ΔΝΤ: Προβλέψεις για χαμηλό βαρομετρικό

Τον ασκό του Αιόλου, απελευθερώνοντας πολιτικές θύελλες περικοπών σε συντάξεις και αφορολόγητο ακόμα και από τις αρχές του 2018, είναι ικανές να ανοίξουν οι νεότερες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος στην Ελλάδα.

Η απόσταση που χωρίζει τον ανελαστικό στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ το 2018, σε σχέση με την πρόβλεψη του Ταμείου για πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ φθάνει τα 2,3 δισ. ευρώ στρώνοντας το χαλί για πρόωρο μαχαίρι σε συντάξεις και αφορολόγητο, στον βαθμό που το ΔΝΤ θελήσει να τραβήξει την κατάσταση στα άκρα. Μέχρι σήμερα το Ταμείο δεν έχει δώσει σημάδια ότι είναι διατεθειμένο να «χαριστεί» σε εγχώριες πολιτικές δυσκολίες ή ανατροπές στο πρόγραμμα. Το μότο «τα νούμερα πρέπει να βγαίνουν», αγαπημένη φράση του Πολ Τόμσεν, απειλεί τώρα να στοιχειώσει το κυβερνητικό στόρι της ομαλής εξόδου από το Μνημόνιο το καλοκαίρι του 2018 και η επικείμενη προσγείωση στην πραγματικότητα της τρίτης αξιολόγησης δεν αποκλείεται, για μία ακόμα φορά, να είναι ανώμαλη. Πολύ περισσότερο δε, το τέλος της λιτότητας το οποίο επιχείρησε να επικοινωνήσει το περασμένο καλοκαίρι η κυβέρνηση, έχοντας ήδη ψηφίζει πρόσθετα μέτρα ύψους 5 δισ. ευρώ με περικοπές στις συντάξεις έως και 18% και καθήλωση του αφορολογήτου έως και τα 5.700 ευρώ, υπό τον φερετζέ των αντίμετρων, δεν φαίνεται ούτε στον ορίζοντα του 2022. Κατά τις προβλέψεις του ΔΝΤ, οι δημόσιες δαπάνες όχι μόνο δεν θα πάρουν ανάσα τα επόμενα χρόνια, αλλά θα συνεχίσουν να φθίνουν ως ποσοστό του ΑΕΠ, με τον ρυθμό ανάπτυξης να στέκεται ανίκανος να αμβλύνει τις πιέσεις.

Προβλέψεις που πονάνε. Τις τελευταίες δύο ημέρες το ΔΝΤ «πυροβολεί» με προβλέψεις που ροκανίζουν το κυβερνητικό αφήγημα. Η ελληνική οικονομία δεν βρίσκεται σε διάδρομο απογείωσης, και ο ρυθμός ανάπτυξης ακόμα κι αν επιβεβαιωθεί η έκλαμψη του 2018, με επίδοση 2,6%, σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα δεν εγγυάται καλύτερες μέρες. Το 2022 το Ταμείο προβλέπει ανάπτυξη 1% εμμένοντας στην πάγια θέση του ότι η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να ξεφύγει ουσιαστικά από το φαύλο κύκλο της ύφεσης ή έστω της στασιμότητας χωρίς γενναίες αποφάσεις για το χρέος και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μακράς διαρκείας. Οι δεσμεύσεις για το χρέος όμως παραμένουν στον αέρα, ιδίως μετά την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στη Γερμανία, οι δε μεταρρυθμίσεις καρκινοβατούν στο σκοινί των 95 προαπαιτουμένων που πρέπει να κλείσουν έως το τέλος του έτους, με τις ιδιωτικοποιήσεις να βρίσκονται σε τέλμα και τις επενδύσεις –ενίοτε –στο απόσπασμα.

Στο δημοσιονομικό μέτωπο το Ταμείο όχι μόνο δεν βλέπει υπερβάσεις στους στόχους με τους οποίους έχει αλυσοδεθεί η ελληνική κυβέρνηση έως και το 2022 (για να μη γίνει λόγος για την ανάληψη δεσμεύσεων πλεονασμάτων πάνω από 2% έως και το 2060) αλλά προβλέπει μάχη με τα δεκαδικά ψηφία για το 2017 και ουσιαστική υστέρηση για το 2018.

