Τρίτη αξιολόγηση: Ψυχρολουσία πριν από τη σέντρα

Γκολ από τα αποδυτήρια κινδυνεύει να δεχθεί η κυβέρνηση δυο εβδομάδες πριν από την έναρξη των επίσημων συνομιλιών με τους δανειστές για την τρίτη αξιολόγηση. Στον κατάλογο των 95 προαπαιτουμένων τα οποία θα πρέπει να κλείσουν έως τις αρχές Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τις εντολές του Αλέξη Τσίπρα στο Υπουργικό Συμβούλιο, μόνο 15 θεωρούνται κλεισμένα ή πολύ ώριμα για να ολοκληρωθούν τις επόμενες ημέρες, ενώ οι κίτρινες κάρτες από την πλευρά των δανειστών για καθυστερήσεις και άστοχες κινήσεις πέφτουν βροχή.

Το νομοσχέδιο Σπίρτζη για τα ταξί επεστράφη από τους δανειστές ως απαράδεκτο για την ελεύθερη αγορά και διαμηνύθηκε να μην κατατεθεί μέχρι να υπάρξει η σύμφωνη γνώμη τους για καθεμία από τις προωθούμενες διατάξεις.

Οι καθυστερήσεις και τα πισωγυρίσματα αναφορικά με την επένδυση στο Ελληνικό χαρακτηρίστηκαν «σύμβολο κωλυσιεργίας» από ευρωπαίο αξιωματούχο, ενώ η λίστα των υπό πώληση λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ άγεται και φέρεται ανάμεσα στην Αθήνα και τις Βρυξέλλες από τον περασμένο Ιούλιο, όταν και θα έπρεπε με βάση τις μνημονιακές δεσμεύσεις να έχει κλειδώσει. Τον Οκτώβριο θα έπρεπε να τρέχει ήδη το λεγόμενο market test, το τσεκάρισμα του ενδιαφέροντος της αγοράς δηλαδή για την πώληση των συγκεκριμένων μονάδων. Ακόμα όμως οι δύο πλευρές δεν τα έχουν βρει καθώς, όπως παρατηρεί στέλεχος με γνώση των διεργασιών, «η κυβέρνηση θέλει να πουλήσει σαπάκια και οι δανειστές θέλουν φιλέτα». Η παράμετρος ΓΕΝΟΠ δεν πρέπει να παραγνωρίζεται, ούτε και οι πολιτικές ενστάσεις που θεωρείται βέβαιο πως θα ανακύψουν στους κόλπους του ΣΥΡΙΖΑ αν αποφασιστεί τελικά η κυβέρνηση να ενδώσει στις πιέσεις των δανειστών.

Για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων, βασικό παραδοτέο του Οκτωβρίου με βάση το νέο χρονοδιάγραμμα –θα έπρεπε να έχει γίνει από το καλοκαίρι -, στην κυβέρνηση αισιοδοξούν, στους κόλπους των δανειστών υπάρχουν επιφυλάξεις. Αξιοσημείωτες καθυστερήσεις άλλωστε καταγράφονται από τους δανειστές στην έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών ακινήτων, στον επανυπολογισμό των συντάξεων αλλά και των εισφορών των μη μισθωτών με βάση τα πραγματικά εισοδήματα του 2016, αλλά και στην πληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου, με τις καθυστερήσεις στην απονομή συντάξεων να αποτελούν ξεχωριστό κεφάλαιο ιδιαίτερου δημοσιονομικού ενδιαφέροντος. Το προσχέδιο του προϋπολογισμού και οι επιδράσεις των καθυστερήσεων στην πληρωμή 300.000 κύριων – επικουρικών συντάξεων και εφάπαξ κάθε άλλο παρά απαρατήρητες περνούν από τους δανειστές. Ακόμα και για την εκταμίευση της επόμενης δόσης των 800 εκατ. ευρώ έως το τέλος Οκτωβρίου, το στόρι γίνεται για μια ακόμα φορά θρίλερ. Μέχρι την τελευταία στιγμή, τα συναρμόδια υπουργεία τρέχουν για να προλάβουν στόχους και προθεσμίες, με τον ΕΦΚΑ να εκκαθαρίζει συντάξεις ακόμα και το Σαββατοκύριακο και την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων να επιστρέφει σωρηδόν φόρους ακόμα και χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητοι έλεγχοι.

Στο σκηνικό των καθυστερήσεων, ο κίνδυνος να ζητηθούν πρόσθετα μέτρα για το 2018 βαραίνει καταλυτικά. Η κυβέρνηση κρατά την ανάσα της αναφορικά με το ενδεχόμενο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να ζητήσει εμπροσθοβαρή εφαρμογή των ήδη ψηφισμένων περικοπών σε συντάξεις και αφορολόγητο ακόμα και από το 2018, αν διαφωνήσει στις προβλέψεις επί του προσχεδίου.

Οι πρώτες ενδείξεις προς αυτή την κατεύθυνση αναμένονται την ερχόμενη εβδομάδα, όταν το ΔΝΤ θα δημοσιοποιήσει τις νεότερες προβλέψεις του για ανάπτυξη και πλεονάσματα (μέχρι σήμερα συνεχίζει να αμφισβητεί τον κυβερνητικό στόχο για πλεόνασμα 3,57% του ΑΕΠ του χρόνου, θέτοντας τον πήχη στο 2,2% του ΑΕΠ), δείγμα προθέσεων αναμένεται να αλιεύσει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος στο διάστημα 13-15 Οκτωβρίου στην ετήσια σύνοδο του Ταμείου στην Ουάσιγκτον, ενώ τα χαρτιά θα ανοίξουν το τρίτο δεκαήμερο του μήνα, όταν οι επικεφαλής των δανειστών θα βρεθούν στην Αθήνα για την τρίτη αξιολόγηση.

