«Ο ρόλος της πρώτης κυρίας είναι πολύ δύσκολος. Γιατί δεν υπάρχει ορισμός του επαγγέλματος. Πρέπει να τον δημιουργήσεις μόνη σου». Η επισήμανση ανήκει στη Χίλαρι Κλίντον. Θα μπορούσαν, όμως, να την ενστερνίζονται ακόμη και οι σύντροφοι πρωθυπουργών, που δεν υιοθετούν τον όρο «πρώτη κυρία» γιατί είναι «αμερικανιά». Η παρατήρηση της Κλίντον, άλλωστε, συμπυκνώνει τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν στη διαχείριση της δημόσιας εικόνας τους οι περισσότερες συμβίες πολιτικών πρώτης γραμμής.

Μια μικρή αναδρομή στη μέχρι τώρα παρουσία στα δημόσια πράγματα των τριών «πρώτων κυριών» της χώρας την παρούσα περίοδο το αποδεικνύει. Τριών γιατί εκτός από τις δυο προφανείς, Μπέτυ Μπαζιάνα και Μαρέβα Μητσοτάκη, στα χρόνια του συνασπισμού των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ μπορεί να προστεθεί στη λίστα και η σύζυγος του μικρού κυβερνητικού εταίρου, Ελένη Τζούλη. Οι τρεις τους έχουν τελείως διαφορετικό στυλ και βαθμό εμπλοκής στην πολιτική. Βρίσκονται, ωστόσο, συχνά κάτω από τον προβολέα. Και η καθεμία έχει όντως «δημιουργήσει» μόνη της τον ρόλο που φαίνεται να θέλει να διαδραματίσει.

Ο ΡΟΛΟΣ ΠΟΥ ΜΙΣΟΥΣΕ. Στην αρχή της πρωθυπουργικής θητείας Τσίπρα η Μπαζιάνα εμφανιζόταν αδιάφορη για τα καθήκοντα της πρώτης κυρίας. Τα φίλια Μέσα έγραφαν τότε πως αψηφά τους κλασικούς κανόνες της επικοινωνιακής πολιτικής. Μόλις το προηγούμενο Σάββατο, όμως, κατέβηκε μόνη της τη σκάλα του αεροπλάνου της πρώτης απευθείας πτήσης Πεκίνο – Αθήνα και τηρώντας ευλαβικά το τελετουργικό του τιμώμενου προσώπου μοίραζε χαμόγελα και δεχόταν ανθοδέσμες. Σταδιακά, λοιπόν, άρχισε να εμπλέκεται περισσότερο. Η επιφανειακή ανάλυση της δημόσιας παρουσίας της εντόπισε αυτήν την αλλαγή σκανάροντας την γκαρνταρόμπα της. Πως, δηλαδή, από τα ρούχα που κατά τη σανελική ρήση τα θυμόντουσαν αντί να θυμούνται εκείνη, πέρασε στα ταγέρ, τους σινιόν κότσους και τα τρία συνολάκια για μια μόνο ημέρα μακρονικής επίσκεψης. Ισως, βέβαια, δεν έχει αλλάξει η κοσμοθεωρία της γύρω από την ανάγκη της δημόσιας προβολής της. Εξάλλου, ακόμη και σήμερα χαρακτηρίζεται «διακριτική». Αυτόπου σίγουρα άλλαξε είναι η δημοσκοπική απήχηση της κυβέρνησης. Και πιθανόν ένα φρέσκο, νεανικό πρόσωπο σαν το δικό της κρίθηκε ότι μπορεί να βοηθήσει υποδόρια. Στη φετινή ΔΕΘ, π.χ., βρέθηκε για πρώτη φορά στο πλευρό του Τσίπρα κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργικής ομιλίας στο Βελλίδειο. Από την άλλη, οφείλει να αναγνωρίσει κανείς πως ο ρόλος που καλείται να ενσαρκώσει είναι τέτοιος, που είτε διάλεγε να διατηρήσει χαμηλό προφίλ είτε επέλεγε την πιο ενεργή εμπλοκή, θα είχε, για τους σχολιαστές της, υιοθετήσει τη λάθος στάση.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΟΛΤΑΙΡΟΣ. Η Μαρέβα Μητσοτάκη είναι μια επίσης διακριτική παρουσία. Αλλά φαίνεται περισσότερο διατεθειμένη –και σίγουρα πιο άνετη –να παίξει το παιχνίδι των μίντια. Παραδοσιακών και σόσιαλ. Δεν διστάζει να ανεβάσει φωτογραφίες από την καθημερινότητά της στα δεύτερα. Ούτε να μιλήσει στη γερμανική «Die Welt» για το οικονομικό κλίμα της Ελλάδας, δηλώνοντας πως «εάν εξέλθουμε τώρα από την κρίση, θα είναι παρά τον Τσίπρα και όχι εξαιτίας του Τσίπρα». Φιλοτεχνεί, δηλαδή, προσεκτικά το προφίλ της ως επιχειρηματίας και αντιπρόεδρος του Endeavor Greece, του ελληνικού παραρτήματος ενός παγκόσμιου μη κερδοσκοπικού οργανισμού για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας, αλλά και ως σύζυγος του αρχηγού του κόμματος που στηρίζει την επιχειρηματικότητα.

