Το χάρτινο εισιτήριο παραδίδει σταδιακά τη σκυτάλη στο ηλεκτρονικό, καθώς η εφαρμογή του Αυτόματου Συστήματος Συλλογής Κομίστρου (ΑΣΣΚ) στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας, παρά τα προβλήματα, εισέρχεται στην τελική ευθεία.
Η ελλειπής προετοιμασία του αρμόδιου υπουργείου όπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι αναμένεται να προκαλέσει ταλαιπωρία στους πολίτες καθώς δεν έχουν στελεχωθεί επαρκώς οι αρμόδιες υπηρεσίες του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών της Αθήνας (ΟΑΣΑ).
Ο Οργανισμός πάντως παρά τη σύγκρουση κατάργησε από χτες την έκδοση όλων των χάρτινων καρτών απεριορίστων διαδρομών, τις οποίες φιλοδοξεί να αντικαταστήσει σταδιακά –ώς το τέλος του χρόνου –με ηλεκτρονικές.
Επίσης, από τα τέλη Οκτωβρίου 2017 καταργούνται πλήρως και τα χάρτινα εισιτήρια, ώστε από την 1η Νοεμβρίου να χρησιμοποιούνται μόνο τα έξυπνα ηλεκτρονικά εισιτήρια.
Μέσω του νέου ηλεκτρονικού εισιτηρίου, ο ΟΑΣΑ σχεδιάζει να παρέχει συνδυασμένες μορφές κομίστρων στους επιβάτες και δικαιότερη τιμολογιακή πολιτική (σταδιακά θα εφαρμοστούν οι «ζωνικές» χρεώσεις, ανάλογα με τη διανυόμενη απόσταση). Επίσης, θα διευκολυνθεί και ο ίδιος στο θέμα της αντιμετώπισης του φαινομένου της εισιτηριοδιαφυγής.
Ηδη το επιβατικό κοινό στρέφεται στα ηλεκτρονικά εισιτήρια του ΟΑΣΑ, των οποίων οι πωλήσεις ξεπέρασαν τα 5,7 εκατ. ευρώ έως το τέλος του περασμένου Αυγούστου, ενώ από χτες ξεκίνησε επισήμως και η έκδοση των πρώτων νέων «προσωποποιημένων» ηλεκτρονικών καρτών από 15 ειδικά εκδοτήρια.
Οι κατηγορίες
Τα νέα έξυπνα προϊόντα του ΟΑΣΑ αποτελούνται από το ηλεκτρονικό εισιτήριο (ΑΤΗ.ΕΝΑ Ticket) και την απρόσωπη (χωρίς τα προσωπικά στοιχεία του επιβάτη) ηλεκτρονική κάρτα (απρόσωπη ATH.ENA Card). Επίσης, θα υπάρχει και η προσωποποιημένη (με τα προσωπικά στοιχεία του επιβάτη) ηλεκτρονική κάρτα (προσωποποιημένη ATH.ENA Card).
Τα νέα εισιτήρια – κάρτες
Το ηλεκτρονικό εισιτήριο (ΑΤΗ.ΕΝΑ Ticket) ή αλλιώς το πολλαπλό εισιτήριο προορίζεται κυρίως για τους μεμονωμένους και περιστασιακούς χρήστες, δηλαδή αυτούς που δεν χρησιμοποιούν συστηματικά τα μέσα μαζικής μεταφοράς, αποθηκεύοντας συγκεκριμένο αριθμό τύπων κομίστρου.
Επίσης, η απρόσωπη ηλεκτρονική κάρτα (απρόσωπη ATH.ENA Card) υποστηρίζει όλα τα είδη κομίστρου μικρότερης αξίας από τη μηνιαία κάρτα, καθώς και την αποθήκευση χρηματικών ποσών. Και τα δύο αυτά προϊόντα διατίθενται ήδη από όλους τους σταθμούς του συστήματος των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας από τον περασμένο Φεβρουάριο.
Ειδικότερα, με το ηλεκτρονικό εισιτήριο και την απρόσωπη έξυπνη κάρτα, ο επιβάτης μπορεί να προμηθευτεί προϊόντα όπως το πακέτο των 10+1 εισιτηρίων (το 1 εισιτήριο είναι δωρεάν), το ημερήσιο εισιτήριο των 4,5 ευρώ, το πενθήμερης διάρκειας εισιτήριο των 9 ευρώ, το τουριστικό εισιτήριο των 3 ημερών για όλα τα μέσα (περιλαμβάνει και 1 διαδρομή από και προς το αεροδρόμιο) που κοστίζει 22 ευρώ και τα εισιτήρια προς το αεροδρόμιο.
Μέχρι σήμερα η διάθεση του ηλεκτρονικού έξυπνου εισιτηρίου και της απρόσωπης έξυπνης κάρτας γίνεται με προϊόντα αξίας άνω των 4,5 ευρώ. Δηλαδή, κάποιος επιβάτης την πρώτη φορά που θα ζητήσει ένα απλό εισιτήριο δεν μπορεί να το προμηθευτεί με κόστος μικρότερο των 4,5 ευρώ. Ωστόσο, στη συνέχεια, μπορεί να το επαναφορτίζει κανονικά με 1,40 ευρώ.
Η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στο ηλεκτρονικό εισιτήριο (ΑΤΗ.ΕΝΑ Ticket) και την απρόσωπη ηλεκτρονική κάρτα (απρόσωπη ATH.ENA Card) είναι ότι η απρόσωπη έξυπνη κάρτα είναι σε θέση να αποθηκεύει και χρηματικά ποσά. Ωστόσο, η απρόσωπη κάρτα εάν χαθεί δεν αντικαθίσταται και δεν αποζημιώνεται.
Προσωποποιημένη κάρτα
Η προσωποποιημένη ηλεκτρονική κάρτα (προσωποποιημένη ATH.ENA Card) διατίθεται επισήμως από χθες, αφότου ξεπεράστηκαν όλα τα εμπόδια με την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων.
Η προσωποποιημένη ATH.ENA Card θα αντικαταστήσει όλες τις υφιστάμενες μηνιαίες, τριμηνιαίες, εξαμηνιαίες και ετήσιες κάρτες του ΟΑΣΑ, τα μειωμένα εισιτήρια και τα ελευθέρας. Πρόκειται για προϊόν που απευθύνεται στους συστηματικούς χρήστες των μέσων μαζικής μεταφοράς. Στα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης κάρτας περιλαμβάνεται και αυτό της αντικατάστασής της σε περίπτωση απώλειας, χωρίς ο επιβάτης να χάνει το ποσό που περιέχει η κάρτα μέχρι την ημερομηνία λήξης της.
Η έκδοση της προσωποποιημένης ηλεκτρονικής κάρτας (προσωποποιημένη ATH.ENA Card) γίνεται ήδη από εννέα σταθμούς του μετρό και του ηλεκτρικού και ειδικότερα από τους σταθμούςΣύνταγμα, Αγ. Μαρίνα, Δ. Πλακεντίας, Ελληνικό, Ανθούπολη, Πειραιάς, Κηφισιά, Ομόνοια και Αττική(οι σταθμοί θα αυξάνονται), από δυο σταθμούς του τραμ (Αγ. Φωτεινή και Σύνταγμα) και από το εκδοτήριο της ΟΣΥ στην Οθωνος (Πλατεία Συντάγματος).
Στόχος της διοίκησης του ΟΑΣΑ είναι σύντομα τα εκδοτήρια των προσωποποιημένων ηλεκτρονικών καρτών να γίνουν τουλάχιστον 35, προκειμένου να καλυφθούν σε εύλογο χρονικό διάστημα οι ανάγκες περίπου 500.000 κατόχων αντίστοιχων χάρτινων καρτών.
Ολες οι προσωποποιημένες κάρτες θα ισχύουν για μετακινήσεις με λεωφορεία (πλην των γραμμών του αεροδρομίου και της γραμμής Χ80), τρόλεϊ, μετρό (εκτός των διαδρομών προς και από το αεροδρόμιο), ΗΣΑΠ, τραμ και προαστιακό (στα τμήματα Πειραιάς – ΣΚΑ και Κορωπί – Μαγούλα).
Κάθε κάρτα θα ισχύει από τη στιγμή που θα γίνει η πρώτη επικύρωση. Για παράδειγμα, μια κάρτα 30 ημερών μπορεί να αγοραστεί στις 20 Οκτωβρίου και να χρησιμοποιηθεί από τις 24 Οκτωβρίου (πρώτη επικύρωση) ώς τις 23 Νοεμβρίου.
