Χρειάστηκε αρκετή ώρα από τη στιγμή που ο Κάρλες Πουιτζντεμόν ολοκλήρωσε την κρίσιμη ομιλία του στο καταλανικό Κοινοβούλιο για να καταφέρουν, δημοσιογράφοι και αναλυτές, να τη συνοψίσουν, να την ερμηνεύσουν. Και όχι επειδή δεν την παρακολούθησαν με προσοχή. Αλλά ο καταλανός ηγέτης ήταν εσκεμμένα ασαφής, σε μια προσπάθεια να περιπλέξει την κατάσταση για την ισπανική κυβέρνηση τις ερχόμενες ημέρες. Κήρυξε μεν την ανεξαρτησία της Καταλωνίας, ανακοίνωσε ωστόσο παράλληλα την αναστολή της διαδικασίας απόσχισης ώστε να δοθεί «τις επόμενες εβδομάδες» μια ευκαιρία στον διάλογο με τη Μαδρίτη. Επίσημη κήρυξη ανεξαρτησίας δεν υπήρξε, καμία ψηφοφορία επ’ αυτού δεν πραγματοποιήθηκε στο καταλανικό Κοινοβούλιο. Επιλέγοντας προσεκτικά τα λόγια του, συντηρώντας την ασάφεια, ο Πουιτζντεμόν φάνηκε σαν να προσπαθεί να παίξει με την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι τη γάτα με το ποντίκι. Η Μαδρίτη πάντως δεν άργησε να βγει από το παιχνίδι ξεκαθαρίζοντας πως θεωρεί την ομιλία του ως μια «έμμεση», μια «υπονοούμενη» κήρυξη ανεξαρτησίας –την οποία θεωρεί «απαράδεκτη».
Η «ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ». Η κυβέρνηση Ραχόι είχε ήδη ξεκαθαρίσει πως σε περίπτωση μονομερούς κήρυξης ανεξαρτησίας από την καταλανική κυβέρνηση θα έπαιρνε μέτρα προκειμένου να «αποκαταστήσει τον νόμο και τη δημοκρατία». «Βρισκόμαστε σε αυτή την κατάσταση; Τι είδους παρέμβαση μπορεί να εξετάζει σήμερα η Μαδρίτη;» αναρωτιόταν αργά χθες η «Monde». «Ο ισπανός πρωθυπουργός, ο Μαριάνο Ραχόι, θα μπορούσε να πάρει την πρωτοφανή πρωτοβουλία να διαλύσει το καταλανικό Κοινοβούλιο και να προκηρύξει νέες περιφερειακές εκλογές, κάτι που χαρακτηρίζεται συχνά ως “η πυρηνική επιλογή”. Η Μαδρίτη θα μπορούσε επίσης να ζητήσει από τη Δικαιοσύνη να κηρύξει τη διακήρυξη ανεξαρτησίας αντισυνταγματική. Αυτές δεν είναι παρά μόνο δύο επιλογές ανάμεσα στις πολλές κάρτες που έχει ακόμα στο παιχνίδι η ισπανική κυβέρνηση». Ο ίδιος ο Ραχόι έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο αναστολής του καθεστώτος αυτονομίας της Βαρκελώνης, με τη δύναμη που του δίνει το Σύνταγμα.