Στην περίπτωσή της, πάντως, έσπασε για πρώτη φορά ένα ταμπού της Αριστεράς. Αυτό που ήθελε να μένουν έξω από την πολιτική αντιπαράθεση οι σύζυγοι των αντιπάλων. Ο ΣΥΡΙΖΑ έκανε σημαία «το σπίτι του Βολταίρου», που εκείνη αγόρασε στο Παρίσι και το γεγονός πως ο Μητσοτάκης δεν το έβαλε στο πόθεν έσχες του το διάστημα που βρίσκονταν σε διάσταση. Η συγκεκριμένη επίθεση στη Μητσοτάκη είχε κι αρκετή δόση σεξισμού. Τουλάχιστον τόση όση και οι κατηγορίες που απευθύνουν ορισμένοι στην Μπαζιάνα, συνδέοντας συλλήβδην την επαγγελματική της σταδιοδρομία με το αξίωμα που κατέχει ο σύντροφός της. Το CV της Μαρέβας και η εύπορη οικογένεια από την οποία κατάγεται αγνοήθηκαν πλήρως. Τι κι αν οι ίδιοι αριστεροί άνθρωποι σπεύδουν –ορθώς –να υπερασπιστούν το δικαίωμα της Μπαζιάνα να συνεχίσει την καριέρα της;

ΤΑΚΟΥΝΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ. Υπάρχει ένα φωτογραφικό ενσταντανέ της Ελένης Τζούλη, ενδεδυμένης με στρατιωτικό τζάκετ, να κάθεται με τον Πάνο Καμμένο σε στρατιωτικό ελικόπτερο. Θα ήταν άδικο, όμως, για εκείνη να πει κάποιος ότι αυτό περιγράφει τη δημόσια εικόνα της. Η κατακλείδα της πρόσφατης δήλωσης – απάντησης στο δημοσίευμα για την επίσκεψη του ζεύγους στο λονδρέζικο καζίνο είναι μάλλον ενδεικτικότερη του στυλ της. «Να πληροφορηθούν» έγραφε «οι κάθε λογής αργυρώνητοι και μολυσμένοι με αίμα και χρήμα συνεργοί ότι το τακούνι του παπουτσιού μου δεν αξίζει να πατήσει κανένα σκουλήκι της συμμορίας τους». Αυτό που ξεχωρίζει τη Τζούλη –εκτός από το ύφος της –είναι πως εκπροσωπεί νομικά τον σύζυγό της σε όλες του τις υποθέσεις που έχουν πολιτικό περιεχόμενο. Στον Λευκό Οίκο συνηθίζουν να λένε πως αν ένα μέρος είναι πολύ επικίνδυνο, πολύ μικρό ή πολύ φτωχό, στείλτε την πρώτη κυρία. Υπό μια έννοια, άρα, κι οι ελληνίδες πρώτες κυρίες συμμετέχουν σε επικίνδυνες αποστολές.