Filioque

Πριν λίγο καιρό, φίλος μού είπε το εξής καταπληκτικό: «στις χώρες που ισχύει το filioque, υπάρχουν checks and balances· στις χώρες που το Αγιο Πνεύμα εκπορεύεται μόνο εκ του Πατρός, όχι». Εβαλα τα γέλια, ήταν ευρηματικό –γνωρίζουμε πολύ καλά πως στην ορθόδοξη δημοκρατία μας το πάνω χέρι έχει η εκτελεστική εξουσία. Ισως η παρατήρηση δικαιώνει τους οπαδούς της θεωρίας της «σύγκρουσης των πολιτισμών», αφού θα μπορούσε να εξηγεί γιατί οι ορθόδοξες χώρες έχουν διαφορετική πολιτική ιστορία από τις προτεσταντικές και καθολικές. Αλλά μπορείς να το δεις και ανάποδα, ότι η πολιτική επηρέασε το θεολογικό δόγμα: για τους βυζαντινούς ήταν αδιανόητο να υπάρχει κάτι ισότιμο με τον αυτοκράτορα, ενώ το πρόβλημα του πάπα το 1054 που έγινε το σχίσμα ήταν να βρει ισορροπία με τον κραταιό γερμανό αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Πρόσφατες όμως εξελίξεις διαψεύδουν τη θεωρία του φίλου μου: προ ημερών, το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε ότι απαιτείται «ασφαλέστερος» χειρισμός του Πόθεν Εσχες των δικαστικών από αυτό των βουλευτών. Χθες, μάθαμε ότι 160 πρώην και νυν βουλευτές θα πάρουν καθένας αναδρομικά τουλάχιστον 100.00 ευρώ κατά μέσο όρο –συνολικά πάνω από 15.000.000. Διότι οι αποδοχές τους έπρεπε να είχαν αντιστοιχηθεί από το 2009 προς αυτές του προέδρου του Αρείου Πάγου –που είχαν αυξηθεί κατά 80% περίπου (όπως και των υπολοίπων δικαστικών) επειδή ο πρόεδρος της Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών έπαιρνε μισθό μεγαλύτερο από τον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου –αντί να μειώσουν τον μισθό του προέδρου της Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών, οι δικαστικοί προτίμησαν να αυξήσουν τους δικούς τους. Αρα τα check and balances λειτουργούν εξαιρετικά, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις αμοιβές Νομοθετικής και Δικαστικής Εξουσίας. Αναμένεται τώρα προσφυγή των βουλευτών για το Πόθεν Εσχες, να έχουν ισότιμη μεταχείριση με τους δικαστικούς.

Είχαν σημειωθεί και παλιότερα τέτοια φαινόμενα αλληλοαυξήσεων αλλά δεν είχαμε κατανοήσει τη βαθιά θεολογική και θεσμική τους σημασία –απληστία τα είχαμε θεωρήσει. Αδίκως, διότι πρόκειται για καινοτόμα checks and balances, εξασφαλίζεται σπειροειδής ανέλιξη των ισορροπούντων δικαστών – βουλευτών. Χρειάζεται επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος για να σκεφθείς κάτι τέτοιο, με αρμονία εντολών από Πατέρα και Υιό –όχι μόνο δεν πρέπει να χωριστεί από το κράτος αλλά πρέπει να υιοθετήσει το filioque η Εκκλησία της Ελλάδος και να ζητήσει να προσδεθούν οι αμοιβές των μητροπολιτών σε αυτές των βουλευτών και δικαστών.

Πέραν αυτών των θεωρητικών, υπάρχει και κάτι πρακτικό: η υπόθεση είχε γίνει γνωστή πριν 3-4 χρόνια, όταν είχαν κατατεθεί οι προσφυγές για τα αναδρομικά. Και είχαν σπεύσει δεκάδες βουλευτές και ευρωβουλευτές να ανακοινώσουν ότι, συμπάσχοντες προς εμάς, τις ανακαλούν –ήρθε η ώρα να μάθουμε ποιοι έλεγαν αλήθεια.