Μαθητές θα φτιάξουν ελαιόλαδο στο Διάστημα!

Είναι η πρώτη προσπάθεια παραγωγής ελαιολάδου στο Διάστημα. Και θα γίνει από έλληνες μαθητές…

Ομάδα παιδιών που φοιτούν στο 4ο και στο 6ο Γυμνάσιο Καλαμάτας, σε συνεργασία με την εταιρεία αεροδιαστημικής Blue Origin που εδρεύει στις ΗΠΑ, θα στείλουν μεσσηνιακές ελιές στο Διάστημα για να δουν πώς εξελίσσεται η παραγωγή λαδιού σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας. Το σπουδαίο πείραμα εκτός από τον εκπαιδευτικό του χαρακτήρα αναμένεται να παράσχει στους επιστήμονες χρήσιμα συμπεράσματα για τη χημική αντίδραση του ελαιολάδου στις εν λόγω συνθήκες αλλά και σημαντικά στοιχεία για το αν θα μπορούσε να παραμείνει εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ώστε να ενταχθεί στο διαιτολόγιο των αστροναυτών.

Καθοδηγητής των μαθητών στην προσπάθεια αυτή θα είναι, μεταξύ άλλων, ο Προκόπης Μαγιάτης, αναπληρωτής καθηγητής του Τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών Προϊόντων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ το πείραμα θα συντελεστεί με τη συνεργασία αρκετών επιστημόνων από την Ελλάδα και την Αμερική.

«Τις τελικές λεπτομέρειες για το περιεχόμενο του πειράματος και τον σχεδιασμό του θα αποφασίσουν οι ίδιοι μαθητές» εξηγεί ο Προκόπης Μαγιάτης μιλώντας στα «ΝΕΑ». «Αλλωστε, για την ολοκλήρωσή του θα χρειαστεί περίπου ένα έτος».

Ταξίδι 100 χιλιομέτρων πάνω από τη Γη

Κατά τη διάρκειά του οι μαθητές θα κατασκευάσουν ένα διαστημικό ελαιοτριβείο. Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, μισό κιλό ελιές θα σταλούν από την Καλαμάτα στο Χιούστον του Τέξας, όπου βρίσκεται η βάση του διαστημικού σταθμού, και εκεί θα ενσωματωθούν, μαζί με τον μηχανισμό που θα έχουν κατασκευάσει τα παιδιά, στην κάψουλα που θα φύγει για το Διάστημα. Με την εκτόξευση του πυραύλου ο μηχανισμός θα συνθλίψει τις ελιές και θα γίνει εξαγωγή λαδιού. Οι μαθητές και οι επιστήμονες θα παρατηρήσουν πώς ξεχωρίζει το λάδι από τον χυμό της ελιάς υπό αυτές τις συνθήκες.

Το πείραμα αναμένεται να διαρκέσει περίπου 45 λεπτά. Τόσος είναι ο χρόνος που θα χρειαστεί για να ανέβει ο μηχανισμός σε απόσταση 100 χιλιομέτρων πάνω από τη Γη, να παραμείνει σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας επί περίπου δέκα λεπτά και στη συνέχεια να επιστρέψει στη Γη. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το λάδι που θα παραχθεί θα σταλεί στην Ελλάδα ώστε να εξεταστεί η χημική του σύνθεση.

Εκπαιδευτικό και τεχνολογικό ενδιαφέρον

«Στο Διάστημα η συμπεριφορά των υγρών είναι πολύ διαφορετική. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να δείξουμε στα παιδιά τους νόμους της Φυσικής, δηλαδή πώς ξεχωρίζει το λάδι από το νερό όταν δεν υπάρχει βαρύτητα. Στη Γη το λάδι από το νερό διαχωρίζονται λόγω του διαφορετικού ειδικού βάρους που έχει το καθένα. Στο Διάστημα δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Εκτός όμως από τον εκπαιδευτικό του χαρακτήρα, το πείραμα θα μας δείξει αν η εξαγωγή λαδιού σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας θα επηρεάσει και την ποιότητά του. Αν δούμε κάτι πολύ εντυπωσιακό ως διαφορά, μπορεί στο μέλλον να φτιάξουμε κάποια μηχανή η οποία να μιμείται τις συνθήκες του Διαστήματος. Αρα το πείραμα ενδέχεται να έχει και τεχνολογικό ενδιαφέρον, να εξαγάγουμε και εμείς ως επιστήμονες κάποια χρήσιμα συμπεράσματα» λέει ο Προκόπης Μαγιάτης.

Η προετοιμασία του πειράματος γίνεται μέσω συναντήσεων των παιδιών με τους επιστήμονες-καθοδηγητές αλλά και με τηλεδιασκέψεις. «Η πρωτοβουλία για το καινοτόμο πρόγραμμαανήκει στον Δρ. Περικλή Παπαδόπουλο,καθηγητή Αεροδιαστημικής στο San Hose Univerisity της Καλιφόρνια και επί μακρόν συνεργάτη της NASA στις ΗΠΑ και στον αδελφό του Δρ. Τάκη Παπαδόπουλο, μηχανολόγο μηχανικό ειδικό στη μηχανική Συστημάτων».

