Αναζήτηση
Οι ηγέτες των ισχυρότερων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης προσπάθησαν να υποβαθμίσουν την πολιτική κρίση που προκαλεί η καταλανική υπόθεση στην Ισπανία και να αποφύγουν κάθε ενδεχόμενο να ενθαρρύνουν αυτονομιστές στη Γηραιά Ηπειρο, χαρακτηρίζοντας την προσπάθεια της Βαρκελώνης να επιτύχει την ανεξαρτητοποίηση της Καταλωνίας εσωτερικό ζήτημα κι αποκλείοντας οποιονδήποτε μεσολαβητικό ρόλο.
Οι ηγέτες δε συζήτησαν καν επίσημα για το καταλανικό, καθώς έκριναν ότι δεν θα είχαν τίποτε να κερδίσουν προκαλώντας την οργή της Μαδρίτης, εξήγησαν διπλωμάτες.
«Δε βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη», διευκρίνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ κατά τη διάρκεια της συνόδου, μολονότι αναγνώρισε ότι η κατάσταση είναι «ανησυχητική».
«Ολοι έχουμε τα συναισθήματά μας, τις απόψεις μας, τις εκτιμήσεις μας, αλλά επίσημα μιλώντας, δεν υπάρχει χώρος για επέμβαση της ΕΕ, για μεσολάβηση, ή για διεθνή πρωτοβουλία» ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα, έσπευσε να προσθέσει ο ίδιος.
«Είναι εσωτερικό ζήτημα της Ισπανίας»
Η προσέγγιση αυτή έρχεται σε διαμετρική αντίθεση με τον τρόπο που η Ευρώπη αντιμετώπισε κάθε άλλο μείζον ζήτημα την τελευταία δεκαετία, από την οικονομική κρίση στην Ελλάδα ως τις ροές προσφύγων από τη Συρία.
Σε αναρίθμητες περιπτώσεις, οι ηγέτες της ΕΕ χρησιμοποιούσαν τα δείπνα εργασίας για να πιέσουν να ληφθούν κοινές αποφάσεις, ή να διατυπωθεί κοινή πολιτική θέση.
«Είναι εσωτερικό ζήτημα της Ισπανίας», έκρινε ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε στους δημοσιογράφους, εκφράζοντας θέση ταυτόσημη με αυτήν που εξέφερε ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος είχε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον ισπανό πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι στο περιθώριο της συνόδου κορυφής.
Ο Μακρόν «έχει απόλυτη εμπιστοσύνη στον Ραχόι για την επίλυση της κατάστασης», δήλωσε γαλλική διπλωματική πηγή, ενώ αργότερα ο ίδιος ο πρόεδρος της Γαλλίας είπε πως θέλει να σταλεί «μήνυμα ενότητας» της Ευρώπης για το ζήτημα.
Η κυβέρνηση στη Μαδρίτη ετοιμάζεται να αναστείλει την αυτονομία της Καταλωνίας και να επιβάλει την απευθείας διακυβέρνησή της από το κέντρο, αφού ο καταλανός πρόεδρος Κάρλες Πουτζντεμόν διεμήνυσε ξανά ότι θα προχωρήσει σε επίσημη ανακήρυξη ανεξαρτησίας αν η ισπανική πολιτική ηγεσία αρνηθεί να συναινέσει στην έναρξη συνομιλιών.
Ο Ραχόι δεν είπε λέξη για το θέμα πριν, από και κατά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, παρότι άλλοι ηγέτες αναφέρθηκαν στο θέμα στις συνεντεύξεις Τύπου την Πέμπτη. Η καγκελάριος της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ τόνισε πως ελπίζει ότι θα εξευρεθεί λύση που θα συμμορφώνεται προς «το Σύνταγμα της Ισπανίας».
Φοβούνται τους δικούς τους αυτονομιστές
Από την πλευρά του ο Σαρλ Μισέλ, ο πρωθυπουργός του Βελγίου, απηύθυνε έκκληση για «αποκλιμάκωση» και για «διάλογο» ανάμεσα στις κυβερνήσεις της Μαδρίτης και της Βαρκελώνης, θέση που εξέφρασε και ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπετέλ.
