Ανοιχτούς λογαριασμούς για το λεγόμενο κοινωνικό μέρισμα και τον προϋπολογισμό του 2018 άφησε ο πρώτος κύκλος επαφών κυβέρνησης και δανειστών. Κυβερνητικά στελέχη δηλώνουν ικανοποιημένα από τις πρώτες συζητήσεις, εκφράζουν αισιοδοξία πως θα βρεθεί η κοινή συνισταμένη για τη διανομή του υπερπλεονάσματος έως το τέλος Νοεμβρίου και παραπέμπουν σε τηλεδιασκέψεις για το κλείδωμα των οριστικών μεγεθών του προϋπολογισμού του επόμενου έτους.
Το καλό νέο για το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο είναι πως υπήρξε συμφωνία αναφορικά με το φετινό πρωτογενές πλεόνασμα. Εκτιμάται εκατέρωθεν σε 2,8% του ΑΕΠ ή 1,05% παραπάνω σε σχέση με τον μνημονιακό στόχο. Το άσχημο νέο είναι ότι οι δανειστές δεν θέλουν να ακούσουν για το ενδεχόμενο επανάληψης των περυσινών χειρισμών με διανομή του υπερπλεονάσματος υπό μορφήν έκτακτων επιδομάτων (ούτε λόγος για το στόρι Βερναρδάκη με χίλια ευρώ σε ένα εκατομμύριο δικαιούχους) και προκρίνουν διάθεση του μεγαλύτερου μέρους του σε αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου, ιδίως εκκρεμών συντάξεων, καθώς και στη δημιουργία ενός «μαξιλαριού» ταμειακών διαθεσίμων. Αφήνουν όμως και ένα περιθώριο στοχευμένων κοινωνικών παροχών.
Στέλεχος του οικονομικού επιτελείου εξηγεί πως από την υπέρβαση του 1,05% του ΑΕΠ, περίπου το μισό θα κρατηθεί στην άκρη προκειμένου να καλυφθεί ο κίνδυνος αναθεωρήσεων από τη Eurostat, δεδομένου ότι και φέτος από τον Απρίλιο στον Οκτώβριο η κοινοτική στατιστική υπηρεσία επικύρωσε στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ με βάση τα οποία το πρωτογενές πλεόνασμα κατά πρόγραμμα χαμήλωσε στο 3,8% του ΑΕΠ έναντι 4,2% του ΑΕΠ που είχε αρχικά εκτιμηθεί. Το υπόλοιπο των περίπου 800 – 900 εκατ. ευρώ δεν έχει συμφωνηθεί ακόμα πώς θα κατανεμηθεί.
Οσον αφορά τον προϋπολογισμό του 2018, οι δανειστές επί του παρόντος δεν ζητούν πρόσθετα μέτρα κάνοντας κορυφαίο στέλεχος του οικονομικού επιτελείο να δηλώνει: «Εκτιμώ με μεγάλη ασφάλεια πως δεν θα υπάρξουν νέα μέτρα το επόμενο έτος». Η συζήτηση παραμένει ανοιχτή, όπως και όλα τα ενδεχόμενα, με ορισμένες πηγές να παραπέμπουν στις αρχές του 2018, όταν θα υπάρχει πλήρης εικόνα τόσο για τις φετινές δημοσιονομικές επιδόσεις όσο και τη δυναμική ανάπτυξης προκειμένου να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Ηδη άλλωστε, τόσο το Ιδρυμα Οικονομικών Ερευνών όσο και το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών δεν συμμερίζονται την κυβερνητική αισιοδοξία για ρυθμό ανάπτυξης 1,8% φέτος, θέτοντας τον πήχη στο 1,3% και το 1% αντίστοιχα.
