Αρχισε ως προσπάθεια αποκάλυψης των αμέτρητων περιπτώσεων σεξουαλικής κακοποίησης που βάρυναν τον χολιγουντιανό υπερπαραγωγό Χάρβεϊ Γουάνστιν. Και η αλήθεια είναι ότι ηθοποιοί όπως οι Γκουίνεθ Πάλτροου, Αντζελίνα Τζολί και Λουπίτα Νιόνγκο είχαν κάμποσες ιστορίες να μοιραστούν. Σύντομα όμως, επώδυνες εμπειρίες ανώνυμων γυναικών, απ’ όλους τους επαγγελματικούς χώρους, άρχισαν να εμφανίζονται στα social media διαφόρων χωρών, επιχειρώντας να συμμετάσχουν σε ένα διαδεδομένο φαινόμενο. Δυο λέξεις ήταν αρκετές: #metoo ήταν το σχετικό hashtag του twitter, #balancetonporc (δείξε το γουρούνι σου) στα γαλλικά, #yotambien στα ισπανικά, #κιεγώ στα ελληνικά. Ηταν κάτι σαν διαδικτυακό κίνημα, στο οποίο συμμετείχαν μέχρι και χώρες της Μέσης Ανατολής.

Φαίνεται πως την αρχή έκανε η ηθοποιός Αλίσα Μιλάνο. Στις 15 Οκτωβρίου ανέβασε στο twitter μια παρότρυνση: «Αν έχεις υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση, γράψε “κι εγώ” ως απάντηση σε αυτό το tweet. Αν όλες οι γυναίκες που έχουν παρενοχληθεί ή κακοποιηθεί σεξουαλικά έγραφαν αυτές τις λέξεις, ίσως δίναμε στους ανθρώπους μια ιδέα για το μέγεθος του προβλήματος». Οπως επιβεβαιώθηκε, το πρόβλημα ήταν πράγματι μεγάλο: μέσα σε λίγες ημέρες εκατομμύρια γυναίκες χρησιμοποίησαν το twitter, το facebook ή το Instagram για να αποκαλύψουν εμπειρίες παρενόχλησης, επίθεσης ή και βιασμού –ορισμένες για πρώτη φορά. Κάποιες πόσταραν απλώς τις δύο επίμαχες λέξεις, χωρίς περαιτέρω εξηγήσεις. Αλλες περιέγραφαν καταλεπτώς τι είχε συμβεί.

Μερικές είχαν ονόματα όπως Μπγιορκ, Πατρίσια Αρκέτ, Ροζάριο Ντόσον, Ρις Γουίδερσπουν, Εμιλι Ρατακόφσκι ή Μακάιλα Μαρόνι –η αμερικανίδα χρυσή ολυμπιονίκης της γυμναστικής που κατήγγειλε ότι ο αθλητίατρός της την κακοποιούσε από τα 13 της. Αλλες εργάζονταν σε λιγότερο γοητευτικές δουλειές ή μοιράζονταν περιστατικά από τον φιλικό και τον οικογενειακό τους κύκλο. Συνολικά, μέσα στις πρώτες μόνο ημέρες το τιτίβισμα της Αλίσα Μιλάνο δέχτηκε περίπου 70.000 απαντήσεις. Το hashtag #metoo εμφανίστηκε ένα εκατομμύριο φορές σε Αμερική, Ευρώπη και Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με στοιχεία του facebook, 4,7 εκατομμύρια άνθρωποι από όλο τον κόσμο συμμετείχαν το πρώτο εικοσιτετράωρο στις μικρότερες ή μεγαλύτερες αποκαλύψεις, μέσα από 12 εκατομμύρια ποσταρίσματα, σχόλια ή αντιδράσεις στην καμπάνια #metoo.

