Είναι η πιο… μοδάτη «γονική απειλή» των τελευταίων ετών. Αν τα τέκνα δεν είναι «φρόνιμα», απειλούνται με την περιέλευση στην κυριότητά τους ενός ακινήτου, που, πλέον, στις μέρες μας, κουβαλά μαζί του μόνο προβλήματα και φορο-μπελάδες. Κάποια στιγμή, όμως, οι γεννήτορες (ή και πιο μακρινοί συγγενείς) εγκαταλείπουν τον μάταιο τούτο κόσμο και το ακίνητο περιέρχεται αναγκαστικά στους απογόνους. Τι γίνεται, όμως, όταν, όχι απλά δεν θέλεις να «μπλέξεις» με την κληρονομιά της θείας Ευλαμπίας από τα Κάτω Πετράλωνα, αλλά φοβάσαι και για τα χρέη της;

Το 2013 οι αποποιήσεις κληρονομιάς σε όλη την Ελλάδα έφτασαν τις 29.200. Το 2015 ο αριθμός αυξήθηκε πάνω από 50% κι έφτασε τις 45.627. Ο πνιγμένος στα χρέη λαός προτιμά να ξεμπερδεύει γρήγορα με μια «ύποπτη» κληρονομιά, παρά να μπλέκει στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και, κυρίως, της πιθανότητας υπερχρέωσης. Εκείνο που ίσως δεν γνωρίζει, όμως, είναι η δυνατότητα που παρέχει ο νόμος για αποδοχή της κληρονομιάς μεν, αλλά με το «ευεργέτημα της απογραφής» δε, όπως είναι ο ακριβής όρος του Αστικού Κώδικα. Δηλαδή, να μετρηθούν τα χρέη του θανόντος, να πληρωθούν από την κληρονομιά και ό,τι μείνει να περιέλθει στον κληρονόμο. Αν, πάλι, δεν μείνει τίποτα, τότε ο κληρονόμος δεν θα ευθύνεται με την προσωπική του περιουσία, όπως θα συνέβαινε στην περίπτωση της απλής αποδοχής.

Αν όμως, κάποιος δεν θέλει επ’ ουδενί να «μπλέξει», ή είναι βέβαιος πως ο θανών ήταν πνιγμένος στα χρέη, τότε το καλύτερο που έχει να κάνει, μέσα σε τέσσερις μήνες από τότε που θα μάθει για τον θάνατο, είναι να πάει στο Ειρηνοδικείο του τόπου της τελευταίας κατοικίας του θανόντος και να δηλώσει ότι αποποιείται την (όποια) κληρονομιά. Ποιοι, όμως, πρέπει να πάνε; Πρώτα τα παιδιά/εγγόνια και ο/η σύζυγος. Μετά οι γονείς (αν υπάρχουν), τα αδέλφια και τα ανίψια του. Μετά παππούδες/γιαγιάδες (σπάνιο) και τα παιδιά τους (δηλαδή ξαδέρφια του θανόντος) και προπαππούδες/προγιαγιάδες (σπανιότερο) και τα παιδιά τους (δεύτερα ξαδέρφια). Αν δεν υπάρχει κανείς από τους παραπάνω, τότε οφείλει μόνο η σύζυγος να αποποιηθεί. Τέλος, καλείται το Δημόσιο, το οποίο δεν έχει δικαίωμα αποποίησης, ούτε φυσικά, μπορεί να χρωστάει στις τράπεζες και πολύ περισσότερο στον… εαυτό του.

Αποτέλεσμα όλης αυτής της διαδικασίας είναι αρκετά σπίτια να έχουν καταλήξει στα χέρια του Δημοσίου. Τα σπίτια αυτά παραμένουν ανεκμετάλλευτα, μαζί με χιλιάδες άλλα κυριότητας του Δημοσίου. Ασχέτως, βέβαια, αν τόσες και τόσες δημόσιες υπηρεσίες συνεχίζουν να εδρεύουν σε νοικιασμένα οικήματα.

Η Σοφία Χ. Νικολάου είναι δικηγόρος στον Αρειο Πάγο (www.sofianikolaou.com)

Τελευταία Νέα