«Η εποχή της Μελισσάνθης τελείωσε. Σήμερα ζω για πάντα τον χαμό της. Κι ο κόσμος μας δεν πάει να γίνει καλύτερος. Με όλα όμως αυτά, δεν θέλω να δώσω ιστορικές διαστάσεις στη Μελισσάνθη και στην εποχή της. Επιθυμώ να καταγράψω μόνο την προσωπική μου περιπέτεια και συμμετοχή στην πρόσφατη ιστορία του κόσμου, έτσι καθώς την έζησα μέσ’ από το σπίτι μου και μέσα από την πόλη όπου εξακολουθώ να ζω». Για τους γνώστες και τους ερευνητές του έργου του αυτά είναι τα πολύτιμα λόγια με τα οποία ο Μάνος Χατζιδάκις συνόδευσε το 1980 την «Εποχή της Μελισσάνθης», το διπλό άλμπουμ που απασχόλησε τον συνθέτη επί μία δεκαετία και ήταν απόρροια της μελοποίησης του ομότιτλου ποιήματος που ο Χατζιδάκις συμπεριέλαβε στη συλλογή του «Μυθολογία».

Υπάρχει κάτι βαθιά πολιτικό στην έκφραση «ο κόσμος μας δεν πάει να γίνει καλύτερος». Ο Μάνος Χατζιδάκις, άλλωστε, υπήρξε ένας πολίτης στων ιδεών την πόλη, με άποψη και θάρρος για τις μυθολογίες και την παθολογία της πατρίδας του. Αυτήν τη βαθιά πολιτική σημασία του έργου του με την παράλληλη υψηλή ποιητική διάσταση επιχειρεί να αναδείξει η διπλή συναυλία «Η εποχή της Μελισσάνθης», με την οποία η Εθνική Λυρική Σκηνή εγκαινιάζει τον τριετή αφιερωματικό κύκλο «Μάνος Χατζιδάκις». Πρόκειται για μια νέα ανάγνωση του εμβληματικού κύκλου τραγουδιών σε συνεργασία με τον γιο του Γιώργο Χατζιδάκι. «Το έργο θα παρουσιαστεί με τη μορφή κονσέρτου, όπου θα υπάρχουν κάποια σκηνικά πειράγματα. Δεν θα είναι με δράση. Το έργο δεν έχει φτιαχτεί για να έχει σκηνική δράση. Θα υπάρχουν τοποθετήσεις των συνόλων σε διαφορετικό ύψος και παρεμβάσεις ακουστικές και ένα πολύ ωραίο σκηνικό» επισημαίνει ο Λουκάς Καρυτινός, ο αρχιμουσικός της Λυρικής που ανέλαβε τη μουσική διεύθυνση της παράστασης.

Ο Μάνος Χατζιδάκις είχε αφιερώσει την «Εποχή της Μελισσάνθης» στη μνήμη της μητέρας του. Γι’ αυτό και η μουσική σύνθεσή του αποτελεί μια καντάτα για ώριμη γυναικεία φωνή, δύο νεανικές ανδρικές, μεικτή και παιδική χορωδία, ορχήστρα δωματίου και στρατιωτική μπάντα, με βασικό μουσικό όργανο το μπουζούκι. Τους τρεις σολιστικούς ρόλους ανέλαβαν δύο νέοι ερμηνευτές και μία ερμηνεύτρια. Πρόκειται για τη μεσόφωνο Θεοδώρα Μπάκα και τους τραγουδιστές Γιώργο Περρή και Σταύρο Νιφοράτο, ο οποίος επελέγη έπειτα από ακροάσεις που προκήρυξε η Λυρική Σκηνή. «Επίσης θα συνεργαστούμε και με τον λαμπαδάριο Ιωάννη Τσιοτσόπουλο, ο οποίος έχει μια πολύ ενεργή συμμετοχή, στο καταληκτικό σημείο του Επιταφίου. Εκεί οι ψάλτες, οι σολίστ και το μπουζούκι αποδίδουν μια καταπληκτική αντίστιξη» τονίζει ο Λουκάς Καρυτινός.