Παρά τις έντονες ισπανικές παρασκηνιακές αντιδράσεις, τόσο ο Μισέλ όσο και ο Μπετέλ επέμειναν ότι κατά τη δική τους άποψη «η βία δεν είναι η απάντηση» στο καταλανικό ζήτημα.
Ομως ευρύτερα, παρότι προκάλεσε ανησυχίες ο τρόπος που χειρίστηκε ο Ραχόι το δημοψήφισμα για την αυτοδιάθεση της Καταλωνίας την 1η Οκτωβρίου – η Μαδρίτη χαρακτήρισε παράνομη την ψηφοφορία κι ανέπτυξε μεγάλη αστυνομική δύναμη η οποία εμπόδισε σε πολλές περιπτώσεις δια της βίας τη διεξαγωγή της – οι ευρωπαίοι ηγέτες φοβούνται περισσότερο το ενδεχόμενο να γίνουν δηλώσεις που θα ενθαρρύνουν αυτονομιστές στις δικές τους χώρες.
Από τη Σκωτία ως τη Φλάνδρα και τη Λομβαρδία, η οικονομική κρίση, η ανεργία, η κρίση των προσφύγων και των μεταναστών έδωσαν ευκαιρίες σε αυτονομιστικά, αντιευρωπαϊκά και λαϊκιστικά κόμματα να τραφούν από τη δυσαρέσκεια απέναντι στις ελίτ και να εκμεταλλευθούν τοπικιστικούς διαχωρισμούς.
Την ώρα που η Βρετανία διαπραγματεύεται την αποχώρησή της από την ΕΕ, οι περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να αποφύγουν με κάθε τρόπο την έναρξη νέας, εξαιρετικά περίπλοκης διαπραγμάτευσης που θα δημιουργούσε αβεβαιότητες για την οικονομία και θα είχε άδηλες νομικές επιπλοκές.
Μικρές χώρες μέλη της ΕΕ, όπως η Σλοβενία, που μετατράπηκαν σε εθνικά κράτη με τις εξελίξεις που πυροδότησε το τέλος του ψυχρού πολέμου, αισθάνονται εξίσου άβολα μπροστά στο ενδεχόμενο να ενθαρρύνουν αυτονομιστές στην Ευρώπη.
Αύριο η αναστολή της αυτονομίας
Βασίζονται μεταξύ άλλων στην Ισπανία για επενδύσεις. Ο σλοβένος πρωθυπουργός Μίρο Τσέραρ αναγνώρισε ότι κρατά «συναισθηματική στάση» για το ζήτημα, αλλά έσπευσε να συμπληρώσει πως «η κατάσταση στην Καταλωνία σήμερα είναι εντελώς διαφορετική» από εκείνη στη Λουμπλιάνα όταν ανακοίνωσε την ανεξαρτησία της από την ομοσπονδία της Γιουγκοσλαβίας το 1991.
Ακόμη και σε κράτη των δυτικών Βαλκανίων, που θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ, υπάρχουν δισταγμοί ως προς την ενθάρρυνση αιτημάτων αυτονομίας.
Η Ισπανία είναι η μία από τις πέντε χώρες μέλη της ΕΕ που δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του Κοσόβου.
«Δεν υπάρχουν πολλά που θα μπορούσε να κερδίσει κανείς υποστηρίζοντας τη Βαρκελώνη», αντιθέτως «υπάρχουν πολλά που θα μπορούσε να χάσει εξοργίζοντας τη Μαδρίτη», συνόψισε ευρωπαίος διπλωμάτης στη σύνοδο κορυφής.
Η απόφαση της ισπανικής κυβέρνησης για την αναστολή της αυτονομίας της Καταλωνίας αναμένεται να ανακοινωθεί αύριο Σάββατο, στην έκτακτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου που συγκάλεσε ο Ραχόι, πριν διαβιβαστεί στη Γερουσία προς επικύρωση στα τέλη Οκτωβρίου.