ΚΑΜΠΑΝΙΑ ΣΤΟ MYSPACE. Οι ρίζες της εντοπίζονται σε μια εποχή πριν από την κυριαρχία των κοινωνικών δικτύων. Το ημερολόγιο έγραφε 1997 και η ακτιβίστρια Ταράνα Μπερκ άκουγε ένα 13χρονο κορίτσι να της περιγράφει τη δική του εμπειρία κακοποίησης. Τότε ένιωσε ανήμπορη να τη βοηθήσει, λίγα χρόνια αργότερα όμως ξεκίνησε μέσω MySpace μια προσπάθεια να δώσει φωνή σε θύματα που προέρχονταν από περιθωριοποιημένες κοινότητες. Ονόμασε το διαδικτυακό της κίνημα Me Too, ενώ σύντομα ακολούθησε και ένας μη κυβερνητικός οργανισμός ονόματι Just Be Inc. Στόχος του ήταν η ευαισθητοποίηση στο ζήτημα της σεξουαλικής βίας εναντίον γυναικών που έμεναν έξω από τα φώτα της δημοσιότητας, η προσπάθεια ωστόσο δεν ήταν εύκολη. Οταν προ ημερών το τιτίβισμα της Αλίσα Μιλάνο άρχισε να διαδίδεται, η ακτιβίστρια Εϊπριλ Ρέιν, που στο παρελθόν είχε καταγγείλει την επικράτηση των λευκών ηθοποιών στα Οσκαρ, είπε σε συνέντευξή της ότι «οι λευκές γυναίκες δεν ήταν στο παρελθόν τόσο υποστηρικτικές απέναντι στις μαύρες που έπεφταν θύματα κακοποίησης».

Ομολογώντας την άγνοιά της για όλα αυτά, η Μιλάνο έσπευσε να καλέσει την Μπερκ σε συνεργασία. Στο μεταξύ, το κύμα αποκαλύψεων, τόσο για τα κατορθώματα του Γουάνστιν ειδικά όσο και άλλων ανδρών, γιγαντώθηκε. Τις εμπειρίες τους μοιράστηκαν η ευρωπαία επίτροπος για θέματα ισότητας των φύλων Βέρα Γιουροβά (ενήμερη για μια έρευνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σύμφωνα με την οποία, μέχρι το 2014, περίπου οι μισές γυναίκες των 28 κρατών-μελών είχαν υποστεί κάποια κακοποίηση ώς τα δεκαπέντε τους), οι ηθοποιοί Αννα Πάκουιν, Ντέμπρα Μέσινγκ και Λόρα Ντρέιφους, αλλά και άντρες, όπως ο ηθοποιός Χαβιέ Μουνιόζ («δεν ξέρω αν έχει νόημα αν προέρχεται από έναν γκέι άντρα, αλλά μου έχει συμβεί» σχολίασε) ή ο τραγουδιστής Τομ Τζόουνς («όσα επιχειρούνται σε γυναίκες, επιχειρούνται και σε άντρες» υπογράμμισε). Το κύμα των αποκαλύψεων άγγιξε και τα ελληνικά social media, ενώ το παράδειγμα του Χόλιγουντ ακολούθησαν και άλλοι επαγγελματικοί χώροι: στα αμερικανικά ΜΜΕ άρχισε να κυκλοφορεί μια λίστα με τίτλο «Shitty media men», όπου κάθε γυναίκα συμπλήρωνε τον αυτουργό της δικής της κακοποιητικής εμπειρίας. Μερικοί από αυτούς απολύθηκαν.

Οι κριτικές δεν έλειψαν. Σε Μέσα όπως η «Washington Post», πολλές αρθρογράφοι με προσωπική γνώση επί του θέματος σχολίασαν ότι ένα απλό, ομογενοποιημένο ποστάρισμα για ένα τόσο σοβαρό θέμα μάλλον μειώνει, παρά εμψυχώνει το θύμα, υποβαθμίζοντας μια επώδυνη, προσωπική ιστορία σε κάτι σαν σλόγκαν. Ηθοποιοί σαν την Κατρίν Ντενέβ αμφισβήτησαν ανοιχτά την αποτελεσματικότητα της καμπάνιας #metoo. Σε συνέντευξή της στη «Huffington Post», η Ντενέβ αναρωτήθηκε: «Εχει ενδιαφέρον να μιλάμε έτσι για κάτι τέτοιο; Βοηθάει; Προσφέρει κάτι; Θα λύσει το πρόβλημα με οποιονδήποτε τρόπο;». Οχι βέβαια ότι δεν συμπαραστεκόταν στα εκάστοτε θύματα. «Είναι αισχρό, το να έχουν οι γυναίκες μόνο αυτόν τον τρόπο για να μιλήσουν» είπε. Κι όταν ρωτήθηκε, σε άλλη συνέντευξή της, αν έπεσε ποτέ θύμα σεξουαλικής κακοποίησης η ίδια, η Ντενέβ αποκρίθηκε: «Δεν έχω πει ποτέ τίποτα σχετικό, αλλά ούτε και πρόκειται να το κάνω».

Τελευταία Νέα