Η διαδικασία έκδοσης
Για την έκδοση μιας προσωποποιημένης κάρτας από Τερματικό Εκδοσης Καρτών (ΤΕΚ) απαιτείται η προσκόμιση επίσημου εγγράφου που να προσδιορίζει τον αριθμό ΑΜΚΑ του επιβάτη καθώς και της αστυνομικής του ταυτότητας. Εναλλακτικά για τους αλλοδαπούς απαιτείται η προσκόμιση έγκυρου διαβατηρίου. Εφόσον ο επιβάτης ανήκει σε ειδική κατηγορία (ΑμεΑ, άνεργος, φοιτητής κ.λπ.) οφείλει να προσκομίσει επιπλέον και έγγραφο επίσημης Αρχής με το οποίο θα αποδεικνύεται το δικαίωμά του για δωρεάν ή με μειωμένο κόστος μετακίνηση.
Για την έκδοση της συγκεκριμένης κάρτας, ο υπάλληλος του εκδοτηρίου (εκδότης) θα εισάγει στην εφαρμογή του ΤΕΚ τα στοιχεία του επιβάτη όπως ΑΜΚΑ, όνομα, επώνυμο, μήνας και έτος γέννησης και την ειδική κατηγορία κομίστρου, εφόσον υπάρχει. Στη συνέχεια, ο εκδότης προχωρά σε επιβεβαίωση της ταυτότητας του επιβάτη (μέσω της αστυνομικής του ταυτότητας). Από την πλευρά του, ο επιβάτης καλείται να εισαγάγει στο σύστημα έναν 8ψήφιο μυστικό κωδικό ασφαλείας (password).
Αφού γίνουν όλα αυτά, ο εκδότης προχωρά στο τελευταίο βήμα που είναι η λήψη φωτογραφίας του επιβάτη (μέσω της φωτογραφικής μηχανής που διαθέτει το ΤΕΚ ή μέσω σάρωσης προεκτυπωμένης φωτογραφίας). Η προσωποποιημένη κάρτα εκδίδεται και παραδίδεται στον επιβάτη.
Σημειώνεται ότι κατά τη διαδικασία έκδοσης της κάρτας το σύστημα παράγει και αποθηκεύει στη βάση δεδομένων το «ψηφιακό αποτύπωμα» (hashed value) που προκύπτει από τον συνδυασμό του ΑΜΚΑ (ή αριθμού διαβατηρίου) και του 8ψήφιου κωδικού του επιβάτη, από το μήνα και έτος γέννησης, αλλά και την ειδική κατηγορία του κομίστρου. Ο μήνας και έτος γέννησης όπως και η ειδική κατηγορία του κομίστρου αποθηκεύονται στη μνήμη της έξυπνης κάρτας. Ολα τα υπόλοιπα στοιχεία (όνομα, επώνυμο και φωτογραφία) εκτυπώνονται στην επιφάνεια της κάρτας και δεν αποθηκεύονται πουθενά, ούτε στο ΤΕΚ ούτε και στο κεντρικό σύστημα του ΑΣΣΚ.
Η έκδοση µέσω Ιντερνετ
Η διαδικασία έκδοσης της προσωποποιημένης κάρτας μπορεί να γίνει και μέσω του Ιντερνετ, με τη χρήση ειδικής Web εφαρμογής. Διαφοροποιείται μόνο ως προς τη μέθοδο εισαγωγής των στοιχείων στην εφαρμογή του ΤΕΚ. Συγκεκριμένα, ο επιβάτης εισάγει στον σχετικό ιστότοπο του ΟΑΣΑ τον ΑΜΚΑ, το όνομα και το επώνυμό του. Στη συνέχεια, η εφαρμογή ζητά από τον επιβάτη να εισαγάγει τον 8ψήφιο κωδικό ασφαλείας και παράγει έναν εκτυπώσιμο κωδικό άμεσης απόκρισης (Quick Response QR Code). Ο επιβάτης προσκομίζει το εκτυπωμένο QR Code στο πλησιέστερο ΤΕΚ προκειμένου να μεταφερθούν τα στοιχεία στην εφαρμογή μέσω σάρωσης. Η διασταύρωση των στοιχείων με χρήση της αστυνομικής του ταυτότητας καθώς και η λήψη φωτογραφίας ακολουθούν την ίδια λογική. Αν πρόκειται περί ειδικής κατηγορίας (άνεργος, ΑμεΑ κ.λπ.), ο χρήστης προσθέτει αυτό το δεδομένο σε ειδική θέση στην οθόνη του υπολογιστή του, ώστε όταν προσέλθει στο ΤΕΚ με τον κωδικό QR και προ της έκδοσης της κάρτας να καταχωρισθούν στο ειδικό αρχείο ο ΑΜΚΑ και η λήξη του δικαιώματος.
