Χτυπούσαν παιδιά και ηλικιωμένους, έσερναν γυναίκες από τα μαλλιά

Εκατοντάδες τραυματίες, σκηνές ακραίας αστυνομικής βίας εναντίον πολιτών που διαδήλωναν ειρηνικά, εικόνες που δεν συνάδουν με την Ευρώπη του 21ου αιώνα και προκάλεσαν τη διεθνή κατακραυγή. Οι Καταλανοί θέλησαν χθες να πάρουν μαζικά μέρος σε ένα δημοψήφισμα που είχε χαρακτηριστεί παράνομο, τίποτα όμως δεν δικαιολογεί τη βία των ισπανών αστυνομικών εναντίον ηλικιωμένων, γυναικών και πολιτών που απλά στέκονταν με τα χέρια ψηλά –σύμφωνα με τους υπολογισμούς οι τραυματίες ξεπέρασαν τους 800, μεταξύ των οποίων κάποιοι σοβαρά. Η κυβέρνηση Ραχόι δέχεται έντονη κριτική από το εξωτερικό, ενώ ήδη έχουν αρχίσει να υψώνονται φωνές από το εσωτερικό της Ισπανίας που ζητούν την παραίτησή του. Η δήμαρχος της Βαρκελώνης Αντα Κολάου χαρακτήρισε τον ισπανό πρωθυπουργό «έναν δειλό που ξεπέρασε όλες τις κόκκινες γραμμές». Οι εξελίξεις δυσχεραίνουν ακόμα περισσότερο την κατάσταση μεταξύ Ισπανίας και Καταλωνίας, με την ΕΕ να κρατά αμήχανη στάση απέναντι στη χειρότερη συνταγματική κρίση στην Ισπανία εδώ και 40 χρόνια.

Από νωρίς το πρωί χιλιάδες Καταλανοί συγκεντρώθηκαν με τα ψηφοδέλτια στο χέρι έξω από τα εκλογικά τμήματα. Η ισπανική αστυνομία πραγματοποίησε εφόδους σε εκατοντάδες τμήματα απ’ άκρη σ’ άκρη της Καταλωνίας, κατάσχοντας κάλπες και ψηφοδέλτια. Τα μέλη της Guardia Civil και της ισπανικής αστυνομίας έσπασαν πόρτες για να μπουν βίαια σε τμήματα, καθώς απ’ έξω ήταν συγκεντρωμένοι εκατοντάδες Καταλανοί που φώναζαν «Εξω οι δυνάμεις κατοχής!» και τραγουδούσαν τον εθνικό ύμνο της περιοχής, έχοντας ψηλά τα χέρια τους σε μια κίνηση που έδειχνε πως δεν κατέφευγαν στη βία. Μάλιστα σε μια περίσταση οι αστυνομικοί χρησιμοποίησαν πλαστικές σφαίρες, τραυματίζοντας αρκετά ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και έναν άνδρα στο μάτι. Στη Χιρόνα, άνδρες των ειδικών δυνάμεων έβγαλαν βίαια κόσμο από εκλογικό τμήμα και οι καταλανοί πυροσβέστες μπήκαν ανάμεσα στο πλήθος και τους ισπανούς αστυνομικούς για να προστατεύσουν τους πολίτες. Συνολικά υπολογίζεται ότι τραυματίστηκαν περισσότερα από 800 άτομα –οι 335 στη Βαρκελώνη.

Αυτή όμως δεν ήταν η μόνη αντιπαράθεση των σωμάτων ασφαλείας. Τα συνδικάτα της ισπανικής αστυνομίας φέρονται έτοιμα να καταθέσουν μηνύσεις εναντίον των συνδικάτων των καταλανών αστυνομικών, της λεγόμενης Mossos, κατηγορώντας τα ότι δεν ακολούθησαν εντολές να απωθήσουν βίαια τον κόσμο και σε κάποιες περιπτώσεις, παραπληροφόρησαν τους συναδέλφους τους. Δεν ήταν λίγες οι φορές που οι καταλανοί αστυνομικοί δεν προσπάθησαν να μπουν στα εκλογικά τμήματα υπό τα χειροκροτήματα των συγκεντρωμένων συμπατριωτών τους. Μάλιστα, οι κάμερες κατέγραψαν καταλανούς αστυνομικούς να σκουπίζουν τα δάκρυά τους. Περίπου 6.000 αστυνομικοί από άλλα μέρη της Ισπανίας είχαν μεταφερθεί τις τελευταίες ημέρες στη Βαρκελώνη και διέμεναν σε κρουαζιερόπλοια, για να εμποδίσουν τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος. Τελικά η ψηφοφορία δεν έγινε εφικτή σε 336 τμήματα από τα 2.000 που είχαν στηθεί σε όλη την Καταλωνία.