Οπισθεν για απεργίες. Στον πρώτο κύκλο συζητήσεων, με συνοπτικές διαδικασίες, η κυβέρνηση έκλεισε ένα από τα καυτά προαπαιτούμενα το οποίο σε παρελθόντα χρόνο θα μπορούσε να αποτελεί κόκκινη σημαία για τον ΣΥΡΙΖΑ. Οχι πια. Συμφώνησε με τους δανειστές να προχωρήσει σε άμεση τροποποίηση του συνδικαλιστικού νόμου ώστε οι αποφάσεις για προκήρυξη απεργίας να γίνουν πιο δύσκολες. Μετά την ψήφιση της σχετικής διάταξης, προκειμένου να θεωρηθεί πως υπάρχει απαρτία και να ληφθεί απόφαση για την προκήρυξη απεργίας στις συνελεύσεις των πρωτοβάθμιων επιχειρησιακών σωματείων θα απαιτείται η συμμετοχή του 50% συν ένα των οικονομικά τακτοποιημένων μελών, αντί του ενός τρίτου που απαιτείται σήμερα. Αρμόδιες κυβερνητικές πηγές διαβεβαιώνουν πάντως πως αυτή θα είναι η μοναδική αλλαγή στον συνδικαλιστικό νόμο και δεν επέρχεται καμία αλλαγή στον χρόνο προειδοποίησης για την κήρυξη απεργίας ούτε και στους λόγους απόλυσης των συνδικαλιστικών στελεχών.
Την ίδια ώρα, το υπουργείο Εργασίας πέτυχε μια μικρή νίκη και μία απόλυτη ήττα στην προσπάθεια να διορθώσει το σοκ που επέφερε ο νόμος Κατρούγκαλου σε χήρες και ελεύθερους επαγγελματίες. Ηρθε αντιμέτωπο με κατηγορηματικό «όχι» των δανειστών στο ενδεχόμενο μείωσης των εξοντωτικά υψηλών εισφορών για τα μεσαία και ανώτερα εισοδηματικά κλιμάκια ελεύθερων επαγγελματιών, αλλά απέσπασε πράσινο φως για την καθιέρωση κατώτερου πλαφόν συντάξεων χηρείας στα 384 ευρώ στον ή στη σύζυγο του θανόντος, εφόσον αυτός είχε είκοσι χρόνια ασφάλισης ή 360 ευρώ για δεκαπενταετή ασφάλιση. Τα ποσά αυτά θα καταβάλλονται και στα ανήλικα τέκνα έως την ενηλικίωσή τους ή έως τα 24 έτη εφόσον σπουδάζουν. Με τα σημερινά δεδομένα οι συντάξεις χηρείας ισοδυναμούσαν με φιλοδώρημα πολύ χαμηλότερο των 384 ευρώ.
Τώρα τρέχουμε… Με την αποχώρηση των εκπροσώπων του κουαρτέτου η κυβέρνηση είχε καταφέρει να κλείσει 24 από τα 95 προαπαιτούμενα της τρίτης αξιολόγησης. Θα πρέπει να επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου ώστε έως το τέλος Νοεμβρίου να έχει υλοποιήσει 71 προαπαιτούμενα, εφόσον παραμείνει ο στόχος για κλείσιμο της αξιολόγησης στο Eurogroup της 4ης Δεκεμβρίου. Το πλήθος των προαπαιτουμένων προκαλεί ερωτηματικά για το ορόσημο του Δεκέμβρη (πολλοί θεωρούν τον Ιανουάριο πιο ρεαλιστικό στόχο), ενώ αρμόδιες πηγές αναδεικνύουν αγκάθια στις ιδιωτικοποιήσεις, δίνοντας έμφαση στη ΔΕΗ, στα κλειστά επαγγέλματα, στη δημόσια διοίκηση, αλλά και στη μεταρρύθμιση των κοινωνικών επιδομάτων. Επισημαίνουν όμως πως «η κυβέρνηση είναι εξόχως συνεργάσιμη». Ανάλογα μηνύματα εκπέμπουν και κυβερνητικές πηγές για το στρατόπεδο των δανειστών.
Οι εκπρόσωποι του κουαρτέτου αναμένεται να επιστρέψουν στην Αθήνα στο τέλος Νοεμβρίου (στις 27 του μήνα το πιθανότερο, μετά τη γιορτή των Ευχαριστιών), εφόσον έως τότε η κυβέρνηση έχει υλοποιήσει τη συντριπτική πλειονότητα των 95 προαπαιτουμένων για την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης.