Η ΝΔ έκλεισε πριν από λίγες μέρες 43 χρόνια αδιάλειπτης πολιτικής παρουσίας. Αξιοσημείωτο όχι μόνο για τα ελληνικά πολιτικά δεδομένα, αλλά και τα ευρωπαϊκά. Οι μεγάλες πολιτικές οικογένειες της μεταπολεμικής Ευρώπης υφίστανται τριγμούς. Ιδιαίτερα η Κεντροαριστερά και οι Σοσιαλιστές. Στον τόπο μας η Κεντροαριστερά μοριοποιήθηκε μεταπολιτευτικά δύο φορές. Αρχικά η Ενωση Κέντρου και στη συνέχεια το ΠΑΣΟΚ που την είχε διαδεχθεί, για να προκύψει ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η ΝΔ, ο κεντροδεξιός χώρος, παρέμεινε σταθερός. Παρά τις αποχωρήσεις και τη δημιουργία μικρότερων σχημάτων, αλλά και τις εξελίξεις σε πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο.
Η παγκοσμιοποίηση, η δημοσιονομική προσαρμογή για την ένταξη στην ευρωζώνη, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και οι πολιτικές της ευρωζώνης αυτές καθαυτές απομάκρυναν τα κεντροαριστερά κόμματα από τη μήτρα της πολιτικής της. Οι δομικές αυτές αλλαγές ανάγκασαν τα σοσιαλιστικά κόμματα να απομακρυνθούν από την ιδεολογία τους και να υιοθετήσουν πιο «δεξιές πολιτικές». Κατάφεραν έτσι πρόσκαιρες εκλογικές νίκες, αλλά μακροπρόθεσμα διέρρηξαν τους δεσμούς τους με τα κοινωνικά στρώματα που εκπροσωπούσαν. Το κενό στα αριστερά τους καλύφθηκε από δημαγωγικά λαϊκιστικά κόμματα που, ιδιαίτερα στην περίοδο της κρίσης, λεηλάτησαν τον κεντροαριστερό χώρο. Υποσχόμενα παροχές και προνόμια που η ελληνική οικονομία δεν μπορούσε σε καμιά περίπτωση να υποστηρίξει.
Η ΝΔ άντεξε γιατί οι αλλαγές που συνέβαιναν σε παγκόσμιο αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο ήταν, σε μεγάλο βαθμό, συμβατές με τις ιδεολογικές της αρχές αλλά και τις πολιτικές της. Οι μεταρρυθμίσεις, με αποδέκτη τον άνθρωπο, και όχι ως συνθηματολογία ευκαιρίας, όπως έχουν εκφυλιστεί στον τόπο μας, ήταν πάντοτε η σημαία της. Η βασική της πολιτική επιλογή, η ένταξη στην Ευρώπη, αλλά και η ιδεολογία της, ο κοινωνικός φιλελευθερισμός ανταποκρίνονταν στα κελεύσματα της εποχής.
Η ΝΔ είναι ένα κόμμα γνήσια λαϊκό, όχι λαϊκιστικό, πατριωτικό, όχι εθνικιστικό, φιλελεύθερο, με κοινωνικό πρόσημο. Ακολουθώντας την πολιτική του μέτρου, λειτούργησε πάντοτε με γνώμονα το ευρύτερο εθνικό και όχι το στενά ταξικό συμφέρον. Και γι’ αυτό σφυρηλάτησε δεσμούς ισχυρούς με πλατιά κοινωνικά στρώματα.
Ιδρύθηκε από μια χαρισματική και εξέχουσα ιστορική προσωπικότητα, αλλά δεν έγινε προσωποπαγές κόμμα. Εξελίχθηκε σε ένα σύγχρονο κόμμα με δημοκρατική λειτουργία. Αναδεικνύοντας επτά αρχηγούς, μετά τον ιδρυτή της, και τέσσερις πρωθυπουργούς.
Παρά τα αναπόφευκτα λάθη, δικαιώθηκε για τις στρατηγικές επιλογές που έκανε για τη χώρα. Και στο διεθνές πεδίο, με το πλέγμα των συμμαχιών και την κατεύθυνση που έδωσε στη χώρα, αλλά και στο εσωτερικό.
Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος είναι καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, πρώην υπουργός, visiting fellow στο Martens Centre for European Studies