ΡΗΓΜΑ ΣΤΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ. Ασαφής ήταν όμως χθες το βράδυ και η κατάσταση στην ίδια τη Βαρκελώνη. Η ομιλία του Κάρλες Πουιτζντεμόν άρχισε με καθυστέρηση μιας και πλέον ώρας, λίγο μετά τις 20.00 ώρα Ελλάδας, λόγω διαφωνιών με την ακροαριστερή, αντικαπιταλιστική Υποψηφιότητα Λαϊκής Ενότητας (CUP), το πλέον σκληροπυρηνικό από τα τρία κόμματα τα οποία συγκροτούν την (εύθραυστη) αυτονομιστική συμμαχία που έχει τα ηνία στην Καταλωνία. Οταν πια ο καταλανός πρόεδρος ανέβηκε στο βήμα και είπε όσα είχε να πει, οι βουλευτές του CUP δεν χειροκρότησαν. Και αν απέμεναν ακόμα αμφιβολίες πως η συμμαχία ανάμεσα στο Δημοκρατικό Ευρωπαϊκό Καταλανικό Κόμμα, το οποίο πρόσκειται στην εθνικιστική μεν, φιλευρωπαϊκή δε Δεξιά, την Καταλανική Ρεπουμπλικανική Αριστερά και το CUP κινδυνεύει, τις διέλυσε εκπρόσωπος του τελευταίου χαρακτηρίζοντας την ομιλία του Πουιτζντεμόν ως «προδοσία».
«Ζούμε μια ιστορική στιγμή. Οι συνέπειες ξεπερνούν κατά πολύ τη χώρα μας. Η Καταλωνία δεν είναι μια εσωτερική και τοπική υπόθεση, είναι μια ευρωπαϊκή υπόθεση. Η στιγμή είναι αρκετά σοβαρή για να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας και να προσπαθήσουμε όλοι να αποκλιμακώσουμε την ένταση. Μην περιμένετε να ακούσετε από εμένα ούτε απειλές ούτε εκβιασμούς ούτε προσβολές» δήλωσε ο Πουιτζντεμόν στο ξεκίνημα της ομιλίας του, με νωπή ακόμα την τελευταία προειδοποίηση της Μαδρίτης «να μην πάρει κάποιο δρόμο χωρίς επιστροφή» αλλά και τις νουθεσίες του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ «να μην ανακοινώσει μια απόφαση που θα καθιστούσε τον διάλογο αδύνατο».
Τη μία ώρα που καθυστέρησε η ομιλία του καταλανού προέδρου, το στρατόπεδό του διακινούσε πληροφορίες πως γίνονταν προσπάθειες για διεθνή διαμεσολάβηση. Κάποια στιγμή μάλιστα διέρρευσε πως ο Πουιτζντεμόν συνομιλούσε τηλεφωνικά με τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, τον πρόεδρο της Κομισιόν, μέχρι που εκπρόσωπος του τελευταίου το διέψευσε. Νωρίτερα, ο Εμανουέλ Μακρόν είχε διαβεβαιώσει πως «δεν είναι ρόλος της Ευρώπης» να παρέμβει στην κρίση. «Εάν σήμερα η Ευρωπαϊκή Ενωση παρενέβαινε, θα αντιμετώπιζε επί ίσοις όροις» τον πρόεδρο της Καταλωνίας και τον ισπανό πρωθυπουργό, εξήγησε ο γάλλος πρόεδρος. «Εγινε μια επίδειξη δύναμης εκ μέρους των Καταλανών, ελπίζω ότι θα διευθετηθεί με ειρηνικά μέσα, πιστεύω ότι έτσι θα γίνει, είμαι πεπεισμένος για αυτό» πρόσθεσε.
ΜΗΝΥΜΑ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ. Μιλώντας στο τοπικό Κοινοβούλιο, ο Πουιτζντεμόν χαρακτήρισε το δημοψήφισμα της 1ης Οκτωβρίου «επιμελητειακή και πολιτική επιτυχία», κατήγγειλε για μία ακόμα φορά τις αστυνομικές βιαιότητες που το σημάδεψαν κι έπειτα προχώρησε σε μια ιστορική ανάλυση της αυτονομιστικής διεκδίκησης, θυμίζοντας παράλληλα τους «εξευτελισμούς» που έχει επιφυλάξει η Μαδρίτη στη Βαρκελώνη. «Δεκαοκτώ φορές διατυπώσαμε το αίτημα να διοργανωθεί ένα δημοψήφισμα στα πρότυπα του σκωτσέζικου δημοψηφίσματος. Γιατί δεν μπορούσε να γίνει το ίδιο και στην Ισπανία; Η απάντηση ήταν πάντα αρνητική, συνοδευόμενη, επιπλέον, από μια αστυνομική απάντηση» δήλωσε. Η ομιλία του ήταν φυσικά στα καταλανικά, κάποια στιγμή ωστόσο απηύθυνε ένα μήνυμα στα ισπανικά: «Θέλω να στείλω στους Ισπανούς ένα μήνυμα σεβασμού και κατευνασμού. Σας ζητώ να προσπαθήσετε να αναγνωρίσετε τι μας έφερε ώς εδώ. Δεν είμαστε εγκληματίες, δεν είμαστε τρελοί, ούτε πραξικοπηματίες. Είμαστε φυσιολογικοί άνθρωποι που θέλουν να ψηφίσουν».
