Το Μεταναστευτικό είναι ένα από τα πλέον περίπλοκα ζητήματα της εποχής μας. Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις και λύσεις, και πώς θα μπορούσε άλλωστε να γίνει αυτό, μια και στο επίκεντρο του μεταναστευτικού ζητήματος βρίσκονται άνθρωποι που αλλάζουν σε σημαντικό βαθμό η ζωή και η καθημερινότητά τους. Πρώτα και κύρια, οι ίδιοι οι μετανάστες, οι πρόσφυγες και οι άλλες κατηγορίες μετακινούμενων ανθρώπων, οι οποίοι εξαναγκάζονται ή επιλέγουν να αφήσουν τις πατρίδες τους για να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον σε μια χώρα που συνήθως βρίσκεται σε μια άλλη ήπειρο. Σημαντικά όμως αλλάζει και η ζωή των ανθρώπων στις χώρες υποδοχής, καθώς κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει τις σημαντικές προκλήσεις για τα κράτη, αλλά και τις ίδιες τις κοινωνίες από τις διογκούμενες μεταναστευτικές ροές. Αυτή την κατάσταση βίωσε το 2015 με την έξαρση της προσφυγικής- μεταναστευτικής κρίσης η Ελλάδα.
Σαφώς και ο τεράστιος αριθμός προσφύγων και μεταναστών που πέρασαν από τη χώρα μας και οι εικόνες με τις ακτές των νησιών που βούλιαξαν από βρεγμένους και καταπονημένους ανθρώπους εστίασαν για μήνες το ενδιαφέρον στις αυξημένες ροές. Ωστόσο, εξίσου μεγάλη πρόκληση είναι και η διαχείριση του σαφούς μικρότερου αριθμού των χιλιάδων ανθρώπων που βρίσκονται τα τελευταία δύο χρόνια στην Ελλάδα, μια πτυχή του ζητήματος που έχουμε πολλές φορές ξεχάσει. Μία από τις σημαντικότερες διαστάσεις του μεταναστευτικού ζητήματος είναι αυτή της ασφάλειας, καθώς οι επιπτώσεις ασφάλειας της μετανάστευσης τέμνουν κάθετα όλα τα επίπεδα ανάλυσης και εντοπίζονται σε διεθνές, εθνικό, εσωτερικό και ανθρώπινο επίπεδο. Είναι αναμενόμενο και λογικό το βάρος να πέφτει στη διάσταση της εθνικής ασφάλειας με την ανάγκη διαχείρισης των συνόρων και ελέγχου των ροών.
Ωστόσο, εξίσου σημαντικές ή και σημαντικότερες είναι οι διαστάσεις της εσωτερικής, αλλά και της ανθρώπινης ασφάλειας. Το Μεταναστευτικό είναι ένα ζήτημα ιδεολογικά φορτισμένο και προκαλεί διαιρέσεις και πόλωση στις κοινωνίες των χωρών υποδοχής, με την παράμετρο της ασφάλειας να δεσπόζει σε αυτή την πόλωση. Τις τελευταίες ημέρες στην Ελλάδα παρατηρούμε μια σειρά γεγονότων που αναδεικνύουν πως αν δεν υπάρξει αποτελεσματική διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος, οι διαστάσεις ασφάλειας θα κυριαρχήσουν. Οι έντονες και βίαιες σε ορισμένες περιπτώσεις αντιδράσεις των αιτούντων άσυλο όταν τους επιδίδεται η αρνητική απάντηση στο αίτημά τους, οι κακές συνθήκες διαβίωσης στα hotspots και ο θάνατος του προσφυγόπουλου στη Μόρια χτυπούν ηχηρά καμπανάκια για την ανάγκη άμεσης διαχείρισης της κατάστασης πριν οδηγηθούμε σε έκρηξη. Ενώ η νέα δολοφονική επίθεση κατά των Πακιστανών στον Ασπρόπυργο αναδεικνύει μια ακόμη πτυχή του προβλήματος –τη στοχοποίηση και τις επιθέσεις κατά μεταναστών από ακροδεξιές ομάδες. Μια κοινωνία πολωμένη γύρω από ένα τόσο δύσκολο ζήτημα που απαιτεί ουσιαστική διαχείριση του Μεταναστευτικού, ώστε να αποτραπεί η γενικευμένη πυροδότηση βίας λόγων διαφορετικών αιτιών και αιτιατών, αλλά και η εκχώρηση της πρωτοβουλίας στους ακραίους και των δύο πλευρών του πολιτικού φάσματος. Η ασφάλεια του κράτους, των πολιτών, αλλά και των ίδιων των μεταναστών εξαρτάται από τις αντιδράσεις του κράτους, του μόνου εγγυητή της ασφάλειας, ακόμη και των μη πολιτών του.
Ο Τριαντάφυλλος Καρατράντος είναι διεθνολόγος, ειδικός σε θέματα ασφάλειας και διδάσκων στη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας