Το δικό του «αμερικανικό όνειρο» ελπίζει να ζήσει ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος εδώ και λίγες ώρες βρίσκεται στο Σικάγο. Η πενθήμερη επίσκεψη του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ κρύβει υψηλούς συμβολισμούς και προσδοκίες και γι’ αυτό το ταξίδι προετοιμάστηκε για αρκετό καιρό, με πλούσιο παρασκήνιο. Στόχος του Μαξίμου είναι να μη σταθούν μόνο στο photo opportunity με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, για το οποίο ούτως ή άλλως υπήρξαν διιστάμενες απόψεις.
Συγκεκριμένα, στελέχη που βρίσκονται κοντά στον Πρωθυπουργό υποστήριξαν πως το κάδρο με τον Τραμπ έχει μόνο αρνητικά να προσφέρει στον Τσίπρα ακριβώς λόγω της αμφιλεγόμενης στάσης του αμερικανού προέδρου σε διάφορα ζητήματα. Επικράτησε, ωστόσο, η άλλη άποψη, η οποία ορίζει πως δεν μπορείς να επιλέγεις τους συνομιλητές σου. Επιπλέον, μια ιδιαιτερότητα της συνάντησης αποτελεί το γεγονός ότι διεξάγεται περίπου ένα χρόνο μετά την επίσκεψη Ομπάμα στην Αθήνα. Οπερ σημαίνει πως σε λιγότερους από 12 μήνες ο Τσίπρας είχε την τύχη να συναντηθεί τετ α τετ με δύο διαφορετικούς αμερικανούς προέδρους: έναν Δημοκρατικό και έναν Ρεπουμπλικανό.
Ετσι, από το Μαξίμου επιχειρείται να αναδειχθεί ως μείζον γεγονός η επίσκεψη Τσίπρα στον Λευκό Οίκο δεδομένου πως η χρονική συγκυρία είναι τέτοια που μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για την Ελλάδα. Η κρίση που σοβεί το τελευταίο διάστημα στις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας θεωρητικώς αναβαθμίζει τον ρόλο της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου και την καθιστά βασικό συνομιλητή της αμερικανικής πλευράς. Και σ’ αυτό ακριβώς προσδοκά το Μαξίμου: στην επιβεβαίωση της στήριξης των ΗΠΑ προς την Ελλάδα. Το πρώτο μήνυμα, άλλωστε, εκτιμάται ως θετικό, λόγω της συμβολικής απόφασης για διαμονή του Πρωθυπουργού στο Blair House, το οίκημα που τιμής ένεκεν παραχωρεί ο αμερικανός πρόεδρος στους εκλεκτούς του προσκεκλημένους.
Αλλά τούτο δεν σημαίνει πως ο Τραμπ δεν θα ζητήσει ανταλλάγματα ούτε πως η συνάντηση θα διεξαχθεί σε ανέφελο κλίμα. Τουναντίον, ο αιφνιδιασμός από τη στυγνή δολοφονία του Μιχάλη Ζαφειρόπουλου και η πολιτική διάσταση του ζητήματος φέρνουν στον νου άλλες εποχές και τραυματικές εμπειρίες στις οποίες πάντοτε η αμερικανική πλευρά ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητη. Ψηλά στην ατζέντα πάντως θα βρεθεί το ζήτημα της χρήσης από τους Αμερικανούς της βάσης της Σούδας, αλλά και το ενδεχόμενο διεύρυνσης της στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ και η δυνατότητα αξιοποίησης και άλλων υποδομών από τις αμερικανικές δυνάμεις στο πλαίσιο της κοινής συμμετοχής στο ΝΑΤΟ (π.χ. χρήση της βάσης και στο Καστέλλι). Ιδιαίτερη σημασία δίδεται και στα εξοπλιστικά και συγκεκριμένα στην αναβάθμιση του στόλου των μαχητικών αεροσκαφών F16 –με αυτόν τον τύπο πέταξε την Πέμπτη πάνω από το Αιγαίο ο Τσίπρας –ενώ στις ΗΠΑ βρισκόταν ήδη για σχετικές επαφές ο αναπληρωτής υπουργός Αμυνας Δημήτρης Βίτσας.
Τα ζητήματα αυτά προκαλούν δυσφορία στο παραδοσιακό κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ μολονότι ο βουλευτής Σάκης Παπαδόπουλος έσπευσε να δηλώσει πως «το σύνθημα “φονιάδες των λαών, Αμερικάνοι” δεν ανταποκρίνεται στην εποχή που ζούμε». Μια ενδεχόμενη κύρωση της συμφωνίας για τη Σούδα από τη Βουλή θα μπορούσε, για παράδειγμα, να εξελιχθεί σε Βατερλώ για τον Τσίπρα, ο οποίος θα έπρεπε να αναζητήσει σωσίβιο από τη ΝΔ.
Κυπριακό, ενέργεια και επενδύσεις
Η ευκαιρία για την Ελλάδα, όμως, αναδεικνύεται ιδίως σε ό,τι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό. Ο Πρωθυπουργός προσδοκά σε μια δήλωση στήριξης από την αμερικανική πλευρά υπό το πρίσμα της κρίσης των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Πολλώ δε μάλλον στο πεδίο της ενεργειακής διπλωματίας, με το δεδομένο ενδιαφέρον αμερικανικών πετρελαϊκών κολοσσών όπως η Exxon Mobil για τις έρευνες υδρογονανθράκων σε Ελλάδα και Κύπρο, η δήλωση αυτή αναβαθμίζει τον ρόλο της Ελλάδας στο τρίγωνο που δημιουργείται νότια της Κύπρου με Αίγυπτο και Ισραήλ.
Σπουδαίο κεφάλαιο στο «αμερικανικό όνειρο» Τσίπρα αποτελούν ασφαλώς και οι επενδύσεις. Μολονότι ο Πρωθυπουργός δεν θα συνοδεύεται από ομάδα ελλήνων επιχειρηματιών όπως είχε σχεδιαστεί αρχικά, θα έχει αλλεπάλληλες συναντήσεις με ομογενείς και υποψήφιους επενδυτές στο Σικάγο και την Ουάσιγκτον επιδιώκοντας να στείλει το μήνυμα ότι η Ελλάδα αλλάζει και πλέον αποτελεί μια χώρα φιλική προς τους επενδυτές. Στο Σικάγο π.χ. θα έχει επαφές με ελληνοαμερικανούς επιχειρηματίες, μεταξύ των οποίων ο Τζον Κάλαμος της Exin, που πρόσφατα εξαγόρασε την Εθνική Ασφαλιστική, αλλά και νέους επιχειρηματίες (startuppers). Επίσης θα συναντηθεί με το Συμβούλιο Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC). Το υπόβαθρο των συναντήσεων έχει θέσει με προπαρασκευαστικές επαφές του ο υπουργός Οικονομίας Δημήτρης Παπαδημητρίου, ενώ πολύτιμη είναι και η συμβολή του αμερικανού πρεσβευτή στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ.
Κατά την τριήμερη παραμονή του στην Ουάσιγκτον, από τη Δευτέρα, ο Τσίπρας θα περάσει δις το κατώφλι του Λευκού Οίκου. Εκτός του αμερικανού προέδρου θα συναντήσει (την Τετάρτη) και τον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς, ενώ θα ολοκληρώσει την επίσκεψή του με ομιλία στο Brookings Institution, στο οποίο είχε βρεθεί το 2013. Τότε είχε καλέσει τους Αμερικανούς «να μη φοβηθούν την Αριστερά στην Ελλάδα» αφού ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν αντιπολίτευση και ο ίδιος ένας… άλλος Τσίπρας.
