Βρισκόμαστε στο Γκντανσκ της Πολωνίας, στις 16 Αυγούστου 1980. Το ναυπηγείο Λένιν έχει καταληφθεί από τους εργάτες που έχουν κατεβεί σε απεργία με αρχηγό τον Λεχ Βαλέσα. Ενας νεαρός ξένος δημοσιογράφος, που συνδέεται φιλικά με τους ηγέτες της αντιπολίτευσης, φτάνει με ένα μήνυμα που στέλνει στον Βαλέσα ο ιστορικός Κάρολ Μοτζελέφσκι, εμπνευστής μεταξύ άλλων του ονόματος «Αλληλεγγύη». Το μήνυμα είναι να αποτραπούν με κάθε τρόπο οι διαδηλώσεις στους δρόμους, που θα πρόσφεραν στο καθεστώς το πρόσχημα για να επέμβει.

Οι απεργοί συνεδριάζουν, ζητούν την εκδίωξη των κομμουνιστών, την κατάργηση της λογοκρισίας, την εγκαθίδρυση πλουραλισμού. Αλλά παρεμβαίνουν οι διανοούμενοι, τους λένε ότι στον εχθρό πρέπει πάντα να αφήνεις μια διέξοδο, τους μιλούν για την ισπανική εμπειρία, για το πώς δηλαδή όταν πέθανε ο Φράνκο η ισπανική Αριστερά επέλεξε τον δρόμο της διαπραγμάτευσης, των μικρών βημάτων, του συμβιβασμού. Οι εργάτες πείθονται, ακολουθούν εννιά χρόνια μη βίαιης αντίστασης, ώσπου τελικά πέφτει το τείχος του Βερολίνου και τελειώνει ο σοβιετικός εφιάλτης.

Ο δημοσιογράφος που επέδωσε το μήνυμα στον Βαλέσα ήταν ένας 28χρονος Γάλλος που λεγόταν Μπερνάρ Γκετά. Δεν είχε καμιά αμφιβολία ούτε ότι είχε ήδη ξεκινήσει η εποχή του μετακομμουνισμού ούτε ότι ο ίδιος έπρεπε να πάρει θέση. «Ενημέρωση σημαίνει επιλογή», έλεγε. Ο ουδέτερος παρατηρητής δεν χρησιμεύει και πολύ μπροστά στο μάγμα της πραγματικότητας. Πρέπει να λες την αλήθεια, εννοείται, αλλά ποια απ’ όλες; Τη δική του, πάντως, την αφηγείται σε ένα βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε στη Γαλλία και λέγεται «Στη μέθη της Ιστορίας».

Τις δύο προηγούμενες ημέρες, τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης σίγησαν. Οχι όλα: τα περισσότερα σάιτ παρέμειναν ανοιχτά, ένας ραδιοτηλεοπτικός σταθμός επέλεξε να σπάσει την απεργία, ενώ παρατηρήθηκε και το ευτράπελο δημοσιογράφος να καταγγέλλει τους απεργοσπάστες με άρθρο του σε εν λειτουργία ιστότοπο! Η απεργία έγινε για να σωθεί το Ταμείο των δημοσιογράφων, που καταρρέει λόγω της κατάργησης του αγγελιόσημου. Ανεξάρτητα όμως από το αν τέτοιες κινητοποιήσεις έχουν κάποιο νόημα –αφού δεν είναι καν σαφές εναντίον ποίου στρέφονται –το κρίσιμο ερώτημα είναι άλλο. Λείπουν από το κοινό τα Μέσα που απεργούν; Είναι αισθητή η απουσία των διαμαρτυρόμενων δημοσιογράφων ή, εν πάση περιπτώσει, κάποιων από αυτούς; Ή υπάρχουν πλέον τόσες πηγές ενημέρωσης που δεν έχει κανείς ανάγκη τα «συστημικά» μέσα;

Από τις απαντήσεις που θα δοθούν θα κριθεί ουσιαστικά το μέλλον του Τύπου. Και υπάρχει τρόπος να δοθεί αυτή η απάντηση. Από τις συζητήσεις με τους θεσμούς και την αντιπαράθεση για τα F-16 μέχρι την εξωφρενική εισβολή του Ρουβίκωνα στον Ευαγγελισμό, το διήμερο ήταν πλούσιο σε ειδήσεις. Ο καθένας μπορεί λοιπόν να κρίνει αν η ενημέρωσή του ήταν σφαιρική και πλήρης. Κουιζ: ποιος πολιτικός μίλησε για «ψευδές ειδήσεις»; Και ποιος αντέγραψε στο προεκλογικό του τρέιλερ το «House of Cards»;

Εμείς πάντως θα το παλέψουμε. Οι οιωνοί δεν είναι σπουδαίοι, αλλά οι προαναγγελίες θανάτου έχουν επανειλημμένα διαψευστεί. Κι αυτή η άτιμη η μέθη της Ιστορίας είναι ώρες ώρες ακατανίκητη.

Τελευταία Νέα