Μετά το δημοψήφισμα της 1ης Οκτωβρίου, συνέχισε ο Πουιτζντεμόν, «η Καταλωνία κέρδισε το δικαίωμα να είναι ένα ανεξάρτητο κράτος, να ακούγεται η φωνή της και να γίνεται σεβαστή. Είναι εφικτό αυτό, το είδαμε τις τελευταίες εβδομάδες. Η νίκη του Ναι στην ανεξαρτησία ήταν απόλυτη. Η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνουν οι κάλπες είναι το Ναι στην ανεξαρτησία και αυτός είναι ο δρόμος που θα ακολουθήσω. Υπάρχει ένα “πριν” και ένα “μετά” την 1η Οκτωβρίου. Η Καταλωνία θα είναι ένα ανεξάρτητο κράτος υπό τη μορφή μιας δημοκρατίας» πρόσθεσε.
ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΠΙΣΩ. Ισως από τον φόβο του αγνώστου, ωστόσο, ή λόγω της ασφυκτικής πολιτικής και οικονομικής πίεσης που του είχε ασκηθεί τις τελευταίες ημέρες, το επιπλέον βήμα ο καταλανός ηγέτης δεν το έκανε: «Η καταλανική κυβέρνηση και εγώ ο ίδιος προτείνουμε στο Κοινοβούλιο την αναστολή της διακήρυξης της ανεξαρτησίας ώστε τις επόμενες εβδομάδες να μπορέσει να διεξαχθεί ένας διάλογος. Η κυβέρνηση της Καταλωνίας τείνει το χέρι στον διάλογο. Αν όλοι αντιδράσουν με το ίδιο αίσθημα ευθύνης τις επόμενες ημέρες, η διαμάχη μπορεί να επιλυθεί με τρόπο ήρεμο και με σεβασμό προς τη βούληση των πολιτών».
Ο χώρος, το πάρκο γύρω από το τοπικό Κοινοβούλιο, είχε αποκλειστεί από νωρίς από τους Mossos, την καταλανική αστυνομία, «για λόγους ασφαλείας». Εκατοντάδες καταλανοί υπέρμαχοι της ανεξαρτησίας είχαν ωστόσο συγκεντρωθεί λίγο πιο πέρα, παρακολουθώντας σε γιγαντοοθόνες την ομιλία του Πουιτζντεμόν. «Η αλήθεια είναι πως απογοητεύτηκα λίγο» δήλωσε μετά το πέρας της ένας από αυτούς. «Είναι όμως η καλύτερη λύση για να επαναληφθεί ο διάλογος. Δεν μπορούσαμε να πάρουμε άμεσα μια μονομερή απόφαση. Πιστεύω πως η ισπανική κυβέρνηση δεν μπορεί να μας αγνοεί άλλο, θα πρέπει να διαπραγματευτούμε ένα δημοψήφισμα όπου θα μπορέσουμε όλοι να εκφραστούμε». «Μια έμμεση διακήρυξη ανεξαρτησίας, την οποία ακολουθεί μια σαφής αναστολή, είναι απαράδεκτη» ήρθε η ξερή απάντηση από τον εκπρόσωπο της ισπανικής κυβέρνησης.