Τα έξυπνα προϊόντα
Ολα τα νέα προϊόντα του Αυτόματου Συστήματος Συλλογής Κομίστρου (ΑΣΣΚ) θα χρησιμοποιούνται σε όλα τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Τα ηλεκτρονικά εισιτήρια και οι νέες ηλεκτρονικές κάρτες θα επαναφορτίζονται στα αυτόματα μηχανήματα που υπάρχουν σε όλα τα εκδοτήρια των σταθμών των γραμμών 1, 2, 3 του μετρό, στο τραμ, στην ΟΣΥ, καθώς και σε διάφορα άλλα σημεία της Αθήνας (ΚΤΕΛ κ.λπ.). Ηδη έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν 250 τέτοια μηχανήματα. Αργότερα, η επαναφόρτιση των ηλεκτρονικών καρτών θα γίνεται προσωπικά από τον κάθε επιβάτη και μέσω του ηλεκτρονικού του υπολογιστή, μέσω του e-banking.
Στα λεωφορεία, τα τρόλεϊ και το τραμ, όλα τα οχήματα έχουν ήδη εγκατεστημένο εξοπλισμό επικύρωσης του ηλεκτρονικού εισιτηρίου-καρτών, ο οποίος βρίσκεται σε λειτουργία. Η επικύρωση θα γίνεται αμέσως με την είσοδο του επιβάτη στο λεωφορείο, ενώ θα είναι απαραίτητη ακόμα και για τους επιβάτες που θα διαθέτουν προσωποποιημένες κάρτες απεριορίστων διαδρομών. Η είσοδος στα συγκεκριμένα μέσα θα γίνεται όπως και σήμερα, καθώς τελικά δεν θα τοποθετηθούν τουρνικέ.
Στο μετρό και τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, οι μπάρες εισόδου και εξόδου θα κλείσουν όταν ολοκληρωθεί πλήρως η μετάβαση στο νέο σύστημα. Στην περίπτωση αυτή, οι μπάρες εισόδου και εξόδου στους σταθμούς του μετρό θα ανοίγουν μόνο με τη χρήση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου και των έξυπνων ηλεκτρονικών καρτών.
Ολες οι πύλες των γραμμών 1, 2, 3 της ΣΤΑΣΥ και του αεροδρομίου που επικυρώνουν τα ηλεκτρονικά εισιτήρια λειτουργούν κανονικά.
Ωστόσο, μέχρι να ολοκληρωθεί η αντικατάσταση των σημερινών χάρτινων καρτών απεριορίστων διαδρομών με τις νέες προσωποποιημένες ηλεκτρονικές κάρτες, οι μπάρες θα είναι ανοιχτές και η επικύρωση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου θα γίνεται απλά με το πέρασμά του από τα μηχανήματα επικύρωσης, όπως και σήμερα.
Οι έλεγχοι
Οι έλεγχοι του ηλεκτρονικού εισιτηρίου και των έξυπνων καρτών θα γίνονται από τους ελεγκτές κομίστρου με ειδικούς καταγραφείς. Ολα τα δεδομένα που είναι αποθηκευμένα στο chip της κάρτας και επάνω στην κάρτα θα διαβάζονται τοπικά με τη χρήση της ειδικής συσκευής ελέγχου, χωρίς να γίνεται ανταλλαγή στοιχείων με το κεντρικό σύστημα. Στο chip κάθε προσωποποιημένης κάρτας θα βρίσκεται αποθηκευμένος ο μήνας, το έτος γέννησης και η κατηγορία της κάρτας (πολλαπλών διαδρομών, ΑμεΑ, άνεργος, φοιτητής κ.λπ.).
Επίσης, θα αποθηκεύονται οι έξι τελευταίες κινήσεις, ο αριθμός της κάρτας, καθώς και το υπόλοιπο ποσό στην περίπτωση της ύπαρξης αποθηκευμένης αξίας.
Οι τελευταίες έξι κινήσεις της κάρτας (ώρες επικύρωσης και σταθμοί-στάσεις) θα καταγράφονται σε όλες τις κάρτες (προσωποποιημένες και μη) όπως και στα πολλαπλά εισιτήρια. Οι ώρες επικύρωσης, οι σταθμοί-στάσεις και ο αριθμός όλων των καρτών θα τηρούνται και στη βάση δεδομένων του ΑΣΣΚ.