Μέχρι τότε το κυβερνητικό σενάριο προβλέπει να έχουν ολοκληρωθεί επιπλέον 20 προαπαιτούμενα ανεβάζοντας τον λογαριασμό στα 35 στο τέλος Οκτωβρίου, ώστε στο τέλος Νοεμβρίου να διευθετηθούν άλλα 47 και τα κλεισμένα μέτωπα να φτάσουν τα 82. Θα χρειαστεί ένα μικρό θαύμα και ένα «κυνηγητό» σε υπουργούς στους οποίους έχουν ήδη σταλεί λίστες εκκρεμοτήτων με χρονικούς στόχους ολοκλήρωσης των προαπαιτουμένων.

Στο σενάριο όπου όλα κυλήσουν ομαλά, χωρίς εκπλήξεις και ανατροπές, η κυβέρνηση σχεδιάζει την κατάθεση ενός νομοσχεδίου – σκούπα λίγο πριν από το Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου ώστε να ψηφιστούν τα τελευταία δεκατρία προαπαιτούμενα τα οποία εντάσσονται στον κατάλογο των καυτών εκκρεμοτήτων. Το ψαλίδι στα κοινωνικά επιδόματα, οι αλλαγές στα εργασιακά και η τροποποίηση των διατάξεων για την προκήρυξη απεργιών, οι μονάδες της ΔΕΗ οι οποίες θα βγουν στο σφυρί και οι ιδιωτικοποιήσεις βγαίνουν στον αφρό των δύσκολων πολιτικά αποφάσεων που θα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση αν θέλει πραγματικά να κλείσει η αξιολόγηση εντός χρονοδιαγράμματος και να έχει τύχη το αφήγημά της για ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος τον Αύγουστο του 2018. Αν ζητηθούν πρόσθετα μέτρα, το τοπίο ενδέχεται να μεταβληθεί δραστικά. Το ίδιο και το κυβερνητικό αφήγημα για υπερ-πλεονάσματα και κοινωνικά μερίσματα.

Στους κόλπους των δανειστών, η εμπειρία των προηγούμενων αξιολογήσεων με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, κάνει ορισμένες πηγές να μιλούν ήδη με χρονοδιάγραμμα Ιανουαρίου, αν και αναγνωρίζουν πως «η σημερινή κυβέρνηση έχει μια μοναδική ικανότητα να κλείνει δέκα προαπαιτούμενα σε τρεις μέρες όταν το πάρει απόφαση». Ολοι πιέζουν για ολοκλήρωση έως το τέλος του έτους, αλλά στην ουσία γνωρίζουν πως ο στόχος είναι πάρα πολύ δύσκολος με βάση τα έως τώρα δεδομένα. Για να βγει το χρονοδιάγραμμα του Δεκεμβρίου, εφόσον τηρηθούν οι ενδιάμεσοι στόχοι έως το τέλος Οκτωβρίου, τον Νοέμβριο η κυβέρνηση θα πρέπει να κλείνει σχεδόν δύο προαπαιτούμενα την ημέρα.

Σε μια κίνηση «αντιπερισπασμού», με έντονα επικοινωνιακό χαρακτήρα αλλά και ουσιαστική συμβολή στο σενάριο της ομαλής αυτοχρηματοδότησης από τις αγορές μετά τον Αύγουστο του 2018, πληροφορίες αναφέρουν πως εξετάζεται το ενδεχόμενο νέας εξόδου στις αγορές έως το τέλος Οκτωβρίου με την ανταλλαγή είκοσι μικρών ομολογιακών εκδόσεων του 2012 από πέντε νέες εκδόσεις. Αρμόδιες πηγές αναφέρουν πως υπάρχει η σύμφωνη γνώμη των δανειστών και ανάλογα με τη συγκυρία στις αγορές, εξελίξεις στο άμεσο χρονικό διάστημα δεν μπορούν να αποκλειστούν. Σε χρόνο παράλληλο, ο ESM (o οποίος γιορτάζει αύριο τα όγδοά του γενέθλια, ελπίζοντας ότι στα ένατα δεν θα χρειάζεται ακόμα να χρηματοδοτεί την Ελλάδα) επεξεργάζεται σε τεχνικό επίπεδο τον μηχανισμό σύνδεσης των πλεονασμάτων με την ανάπτυξη, τον οποίο είχε βάλει στο τραπέζι του Eurogroup ο γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρούνο Λεμέρ, αλλά και τα ενδιάμεσα μέτρα για τη διευθέτηση του χρέους. Αν η κυβέρνηση κάνει τη δουλειά την οποία έχει δεσμευθεί πως θα παραδώσει, ο δρόμος από την πλευρά των Ευρωπαίων –σε επίπεδο δηλώσεων τουλάχιστον –είναι ανοιχτός για την ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος τον Αύγουστο του 2018. Εφόσον δεν υπάρξουν μεγάλες αναταράξεις από τους άγνωστους x της εξίσωσης: τη νέα γερμανική κυβέρνηση με τους Φιλελεύθερους εντός και πιθανότατα στο υπουργείο Οικονομικών και βέβαια του ΔΝΤ.

Η ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης το αργότερο έως τον Ιανουάριο αποτελεί μεγάλο στοίχημα, αν πραγματικά θέλει η κυβέρνηση να βάλει στις αρχές του νέου έτους –όταν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα επανεξετάσει τη στάση του έναντι του ελληνικού προγράμματος –στο τραπέζι το θέμα του χρέους και την επόμενη μέρα μετά το τρίτο πρόγραμμα. Στο στόρι αυτό, νέοι επώδυνοι συμβιβασμοί δεν θα πρέπει να αποκλείονται.