Η επιστολή του Κάρλες Πουιτζντεμόν έφτασε στο γραφείο του ισπανού πρωθυπουργού στις 9.50 τοπική ώρα, ακριβώς δέκα λεπτά πριν λήξει η διορία που του είχε δώσει η Μαδρίτη προκειμένου να αποσαφηνίσει αν έχει κηρύξει ή όχι μονομερώς την ανεξαρτησία της Καταλωνίας –και σε περίπτωση που το έχει κάνει, να την πάρει πίσω. Ολη η ουσία βρισκόταν στην τελευταία της παράγραφο: «Αν η ισπανική κυβέρνηση επιμείνει να εμποδίζει τον διάλογο και να συνεχίζει την καταστολή, το Κοινοβούλιο της Καταλωνίας μπορεί να προχωρήσει, εφόσον το κρίνει σκόπιμο, σε ψηφοφορία για την επίσημη κήρυξη ανεξαρτησίας, κάτι που δεν έκανε στις 10 Οκτωβρίου». Οι λίγες αυτές γραμμές εμπεριείχαν μια ξεκάθαρη απειλή καθώς και μια έμμεση δήλωση του καταλανού προέδρου πως δεν προκήρυξε την ανεξαρτησία κατά τη συνεδρίαση του τοπικού Κοινοβουλίου πριν από δέκα ημέρες. Η Μαδρίτη επέλεξε να κρατήσει το πρώτο. Και συγκαλεί αύριο έκτακτο υπουργικό συμβούλιο προκειμένου να δρομολογήσει εφαρμογή του άρθρου 155 και μερική ή και συνολική άρση της αυτονομίας της Καταλωνίας.
Την ίδια ημέρα, στις 5 το απόγευμα, το καταλανικό αποσχιστικό κίνημα διοργανώνει μεγάλη διαδήλωση στο κέντρο της Βαρκελώνης. Απομένει να φανεί, σε αυτόν τον πόλεμο νεύρων που μαίνεται μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης, όπου αμφότερες οι πλευρές προσπαθούν διαρκώς αφενός να κερδίσουν χρόνο, αφετέρου να επιρρίψουν στον «αντίπαλο» την ευθύνη για την εφαρμογή του άρθρου 155, ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις. Το επίμαχο άρθρο του ισπανικού Συντάγματος είναι ξεκάθαρο και ασαφές ταυτόχρονα. Προβλέπει μεν υπαγωγή σε εποπτεία όποιας περιφέρειας «δεν σέβεται τις υποχρεώσεις που τις επιβάλλει το Σύνταγμα ή άλλοι νόμοι ή δρα με τρόπο που βλάπτει σοβαρά το γενικό συμφέρον της Ισπανίας», δεν διευκρινίζει ωστόσο τα «απαραίτητα μέτρα» που θα εξαναγκάσουν την περιφέρεια αυτή σε συμμόρφωση, δεν κάνει ρητά λόγο ούτε για αποπομπή της κυβέρνησης ούτε για διάλυση του περιφερειακού Κοινοβουλίου. Και η εφαρμογή του προαγγέλλεται επίπονη.
Η κυβέρνηση πρέπει να παρουσιάσει γραπτώς και αναλυτικά στον πρόεδρο της Γερουσίας τα μέτρα που σκέπτεται να λάβει, την προειδοποίηση που έγινε στον καταλανό πρόεδρο και την απάντησή του. Σύμφωνα με την «El Pais», τα μέτρα θα εγκριθούν και θα αποσταλούν από το υπουργικό συμβούλιο αύριο. Στη συνέχεια, «Σάββατο ή Δευτέρα», θα κληθεί να γνωμοδοτήσει η αρμόδια Γενική Επιτροπή των Αυτόνομων Κοινοτήτων. Ο Κάρλες Πουιτζντεμόν θα έχει ένα χρονικό περιθώριο να παρουσιάσει τις απαντήσεις του. Και μετά το νομοσχέδιο θα τεθεί σε ψηφοφορία στη Γερουσία, όπου το Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι διαθέτει απόλυτη πλειοψηφία. Ολα δείχνουν επίσης πως έχει τη στήριξη των κεντρώων Ciudadanos: «Μία δημοκρατία δεν μπορεί να δέχεται εκβιασμούς» αντέδρασε χθες έντονα ο επικεφαλής τους Αλμπέρτο Ριβέρα. Οι Σοσιαλιστές, από την πλευρά τους, διαμήνυσαν χθες πως, παρότι στέκονται 100% στο πλευρό της κυβέρνησης, θα επιμείνουν ώστε να εφαρμοστεί το άρθρο 155 με τον πλέον αναλογικό τρόπο. Μια «πολύ πολύ περιορισμένη» και «για σύντομο χρονικό διάστημα» εφαρμογή του άρθρου ζήτησε ο ηγέτης του PSOE, Πέδρο Σάντσεθ. Σε διαφορετικό μήκος κύματος, ο ηγέτης του Podemos, της ριζοσπαστικής Αριστεράς, Πάμπλο Ιγκλέσιας, κατήγγειλε μεν τις «απειλές» του Πουιτζντεμόν, δήλωσε ωστόσο πως «η εφαρμογή του άρθρου 155, τη στιγμή που δεν υπήρξε κήρυξη ανεξαρτησίας, θα αποτελούσε δημοκρατική οπισθοδρόμηση» και θα συνιστούσε «το αντίθετο μιας λύσης».
Η προβλεπόμενη διαδικασία θα κρατήσει σε κάθε περίπτωση κάποιες ημέρες, ίσως και εβδομάδες. Κυβερνητικές πηγές εκτιμούσαν χθες πως το πράσινο φως της Γερουσίας θα δοθεί «το αργότερο μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου». Σύμφωνα με άλλες εκτιμήσεις, ωστόσο, δεν αναμένεται πριν από τις αρχές Νοεμβρίου. Θεωρητικά λοιπόν υπάρχει ακόμα χρόνος: η κυβέρνηση Ραχόι είχε εξηγήσει σε δημοσιογράφους την Πέμπτη πως αν η καταλανική κυβέρνηση προκήρυττε πρόωρες περιφερειακές εκλογές, η υπαγωγή της Καταλωνίας σε κηδεμονία θα αναστελλόταν.
«Η διενέργεια πρόωρων περιφερειακών εκλογών θα συνιστούσε προδοσία της λαϊκής εντολής για ανεξαρτησία» αντέδρασε η Ρεπουμπλικανική Αριστερά της Καταλωνίας (ERC), κυβερνητικός εταίρος του Κάρλες Πουιτζντεμόν. Ο Πέδρο Σάντσεθ πάντως εκτίμησε χθες πως ο καταλανός πρόεδρος μπορεί να αλλάξει στάση και να συγκαλέσει εκλογές προτού εγκρίνει η Γερουσία τα μέτρα. «Ο Πουιτζντεμόν δεν θέλει να προκηρύξει την ανεξαρτησία και ο Ραχόι δεν θέλει να εφαρμόσει το 155» εκτιμούσε χθες στο twitter o δημοσιογράφος της «El Pais» Ρούμπεν Αμόν. Αλλά η αβεβαιότητα συνεχίζεται, η κρίση βαθαίνει, οι φόβοι για κοινωνική αναταραχή εντείνονται και στον ορίζοντα διαγράφονται σοβαρές συνέπειες για την ισπανική οικονομία.