Περι-πλανώμενη βία

Δήμητρα Καραφύλλη, «Ντόμινο»

Αναρωτιέμαι ποιος χώρος, ποιο πεδίο δράσης, ποια αντίληψη κοινωνικής συμβίωσης έχει [αυτο]εξαιρεθεί από τους κύκλους της βίας. Με άλλα λόγια πού και πότε μπορεί ο σύγχρονος άνθρωπος να αισθανθεί ασφαλής.

Η απάντηση είναι: πουθενά πια, έστω κι αν ο καθένας θεωρεί τον εαυτό του αθώο για όσα κακά συμβαίνουν γύρω του και δεν κατανοεί τους λόγους της ενδεχόμενης στοχοποίησής του.

Οι σκοτεινοί δρόμοι της βίας (οικογένεια, σχολείο) και οι άτυποι νόμοι του δρόμου (γειτονιά, συνοικία) διαμορφώνουν τους δικούς τους κώδικες επικράτησης κι επιβίωσης, χωρίς να συνεκτιμάνε προσωπικές επιλογές και αξίες.

Αρρωστος Οίκος. Αρρωστη Πόλη. Αρρωστο κλίμα.

Συχνά αντιφατική η προσέγγισή μας στην εγκληματογένεση. Σίγουρα όμως, ως συγκοινωνούντα δοχεία, οι τρεις αυτοί παράγοντες [μη]κοινωνικοποίησης επηρεάζουν σημαντικά (αν δεν «καθοδηγούν») τη συμπεριφορά, στάση και φιλοσοφία ζωής, ιδίως του νέου ανθρώπου.

Η πόλη και η αστική κοινότητα μας επιτρέπουν ν’ αποκωδικοποιήσουμε τόσο τις κοινωνικές αποστάσεις όσο και τις εγκληματικές συμπεριφορές. Οι ιστοί της ζωής φαίνεται να μην αντέχουν την πολιτισμική ετερογένεια και την κοινωνική διαφοροποίηση, γι’ αυτό κι εμφανίζονται ρωγμές κοινωνικής αποδιοργάνωσης. Η κοινωνική οικολογία δεν ερμηνεύει μόνο την αλληλεγγύη και την κοινωνική συνοχή αλλά εντοπίζει ταυτόχρονα παρεκκλίνουσες συμπεριφορές. Ο αδρανοποιημένος ή ανίσχυρος κοινωνικός έλεγχος (αυτο)ρύθμισης της πόλης και η ανάπτυξη περιοχών με διαφορετικούς ηθικούς κώδικες, φέρνει νέες εικόνες του εγκλήματος.

Η «γλώσσα της βίας» κυριαρχεί και μιλιέται περισσότερο απ’ οποιαδήποτε άλλη στην οικογένεια, στο σχολείο, στον δρόμο, στη γειτονιά, στην πόλη.

Ενδοοικογενειακές κακοποιήσεις, σχολεία – φρούρια, ενδιάμεσες συνοικίες της διαιρεμένης πόλης δίνουν την αίσθηση ενός ακήρυκτου πολέμου, τον οποίο αδυνατούν να ερμηνεύσουν οι (συχνά αμφιλεγόμενες κι αλληλοαναιρούμενες) θεωρίες ανδρισμού/θηλυκότητας ή πολυμορφίας της οικογένειας (εκτεταμένη, μονογαμική, νεοτοπική κ.λπ.) (όσον αφορά στην ενδοοικογενειακή βία), το περιβόητο και υπερεκτιμημένο σχολικό bullying (όσον αφορά στην ενδοσχολική βία) ή οι υποκουλτούρες βίας (όσον αφορά στην ενδοαστεακή βία).

Ο,τι και να συμβαίνει κι όπως κι αν το ερμηνεύουμε όσο ταχύτερα σπάσουμε την κόκκινη κλωστή που συνδέει τις διάφορες μορφές βίας κι αποβάλουμε την ανομία από τους θεσμούς και την κοινωνική μας λειτουργία τόσο το καλύτερο για τη Δημοκρατία μας.

ΥΓ: Αλήθεια, σε ποια ευρωπαϊκή χώρα εξακολουθούν να κυριαρχούν ιδέες και πρακτικές τύπου Ταλιμπάν, επιθετικών, βίαιων και φανατικών εκδικητών; Σε ποιες πολιτισμένες κοινωνίες επηρεάζουν την κοινή γνώμη σκοταδιστές [παντός τύπου], οι οποίοι, χωρίς μέτρο στις αντι-δράσεις και δίχως εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη, διαδίδουν και δοξολογούν την «καλή βία»;

Δεν ξέρω ποια είναι η απόσταση ανάμεσα στο «εύκολο άλλο» των μεταλλαγμένων [όπως το περιγράφει ένας φίλος ποιητής] και στο «δύσκολο μετερίζι» των αμετακίνητων, αλλά σίγουρα δεν τη διατρέχει κανείς κραδαίνοντας φονικά όπλα.

ΥΓ2: Λόγω της αυριανής επετείου μήπως πρέπει κάπου να πούμε Οχι;

Η άρνηση της βίας είναι μια ευκαιρία εθνικής ενότητας.