Φέτος, όταν η κυβέρνηση έχει ήδη θέσει τον πήχη του πρωτογενούς πλεονάσματος στο 2,21% του ΑΕΠ το ΔΝΤ εκτιμά ότι θα είναι 1,696% του ΑΕΠ. Ο μνημονιακός στόχος αφορά πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% του ΑΕΠ και το υπουργείο Οικονομικών έχοντας προδιαγράψει ήδη την υπέρβασή του κάνει ασκήσεις επί χάρτου για διανομή κοινωνικού μερίσματος 800 εκατ. ευρώ τον ερχόμενο Δεκέμβριο. Η άφιξη της Ντέλιας Βελκουλέσκου, στις 23 Οκτωβρίου στην Αθήνα, αν η αποστολή του ΔΝΤ δεν πειστεί από (τυχόν καλύτερα) νεότερα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, κάθε άλλο παρά αποκλείεται να μπλοκάρει ακόμα και αυτά τα σχέδια.

Πηγές του υπουργείου Οικονομικών υπενθυμίζουν βέβαια τη μεγάλη γκάφα του ΔΝΤ πέρυσι, όταν προέβλεπε υστέρηση στον στόχο του πρωτογενούς πλεονάσματος και η Eurostat επικύρωσε στοιχεία τα οποία έδειχναν πλεόνασμα 4,2%, πέντε φορές πάνω από τον στόχο. Το 2017 όμως δεν έχει σχέση με το 2016, καθώς το προσχέδιο του προϋπολογισμού κατατέθηκε με πρόβλεψη υστέρησης εσόδων 1,860 δισ. ευρώ. Πέρυσι τα έσοδα ήταν η μεγάλη έκπληξη. Φέτος, η μεγάλη χασούρα.

Ανησυχία. Για το κρίσιμο 2018, η εικόνα είναι πολλαπλάσια σκληρή. Από τον Ιούλιο το ΔΝΤ αμφέβαλλε για τη δυνατότητα επίτευξης του στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ, όπως ορίζει το Μνημόνιο. Μέχρι σήμερα δεν έχει μεταβάλει τις προβλέψεις του. Συνεχίζει να προβλέπει πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ έχοντας ήδη προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο να έρθουν πιο μπροστά τα ψηφισμένα μέτρα για συντάξεις και αφορολόγητο. Για τα αντίμετρα, δεν συζητά το ενδεχόμενο εφαρμογής τους πριν από το 2023.

Κυβερνητικές πηγές, τους τελευταίους μήνες δεν κρύβουν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο το Ταμείο να βάλει για μία ακόμα φορά φωτιά στη διαπραγμάτευση, αλλά και στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό. Νέο μαχαίρι 18% στις συντάξεις από το 2018 κρίνεται μάλλον ασήκωτο. Πολύ περισσότερο αν συνοδεύεται από έστω και σταδιακή μείωση του αφορολογήτου. Με την ενεργοποίηση αυτών των μέτρων πάντως, οι όποιες ενστάσεις του ΔΝΤ στο δημοσιονομικό πεδίο θεωρείται δεδομένο ότι θα καμφθούν. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι από το 2019 έως και το 2022 το ΔΝΤ στις προβλέψεις του δεν διστάζει να επικυρώσει την πρόβλεψη για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.

Το Σάββατο στην Ουάσιγκτον Ευκλείδης Τσακαλώτος και Γιώργος Χουλιαράκης θα έχουν την ευκαιρία να λάβουν ένα δείγμα προθέσεων από τη γενική διευθύντρια Κριστίν Λαγκάρντ με την οποία έχει προγραμματιστεί συνάντηση στο περιθώριο της ετήσιας Συνόδου του Ταμείου. Πιο πριν, το απόγευμα της Παρασκευής, με ενδιαφέρον αναμένεται η προγραμματισμένη συνέντευξη του Πολ Τόμσεν, με το ελληνικό ζήτημα να βρίσκεται για μια ακόμα χρονιά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.