια «λουλούδια», ωστόσο, αποκόπτονται από τον κορμό, δείχνοντας πως ο Τσίπρας κάτω από τα πόδια του έχει πλέον ένα καζάνι που βράζει. Ο πρώτος που βαδίζει έτσι προς την έξοδο είναι ο ευρωβουλευτής Κώστας Χρυσόγονος και τα στελέχη της Σοσιαλιστικής Τάσης. Το τοπίο θα ξεκαθαρίσει την Πέμπτη που ολοκληρώνεται το εσωτερικό δημοψήφισμα το οποίο έχουν οργανώσει. Τη διαφαινόμενη πορεία τους δεν θα ακολουθήσει, ωστόσο, ο Παναγιώτης Κουρουμπλής, μολονότι η παραμονή του στην κυβέρνηση δημιουργεί άλλου είδους ζητήματα που πονοκεφαλιάζουν τον Πρωθυπουργό, μετά το έτερο φιάσκο του «Αγία Ζώνη ΙΙ». Στο προσκήνιο επανέρχονται έτσι ακόμη και σενάρια ανασχηματισμού, με το σκεπτικό ότι ο Πρωθυπουργός μπορεί να επισπεύσει τις αλλαγές πριν από το ορόσημο της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης –συνεργάτες του διαψεύδουν το ενδεχόμενο αλλά ταυτόχρονα αδυνατούν να απαντήσουν αν η κυβέρνηση μπορεί να λειτουργήσει ομαλά και αποτελεσματικά υπ’ αυτές τις συνθήκες.

Σε κάθε περίπτωση, ο Τσίπρας αναζητεί απεγνωσμένα μια προσωπική διέξοδο και βλέπει ως αντίδοτο το ευρωπαϊκό του κοστούμι. Μετά τη Σύνοδο Κορυφής στο Ταλίν, θα συμμετάσχει την Τρίτη στη Βαλκανική Σύνοδο Κορυφής, ενώ την επόμενη εβδομάδα θα μεταβεί στην Κύπρο για τη Σύνοδο των χωρών του Νότου. Αμέσως μετά, ακολουθεί η νέα Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες, και στις 17-18 Οκτωβρίου ο Πρωθυπουργός θα κάνει το μεγάλο ταξίδι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού για να συναντηθεί με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Για το ταξίδι αυτό υπήρξε έντονος σκεπτικισμός στο κυβερνητικό επιτελείο, αλλά επικράτησε η άποψη ότι θα ενισχύσει το διεθνές προφίλ του Πρωθυπουργού και παράλληλα θα συμβάλει στο ξεκαθάρισμα των σχέσεων με το ΔΝΤ ώστε να προχωρήσει ομαλά η τρίτη αξιολόγηση και να ολοκληρωθεί έως το τέλος του έτους, όπως παραμένει ο στόχος της κυβέρνησης. Στο Μαξίμου πιστεύουν, άλλωστε, ότι το μήνυμα προς το ΔΝΤ έχει ήδη σταλεί από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το τοπίο θα ξεκαθαρίσει ούτως ή άλλως στη φθινοπωρινή του σύνοδο στα μέσα Οκτωβρίου. Πιθανή αποχώρηση του Ταμείου από το ελληνικό πρόγραμμα διευκολύνει τους σχεδιασμούς της Αθήνας για δύο λόγους, σύμφωνα με όσα λέει στα «ΝΕΑ» κυβερνητικός παράγοντας. Πρώτον, διότι η κυβέρνηση θα συνομιλεί εφεξής μόνο με τους ευρωπαίους εταίρους, οι οποίοι προέβησαν ήδη σε υποστηρικτικές δηλώσεις (Ντεϊσελμπλούμ, Μοσκοβισί). Δεύτερον, διότι οι Ευρωπαίοι θέλουν να προωθήσουν τη διευθέτηση του χρέους παρά τις αντιστάσεις του Βερολίνου.

Οι πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία μετά τις κάλπες της περασμένης Κυριακής είναι αλήθεια ότι πάγωσαν το Μαξίμου, μολονότι η αποχώρηση Σόιμπλε από το υπουργείο Οικονομικών αξιολογήθηκε αρχικά ως θετική προοπτική. Τα σύννεφα, ωστόσο, έρχονται με τον αποκαλούμενο κυβερνητικό συνασπισμό «Τζαμάικα» και το ενδεχόμενο διαδοχής του Σόιμπλε από στέλεχος των Φιλελευθέρων (FDP). Πράγμα που απεύχεται η Αθήνα λόγω των σκληρών θέσεων του FDP, το οποίο έχει ταχθεί σε ανύποπτο χρόνο υπέρ του Grexit και αντιμετωπίζει αρνητικά το ενδεχόμενο νέας βοήθειας προς την Ελλάδα ή διευθέτησης του χρέους της.

Η προσέγγιση της Αθήνας με το Παρίσι, λοιπόν, και ο… έρωτας του Μαξίμου για τον Εμανουέλ Μακρόν καθίστανται πλέον επιτακτική ανάγκη. Υποστηρίζοντας τις γαλλικές θέσεις για το μέλλον της Ευρώπης η κυβέρνηση εκτιμά ότι μπορεί να ελπίζει σε καλύτερη τύχη και πρακτικά σε λιγότερα εμπόδια από το Βερολίνο.