Στο πλαίσιο των αναγκών της παράστασης εμφανίζονται η μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού μαζί με τη χορωδία και την παιδική χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ιδιαίτερη, ωστόσο, θα είναι επίσης η συμμετοχή της Ορχήστρας της Λυρικής που καλείται να σταθεί αρκετά υψηλά, στο επίπεδο της δημιουργίας του Χατζιδάκι. «Το έργο απαιτεί μια ασυνήθιστα μεγάλη ορχήστρα για τα δεδομένα του Χατζιδάκι. Και θα είναι αρκετά ανομοιογενής. Παρ’ όλα αυτά, ο ακροατής ποτέ δεν εισπράττει τον όγκο της ορχήστρας, αφού αυτή δεν δρα μαζικά αλλά μεμονωμένα. Ο Χατζιδάκις είχε ανάγκη να παίξει με τα χρώματα των οργάνων και όχι τη μαζικότητά τους. Η “Μελισσάνθη” έχει έναν ατομικό ήχο και κατ’ αυτόν είναι ένας ύμνος στη συνειδητοποίηση της οριστικά χαμένης ελπίδας. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα της καντάτας του Χατζιδάκι. Είναι καθαρά προσωπικό του βίωμα, όταν μετά τον πόλεμο συνειδητοποίησε ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα. Κι επειδή ήθελε να δείξει την ατομικότητά του αυτή, επέλεξε αυτό το πλήθος των διαφορετικών οργάνων έτσι ώστε να ξεχωρίσει και ο ίδιος ως άτομο» επισημαίνει ο διακεκριμένος αρχιμουσικός.

ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΥΝΕΛΛΗ. Το θέαμα επί σκηνής για δύο βραδιές θα ολοκληρωθεί μ’ ένα πάντρεμα του ήχου και της μουσικής με το σκοτάδι και το φως. Ετσι, κατά την παρουσίαση της «Μελισσάνθης», στη σκηνή της Αίθουσας Σταύρος Νιάρχος θα στηθεί το έργο «Sipario – Uscite» («Αυλαία – Εξοδοι») του κορυφαίου εικαστικού Γιάννη Κουνέλλη, ο οποίος πέθανε τον περασμένο Φεβρουάριο στη Ρώμη. Με αυτό το έργο, η Εθνική Λυρική Σκηνή επιθυμεί να αποτίσει έναν φόρο τιμής στον δημιουργό. Το συγκεκριμένο έργο δημιουργήθηκε το 1981, λίγους μήνες μετά την πρώτη παρουσίαση της «Εποχής της Μελισσάνθης», και συνδέει τον θεατή με την εύθραυστη μνήμη της γυάλινης γυναίκας, εν προκειμένω τη μορφή της Μελισσάνθης.

Το βάρος που φέρει ο Λουκάς Καρυτινός στους ώμους του δεν είναι λίγο, αφού καλείται ν’ αποτίσει έναν φόρο τιμής στον Χατζιδάκι μέσα από την αναπαραγωγή αυτής της μουσικής αυτοβιογραφίας. Παρ’ όλα αυτά, αντιμετωπίζει το εγχείρημα με σεβασμό στο έργο του συνθέτη και με το απαραίτητο δέος που απορρέει από την προηγούμενη αναμέτρηση μαζί του. «Είναι ένα έργο πάρα πολύ δύσκολο. Εχει ανέβει λίγες φορές. Την πρώτη φορά το είχε διευθύνει ο ίδιος ο Χατζιδάκις το 1980. Τη δεύτερη φορά το είχα κάνει εγώ στο Μέγαρο Μουσικής το 2001. Δεν είναι λοιπόν η πρώτη φορά που καταπιάνομαι με το έργο. Ούτως ή άλλως, μια ζωή ολόκληρη είμαι μέσα στη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Καταπιάνομαι και ασχολούμαι συνεχώς και αγαπώ τόσο πολύ τη μουσική του, που προβληματίζομαι καθημερινά με την απόδοση των έργων του» παραδέχεται ο μουσικός.

INFO

«Η εποχή της Μελισσάνθης» στις 4 και 5 Νοεμβρίου, στις 20.00, στην Εθνική Λυρική Σκηνή (Κέντρο Πολιτισμού Iδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Λεωφόρος Συγγρού 364, Καλλιθέα, τηλ. 213-0885.700, είσοδος 8-55 ευρώ)

Τελευταία Νέα