Στην κόψη του ξυραφιού κινείται ο προϋπολογισμός μετά την έκρηξη στις επιστροφές φόρων που σημειώθηκε τον Σεπτέμβριο. Μόλις η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων άνοιξε το πουγκί και άρχισε να επιστρέφει μαζικά φόρους σε φορολογούμενους και επιχειρήσεις που ήταν σε λίστα αναμονής, αμέσως η εικόνα αλλοιώθηκε και ενισχύθηκαν οι παρενέργειες στον κρατικό προϋπολογισμό.
Τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το 9μηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2017 αποκαλύπτουν ότι η τρύπα στα έσοδα άνοιξε επικίνδυνα και για να μην απειληθεί ο στόχος του προϋπολογισμού θα πρέπει στο τελευταίο τρίμηνο του έτους κάθε μήνα να μπαίνουν στα δημόσια ταμεία έσοδα πάνω από 5 δισ. ευρώ.
Η υστέρηση στα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού διευρύνθηκε στο τέλος Σεπτεμβρίου στα 2,391 δισ. από 1,748 δισ. ένα μήνα νωρίτερα, τον Αύγουστο. Την ίδια ώρα όμως το πρωτογενές πλεόνασμα συντηρείται στα 5,4 δισ. ευρώ λόγω του φρένου (2,3 δισ. ευρώ) στις πληρωμές κρατικών δαπανών.
Οι αστοχίες, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, οφείλονται σε δύο λόγους:
1. Εκρηξη στις επιστροφές φόρων: Οι επιστροφές φόρων (εξαιρουμένων των επιστροφών από το πρόγραμμα εκκαθάρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών) ανήλθαν σε 4,077 δισ. ευρώ, υπερβαίνοντας όχι μόνο τον μηνιαίο στόχο των 2,315 δισ. κατά 1,762 δισ. αλλά και τον στόχο του Μεσοπρόθεσμου που είχε τεθεί για ολόκληρο το έτος.
Για το 2017 είχαν προβλεφθεί επιστροφές φόρων ύψους 3,324 δισ. ευρώ αλλά από τον περασμένο μήνα ο στόχος υπερκαλύφθηκε κατά 753 εκατ. Μόνο τον Σεπτέμβριο το Δημόσιο επέστρεψε σε φυσικά και νομικά πρόσωπα φόρους ύψους 1,512 δισ. έναντι μηνιαίου στόχου 219 εκατ.
Οι πληρωμές αυτές αφορούν τρέχουσες επιστροφές φόρων και όχι επιστροφές που εκκρεμούν εδώ και πολλούς μήνες που συνδέονται με την εκταμίευση της δόσης των 800 εκατ. ευρώ. Με βάση το προσχέδιο του προϋπολογισμού 2018 ο φετινός στόχος για τις επιστροφές φόρων έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω. Από 3,324 δισ. που προέβλεπε το Μεσοπρόθεσμο ανέβηκε στα 4,686 δισ. ευρώ.
2. Είσπραξη ΕΝΦΙΑ: Στην έναρξη καταβολής της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ 2017 (1,027 εκατ. ευρώ) από τον Σεπτέμβριο αντί για τον Αύγουστο, όπως είχε προβλεφθεί.
Ο ΦΟΡΟΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ. Ακόμα και αν βγει από την εξίσωση η παράμετρος των επιστροφών φόρου, ο προϋπολογισμός στο μέτωπο των εσόδων καταγράφει μαύρη τρύπα της τάξης των 475 εκατ. ευρώ. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι τον περασμένο μήνα οι φορολογούμενοι έκαναν το πατριωτικό τους καθήκον και πλήρωσαν την πρώτη δόση του φετινού λογαριασμού του ΕΝΦΙΑ. Τον περασμένο μήνα εισπράχθηκαν συνολικά 5,69 δισ. ευρώ. Ανοιχτές πληγές για τα δημόσια ταμεία παραμένουν:
–Οι μειωμένες εισπράξεις από τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων λόγω της κατάρρευσης των εισοδημάτων που εμφάνισαν φέτος στην Εφορία οι φορολογούμενοι και κυρίως οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Η υπερφορολόγηση γύρισε μπούμερανγκ για τα φορολογικά έσοδα αφού η μείωση του αφορολόγητου, η αύξηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, η αύξηση των φορολογικών συντελεστών για όσους εισπράττουν εισοδήματα από ακίνητα και η αυξημένη προκαταβολή φόρου για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες άνοιξαν τρύπα στα έσοδα 945 εκατ. ευρώ.
–Η αδυναμία των πολιτών να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις, στοιχείο που αποτυπώνεται στα στοιχεία των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Κάθε μήνα οι φόροι που μένουν απλήρωτοι αγγίζουν το 1 δισ. ευρώ.
ΠΡΩΤΟΓΕΝΈΣ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ. Το πρωτογενές πλεόνασμα διαμορφώθηκε στα 4,5 δισ. ευρώ και συντηρείται από την υπερσυγκράτηση των δαπανών. Τα στοιχεία δείχνουν ότι στο εννεάμηνο οι πληρωμές δαπανών κρατικού προϋπολογισμού υστερούν κατά 2,316 δισ. σε σχέση με τον στόχο, εκ των οποίων 722 εκατ. αφορούν στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Και στις πρωτογενείς δαπάνες όμως η υστέρηση είναι 1,615 δισ.
Με αυτά τα δεδομένα το πρωτογενές πλεόνασμα συντηρείται κοντά στο στόχο αλλά για δεύτερο συνεχόμενο μήνα καταγράφεται, έστω και οριακή, απόκλιση. Στο τέλος Σεπτεμβρίου το πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκε σε 4,502 δισ. ευρώ όταν ο στόχος ήταν 4,556 δισ. ευρώ με υστέρηση 54 εκατ. ευρώ.
Ο ετήσιος στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού είναι 4,337 δισ. ευρώ, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει «μαξιλάρι ασφαλείας».
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΝΔ. «Η πολιτική της κυβέρνησης είναι ανερμάτιστη, οικονομικά αναποτελεσματική, κοινωνικά άδικη και οδηγεί σε πλήρες αδιέξοδο» σημειώνει ο τομεάρχης Οικονομικών της ΝΔ Χρήστος Σταϊκούρας προσθέτοντας ότι τα έσοδα προ επιστροφών φόρων, κυρίως ο φόρος εισοδήματος, είναι χαμηλότερα από τους στόχους, απόδειξη της εξάντλησης της φοροδοτικής ικανότητας των πολιτών λόγω της υπερφορολόγησής τους.