Το δημοψήφισμα, που κηρύχθηκε παράνομο από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας και από την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι, έχει βυθίσει τη χώρα στη χειρότερη συνταγματική κρίση εδώ και δεκαετίες και έχει βαθύνει την κόντρα Μαδρίτης – Βαρκελώνης που κρατά εδώ και αιώνες. Το μέγα ερώτημα είναι γιατί, αφού η ψηφοφορία κρίθηκε παράνομη και δεν θα είναι δεσμευτική –καθώς κρίθηκε από το δικαστήριο ότι έρχεται σε σύγκρουση με το Σύνταγμα του 1978 –η κυβέρνηση της Μαδρίτης επέλεξε να τηρήσει μια τόσο σκληρή στάση, πρωτοφανή για την Ευρώπη του 21ου αιώνα. Οι δημοσκοπήσεις μάλιστα, έδειχναν πως περίπου το 40% των Καταλανών επιθυμεί ανεξαρτησία, αν και η πλειοψηφία των 7,5 εκατομμυρίων πολιτών αυτής της πλούσιας βορειοανατολικής περιφέρειας της Ισπανίας ήθελε να έχει το δικαίωμα να ψηφίσει. Η οικονομία της Καταλωνίας προσφέρει το 1/5 των εσόδων της ισπανικής οικονομίας και είναι μεγαλύτερη από την οικονομία της Πορτογαλίας.

Παρά τη σκληρή στάση της αστυνομίας, οι Καταλανοί σχημάτισαν μεγάλες ουρές έξω από τα εκλογικά τμήματα σε πόλεις και χωριά. Οι διοργανωτές του δημοψηφίσματος είχαν ζητήσει από τους ψηφοφόρους να συγκεντρωθούν έξω από τα τμήματα πριν από τα χαράματα, έχοντας τυπώσει στο σπίτι τους τα ψηφοδέλτια, τα οποία θα μπορούσαν να ρίξουν στις κάλπες που υπήρχαν σε όσα τμήματα δεν έκλεισε η αστυνομία.

Σε αρκετά μέρη, οι πολίτες δεν είχαν πρόσβαση στις κάλπες. Σε μια πόλη της επαρχίας της Χιρόνα όπου ήταν προγραμματισμένο να ψηφίσει ο επικεφαλής της καταλανικής κυβέρνησης Κάρλες Πουιτζντεμόν, οι άνδρες της Guardia Civil έσπασαν τις γυάλινες πόρτες για να εισέλθουν και πήραν τις κάλπες. Τελικά, ο Πουιτζντεμόν ψήφισε σε άλλη πόλη, κατηγορώντας την κυβέρνηση για χρήση αδικαιολόγητης βίας που αμαύρωσε την εικόνα της Ισπανίας. «Η αδικαιολόγητη, υπερβολική και ανεύθυνη βία του ισπανικού κράτους όχι μόνο δεν κατόρθωσε να εμποδίσει την επιθυμία των Καταλανών να ψηφίσουν, αλλά συνέβαλε στο να διαλυθούν όλες οι αμφιβολίες που είχαμε έως τώρα» είπε, τονίζοντας πως «η αστυνομική βία στην Καταλωνία θα αποτελεί παντοτινή ντροπή για το ισπανικό κράτος».

Σύμφωνα με τους αναλυτές, οι σκηνές που εξελίχθηκαν σε όλη την Καταλωνία, με τους ισπανούς αστυνομικούς να σέρνουν γυναίκες από τα μαλλιά, να τραυματίζουν ηλικιωμένους και να απωθούν παιδιά, θα κάνουν ακόμα πιο δύσκολο το ενδεχόμενο Μαδρίτη και Βαρκελώνη να βρουν τρόπο συνεννόησης. Ο Πουιτζντεμόν αρχικά είχε πει ότι εάν κέρδιζε το «ναι», η καταλανική κυβέρνηση θα ανακήρυσσε την ανεξαρτησία της μέσα σε 48 ώρες, όμως τις τελευταίες ημέρες τα στελέχη της τοπικής κυβέρνησης παραδέχθηκαν ότι οι έφοδοι της Guardia Civil σε τυπογραφεία και αποθήκες, η κατάσχεση του εκλογικού υλικού και η διακοπή του Ιντερνετ σε πολλές περιοχές, έχουν υπονομεύσει την αξιοπιστία της ψηφοφορίας. Παρά την κατακραυγή και τις διεθνείς αντιδράσεις, η αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης Σοράγια Σάενθ ντε Σανταμαρία επαίνεσε τη στάση της αστυνομίας, λέγοντας πως «η απόλυτη ανευθυνότητα της καταλανικής τοπικής κυβέρνησης να προχωρήσει στη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, εξισορροπήθηκε από τον επαγγελματισμό των ισπανικών δυνάμεων ασφαλείας, που υλοποίησαν τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, ώστε να προστατευθούν τα δικαιώματα και οι ελευθερίες». Ο εκπρόσωπος της κεντρικής κυβέρνησης στην Καταλωνία Ενρίκ Μίλο πάντως, δήλωσε ότι «εξαναγκαστήκαμε να κάνουμε κάτι που δεν θέλαμε».

Ο γενικός γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος Πέδρο Σάντσεθ, συνομίλησε χθες τηλεφωνικά με τον Μαριάνο Ραχόι για να του μεταφέρει την «ανησυχία» του για τις εξελίξεις στην Καταλωνία αλλά και για την «άσχημη εικόνα της χώρας που προβάλλεται διεθνώς».