«Πέρυσι τον Σεπτέμβριο αρχίσαμε για πρώτη φορά τη συνεργασία μας με μαθητές, με στόχο να συνδυάσουμε την τεχνολογία με θέματα της καθημερινότητας» λέει στα «ΝΕΑ» ο Τάκης Παπαδόπουλος. «Θελήσαμε να δούμε πώς συμπεριφέρονται διάφορα τοπικά προϊόντα της Μεσσηνίας, όπως οι ελιές, τα σύκα, οι σταφίδες, στο Διάστημα. Γι’ αυτό συνεργαστήκαμε με ένα ιδιωτικό σχολείο της Καλαμάτας. Θεωρώντας ότι τέτοια προγράμματα δεν πρέπει να περιορίζονται στα ιδιωτικά σχολεία αλλά να είναι προσβάσιμα και σε παιδιά που φοιτούν στη δημόσια εκπαίδευση, φέτος ξεκινάμε αυτό το νέο πείραμα με 25 παιδιά της Β’ και Γ’ Γυμνασίου και καθηγητές από δύο σχολεία της Καλαμάτας. Οι συμμετέχοντες δουλεύουν γι’ αυτό εκτός σχολικών ωρών» συμπληρώνει. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην οποία μαθητές συμμετέχουν σε διαστημικό πείραμα. «Θεωρούμε ότι υπάρχουν οι δυνατότητες για κάτι τέτοιο και πιστεύουμε ότι η περιοχή της Καλαμάτας έχει όλες τις προϋποθέσεις για να καταστεί διαστημική πύλη. Είναι ιδανική για τη δημιουργία ευρωπαϊκού διαστημικού αεροδρομίου λόγω της γεωγραφικής της τοποθεσίας» λέει ο Τάκης Παπαδόπουλος.

Σε επόμενο στάδιο οι επιστήμονες σκοπεύουν να εξετάσουν τις αλλαγές που συντελούνται στη χημική σύνθεση του ελαιολάδου σε περίπτωση που αυτό παραμείνει για καιρό στο Διάστημα. «Στόχος μας είναι ελιές και ελαιόλαδο να παραμείνουν στον διαστημικό σταθμό για μεγάλο χρονικό διάστημα, για περίπου έξι μήνες. Με το πείραμα των παιδιών θα μείνουν περίπου δέκα λεπτά» λέει ο Προκόπης Μαγιάτης. «Θέλουμε να δούμε τι θα συμβεί στο ελαιόλαδο σε αυτήν την περίπτωση».

Μέχρι την ημέρα εκτόξευσης του πυραύλου, οι μαθητές θα πρέπει να έχουν κατασκευάσει τον μηχανισμό, να έχουν δοκιμάσει το πείραμα στη Γη και στη συνέχεια να το υλοποιήσουν σε πραγματικές συνθήκες. «Υπάρχει στάδιο σχεδιασμού, κατασκευής και στάδιο υλοποίησης και σύγκρισης. Το λάδι που θα παραχθεί χωρίς βαρύτητα θα αναλυθεί και θα δούμε τι διαφορές θα έχει με το αντίστοιχο που θα έχει παραχθεί με τις ίδιες ελιές αλλά χωρίς να πάει στο Διάστημα» συμπληρώνει ο Προκόπης Μαγιάτης.

Οδηγίες για το πώς θα φτιαχτεί ο μηχανισμός, για το πόσο χώρο θα έχουν στη διάθεσή τους οι μαθητές, για το τι εξοπλισμό θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν, θα δοθούν στους συμμετέχοντες από την Blue Origin. Η εταιρεία, η οποία εδρεύει στο Κεντ της Ουάσιγκτον, με ιδρυτή τον Τζεφ Μπέζος, ιδιοκτήτη της Amazon, επιδεικνύει σπουδαίο έργο στον τομέα της αεροδιαστημικής, ενώ πρόσφατα προχώρησε στην εφαρμογή μιας νέας τεχνολογίας που αναμένεται να μειώσει δραστικά το κόστος των διαστημικών ταξιδιών. Η επαφή των παιδιών με στελέχη της εκτιμάται ότι θα ανοίξει νέους ορίζοντες στη σκέψη τους.

«Μιλάμε για παιδιά τα οποία είναι διαλεγμένα, παιδιά με πολύ μεγάλη ωριμότητα, τα οποία σίγουρα αύριο θα είναι επιστήμονες. Κάποια με εντυπωσίασαν ήδη με τις ερωτήσεις που έκαναν, ήταν λες και μιλούσα στους φοιτητές μου ενώ ήταν μαθητές ηλικίας μόνο 15 ετών. Υπάρχει ένα τρομακτικό δυναμικό, το οποίο όμως πάει αναξιοποίητο σε αυτήν τη χώρα, αυτό ισχύει 100%, το λέω και το υπογράφω. Οπότε προσπάθειες σαν αυτή δίνουν μια ευκαιρία στα παιδιά να αναδείξουν τις ικανότητες που έχουν…».