Η Λαγκάρντ και η αξιολόγηση
Τα βλέμματα, ωστόσο, στρέφονται και στη συνάντησή του με την Κριστίν Λαγκάρντ, καθώς το ραντεβού έκλεισε για το απόγευμα της Δευτέρας. Μόλις δύο 24ωρα νωρίτερα, η επικεφαλής του ΔΝΤ θα έχει συναντηθεί με το δίδυμο Τσακαλώτου – Χουλιαράκη, το οποίο βρίσκεται στην αμερικανική πρωτεύουσα για τη φθινοπωρινή σύνοδο του Ταμείου. Ο πήχης προσδοκιών της ελληνικής πλευράς, ωστόσο, από τη διπλή συνάντηση έχει υποχωρήσει σημαντικά. Ο λόγος είναι η διαφαινόμενη άρνηση του Ταμείου να ανακοινώσει τις τελικές προθέσεις του περί συμμετοχής ή μη στο ελληνικό πρόγραμμα παρά τις πιέσεις της Αθήνας: «Δεν μπορεί να είναι με το ένα πόδι εντός και το άλλο εκτός», δήλωσε από τον Ουάσιγκτον ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά λέξη προς λέξη όσα είχε πει ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ. Επιθυμία του Μαξίμου είναι να υπάρξει τουλάχιστον στήριξη από τον Τραμπ στο συγκεκριμένο ζήτημα και να ασκήσει έτσι εμμέσως πιέσεις στο συμβούλιο του Ταμείου, με το βλέμμα και στο ζήτημα του χρέους και της διευθέτησής του.
Σε ό,τι αφορά την τρίτη αξιολόγηση, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι το ΔΝΤ προετοιμάζεται για ντέρμπι μετά τις εκτιμήσεις για τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας. Αν και η κυβέρνηση προβάλλει τις θετικές προβλέψεις του Ταμείου για την ανάπτυξη και στέκεται στη δήλωση Λαγκάρντ πως δεν ζητούνται νέα μέτρα παρά μόνον επίτευξη των συμφωνημένων στόχων, ουσιαστικά το Ταμείο πετάει το μπαλάκι στους Ευρωπαίους. Γνωρίζει, άλλωστε, αφενός πως η Ευρώπη βρίσκεται σε στάδιο προσαρμογής μετά τις γερμανικές εκλογές και τις προτάσεις Μακρόν για την ευρωζώνη και αφετέρου έχει το ίδιο τη δυνατότητα να φέρει πιο νωρίς τα μέτρα που έχουν ήδη συμφωνηθεί για την περίοδο 2019-2020. Ενδεχόμενο το οποίο συναρτάται άμεσα με τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα –του χρόνου των εκλογών συμπεριλαμβανομένου.
Χθες το μεσημέρι, πριν από την αναχώρηση του Πρωθυπουργού συνεδρίασε στο Μαξίμου διυπουργική επιτροπή για την πορεία υλοποίησης των προαπαιτουμένων της τρίτης αξιολόγησης.
Το υπερατλαντικό ταξίδι Τσίπρα αποτελεί σε κάθε περίπτωση μια καλή ευκαιρία για τον ίδιο προκειμένου να ξεφύγει από τη ζοφερή πραγματικότητα που δημιούργησε στο εσωτερικό η ψηφοφορία για την ταυτότητα φύλου. Ο Τσίπρας θα συνοδεύεται από τον Πάνο Καμμένο, πράγμα που σημαίνει πως οι δύο συγκυβερνήτες θα έχουν μια καλή ευκαιρία να συσφίγξουν εκ νέου τις σχέσεις τους τη στιγμή που στην Αθήνα έχουν ξεκινήσει πάλι συζητήσεις για αναζήτηση εναλλακτικών συμμαχιών. Ο Πρωθυπουργός θα συνοδεύεται από τη σύζυγό του ενώ στην αποστολή θα συμμετέχουν και οι υπουργοί Νίκος Κοτζιάς, Νίκος Παππάς και Δημήτρης Παπαδημητρίου.
