Η αντιμετώπιση του καταλανικού δημοψηφίσματος από την κυβέρνηση Ραχόι ήταν στρουθοκαμηλική. Η ισπανική κυβέρνηση οχυρώθηκε αρχικά πίσω από την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ισπανίας, ελπίζοντας ότι θα αρκούσε για την ακύρωση του δημοψηφίσματος. Οταν αυτό δεν συνέβη, κατέφυγε στην καταστολή για να το ματαιώσει. Ούτε αυτό πέτυχε. Παρ’ότι η διαδικασία εξελίχθηκε σε παρωδία, το δημοψήφισμα έγινε. Ουδείς γνωρίζει πόσα εκλογικά τμήματα λειτούργησαν, πόσοι ψήφισαν, πού ψήφισαν και πόσες φορές. Τελικά, το ναι της ανεξαρτησίας συγκέντρωσε γύρω στο 90%.
Με τη στάση της η κυβέρνηση Ραχόι είχε κατορθώσει το ακατόρθωτο. Να αποτύχει στη, διά της βίας, καταστολή του δημοψηφίσματος. Να θυματοποιήσει τις αποσχιστικές δυνάμεις και να διευρύνει τη βάση τους. Να συγκεντρώσει τα φώτα των διεθνών μέσων ενημέρωσης και της διεθνούς κοινότητας, διεθνοποιώντας ένα εσωτερικό θέμα.
Την επόμενη μέρα ο στρουθοκαμηλισμός συνεχίστηκε. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι δεν υπήρξε δημοψήφισμα, ενώ οι Καταλανοί απέστειλαν το αποτέλεσμα στο καταλανικό Κοινοβούλιο. Πράγμα που σημαίνει ότι ετοιμάζονται να προβούν σε μονομερή διακήρυξη ανεξαρτησίας.
Η Καταλωνία έχει βαθιά ιστορική και πολιτισμική παράδοση. Η γλώσσα, η καταλανική διάλεκτος, η πρόσληψη της ιστορίας και του εθνικού χαρακτήρα, από τον 10ο αιώνα κυρίως και μετά, έχουν διαμορφώσει μια εθνική ταυτότητα. Αυτή η καταλανική ταυτότητα επιβίωσε των συγκεντρωτικών ισπανών μοναρχών, της κατοχής του Ναπολέοντα, του ισπανικού εμφυλίου και του καθεστώτος του Φράνκο. Με την αποκατάσταση της δημοκρατίας αναγνωρίστηκε ως ιστορική εθνότητα της Ισπανίας. Η αλήθεια είναι ότι ως μια από τις 17 αυτόνομες κοινότητες της Ισπανίας απολαμβάνει έναν μεγάλο βαθμό αυτονομίας.
Οι Καταλανοί, όμως, επιθυμούν την ανεξαρτησία τους και για εθνοτικούς αλλά και για οικονομικούς λόγους. Η Καταλωνία έχει το 20% του ισπανικού ΑΕΠ και θεωρεί ότι η οικονομία της πλήττεται από τους φόρους που αποδίδει στην κεντρική κυβέρνηση.
Το παράδοξο είναι ότι η Καταλωνία θέλει να αποσχιστεί από την Ισπανία και να αποκτήσει εθνική κυριαρχία. Δεν θέλει όμως να απεμπολήσει τη θέση της στο ευρωπαϊκό υπερεθνικό εγχείρημα. Που σημαίνει εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας, τουλάχιστον σε ορισμένες βασικές πολιτικές.
Η απόσχιση της Καταλωνίας θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου. Θα λειτουργήσει ως ντόμινο και για την Ισπανία και για την Ευρώπη. Κάθε χώρα σχεδόν έχει περιοχές με αποσχιστικές τάσεις εν υπνώσει. Οι Βάσκοι, η Φλάνδρα, η Ουαλία και η Σκωτία, η Κορσική και η Λίγκα του Βορρά και οι Καταλανοί της Γαλλίας.
Η Μαδρίτη πρέπει να βρει τρόπο να φέρει τους Καταλανούς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Το ερώτημα είναι, πλέον, αν οι Καταλανοί είναι διατεθειμένοι να δεχθούν οτιδήποτε πλην της ανεξαρτησίας.
Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος είναι καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, πρώην υπουργός
Τελευταία Νέα