Καλιαρντά

Ενα ρεύμα διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια στον δημόσιο λόγο, στον χώρο των ιδεών και εσχάτως λαμβάνει και πιο ευρύτερες εκφράσεις. Θα το πούμε σχηματικά «δικαιωματισμό», αν και θα χρειαστεί μια αποσαφήνιση για να μην αδικήσουμε κόσμο. Τα δικαιώματα, για χρόνια αποτέλεσαν υποσύνολο διεκδίκησης ενός ευρύτερου ταξικού αγώνα. Ακόμη και τα μη παραδοσιακά κομμάτια της Αριστεράς και των κινημάτων χειραφέτησης πρότασσαν τον συνολικότερο κοινωνικό μετασχηματισμό. Και έθεταν σε δεύτερο πλάνο ζητήματα όπως η ομοφυλοφιλία, η ταυτότητα, ο φεμινισμός.

Μετά το ’68, το θέμα μπήκε στο κυρίως κάδρο. Στα της Ελλάδας, χρωστάμε πολλά σε πρώιμες διεκδικήσεις που διατυπώθηκαν από περιοδικά ή κινήσεις όπως το ΑΚΟΕ, το «Κράξιμο», το «Αμφί» ή ανθρώπους όπως ο Λουκάς Θεοδωρακόπουλος, η Πάολα Ρεβενιώτη –για να περιοριστούμε μόνον στα ζητήματα δικαιωμάτων για ομοφυλόφιλους ή τρανς.

Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να οργανωθούν πιο εκτεταμένα οι οργανώσεις αυτές. Τεράστιες θυσίες και αγώνες για να αρθρωθεί ένας λόγος. Στο φόντο μιας κοινωνίας με σκληρά πατριαρχικά πρότυπα, με δεξιά ηγεμονία, πολιτικά πέραν των αναρχικών, μόνον το ΚΚΕ Eσωτερικού ή ευρύτερα το ρεύμα κοντά του, έμπαινε στη συζήτηση αυτή.

Οι δικαιωματιστές απέκτησαν –καλώς και κακώς –αυτοτελή υπόσταση τα τελευταία χρόνια. Η κίνηση της κοινωνίας είναι πάντα προς τα μπρος αλλά πυροδοτεί και τις αντίρροπες τάσεις. Η γενικευμένη δικαιωματική τάση έλαβε θεσμικό χαρακτήρα, οι οργανώσεις γιγαντώθηκαν, τα Pride δεν είναι αμελητέα πια, ούτε στη χώρα μας. Πλάι στη διαρκή ομοφοβία που επίσης δόμησε τον νέο δικό της λόγο πάνω στο «σκιάχτρο» του δικαιωματισμού. Ο Μάιλο Γιαννόπουλος, ομοφοβικός ομοφυλόφιλος και πουλέν του Τραμπ, αποτελεί τη χαρακτηριστικότερη σύνοψη της αντιστροφής του δικαιωματισμού.

Η πρόσφατη νομοθεσία στην Ελλάδα για τον προσδιορισμό φύλου, κατόρθωμα θετικό της κυβέρνησης και των κινημάτων όπως του σωματείου των διεμφυλικών ή του συνεπούς σε αυτά τα θέματα Ποταμιού, αναζωπύρωσε τη συζήτηση. Κι έβγαλε από την ντουλάπα και ομοφοβικούς, που πια δεν τα λένε στις καφετέριες ή σε λούμπεν πάνελ αλλά στα κοινωνικά δίκτυα.

Πλάι σε αυτά όμως διαμορφώνεται και μια νέα τάση. Το πολιτικώς ορθό, πλαισιώνει μια νέα τεχνική των σισύφειων επανανοηματοδοτήσεων και των προσδιορισμών. Εναν νέο λόγο. Πολύ εύκολα μπορείς να παρεξηγηθείς, σκοντάφτοντας στους νέους όρους. Ο Ηλίας Πετρόπουλος που κατέγραψε με μαγικό τρόπο κάποτε τα περίφημα καλιαρντά (την αργκό των ομοφυλοφίλων), πιθανώς θα πέρναγε πάλι σήμερα δικαστήριο. Ειρωνεία της εποχής: θα τον δίκαζαν αυτοί που θα κατέγραφε. Ο συνεπής δικαιωματισμός δεν μπορεί να έχει σχέση με αστυνομίες λόγου.